Nr 45(7), Turystyka II

 Aleksy Chmiel

 Wyższa Szkoła Społeczno-Przyrodnicza im. Wincentego Pola w Lublinie

 KUCHNIA W I RZECZYPOSPOLITEJ

 Streszczenie

 Człowiek od zawsze skazany był na zdobywanie pożywienia, najpierw polując pojedynczo, później w grupie oraz zbierając to, co rosło w puszczy lub na polu. W Polsce średniowiecznej kuchnia dzieliła się na: królewską, magnaterii, szlachty, chłopów i z czasem mieszczan. Podstawę diety cały czas stanowiło mięso pochodzące z upolowanej lub wyhodowanej zwierzyny, pochodne zbóż, warzywa i jarzyny oraz owoce. Spośród napojów spożywano piwo, warzone domowym sposobem, miody pitne, wino krajowe i zagraniczne, później zaś gorzałkę oraz herbatę i kawę. Kuchnia polska znajdowała się pod wpływami kuchni włoskiej, hiszpańskiej i francuskiej, jednak nie oznaczało to, że zrezygnowano z kuchni rodzimej, staropolskiej, o czym świadczą spożywane do dzisiaj dania w postaci schabowego z kapustą, bigosu, barszczu, flaków, pieczeni wieprzowej i wołowej czy też, traktowanej jako przysmak, gęsi z jabłkiem. Najbardziej bogato jadano na dworze królewskim, pałacach możnych i biskupich, nieco mniej bogato wśród szlachty średniej i bogatego mieszczaństwa, biednie jadali mieszczanie i ubogo chłopi, którzy w kolejnych wiekach musieli zadowolić się czarnym chlebem, kaszą, często bez omasty, a za napitek służyła zwykła woda. Celem rozważań jest ukazanie rozwoju kuchni i sposobów żywienia w Polsce w okresie średniowiecza i czasów nowożytnych do utraty niepodległości w 1795 roku. Przedmiotem analizy było wyżywienie dworu królewskiego, magnaterii, szlachty, mieszczaństwa i chłopów, a także wpływu nowości z Zachodu na kuchnię polską.

 Słowa kluczowe: kuchnia średniowieczna, kuchnia królewska, karczma, piwo, wino, miód pitny.

 Kody JEL: L83

 CUISINE IN THE POLISH-LITHUANIAN COMMONWEALTH

 Summary

 The human being has always been doomed to getting food, first hunting singly, later in group, and harvesting what was growing in the forest or in the field. In the medieval Poland, cuisine was divided into the royal one, aristocracy, nobility, peasants and, over time, citizens. The basis of diet all the time was meat of hunted or raised animals, grain, vegetables and greens, and fruit. Among the drinks, there were consumed beer, brewed domestically, meads, domestic and foreign wine, and later on booze (whisky) as well as tea and coffee. Polish cuisine was influenced by Italian, Spanish and French cuisine, though it did not mean they resigned from the national, Old Polish cuisine, what is evidenced by the dishes being consumed till nowadays such as kotlet schabowy (breaded cutlet) with cabbage, bigos (sauerkraut stew), barszcz (beet borscht), flaki (tripe soup), pork and beef pieczeń (roast) or also, treated as dainty, roast goose with apples. They most abundantly they used to eat in the royal court, in palaces of the mighty and bishops, somewhat less abundantly among middle gentry and rich citizens, poorly ate common citizens and meagrely peasants who, over the next centuries, had to settle for black bread, cereals, often without fat, and as drink they used to have plain water. An aim of considerations is to show the development of cuisine and diets in Poland in the Middle Ages and modern ages, till the loss of independence in 1795. The subject matter of analysis was food of the royal court, aristocracy, gentry, middle class, and peasants as well as the influence of novelties from West on Polish cuisine.

 Key words: medieval cuisine, royal cuisine, inn, beer, wine, mead.

 JEL codes: L83

 Elżbieta Biernacka

 Szkoła Główna Turystyki i Rekreacji w Warszawie

 Anna Szczudlińska, Natalia Smogulecka

 PROMOCJA TALENTÓW MUZYCZNYCH NIEPEŁNOSPRAWNEJ MŁODZIEŻY W  CIECHOCINKU

 Streszczenie

 Celem rozważań jest przedstawienie nowych form działalności na rzecz osób niepełnosprawnych przez promocję ich zdolności artystycznych, a w szczególności talentu muzycznego. W Ciechocinku, jednym z najstarszych, największych i najbardziej znanych kurortów w Polsce słynącym z niezwykłych możliwości leczniczych, bogatego życia kulturalnego, popularności wśród artystycznej bohemy, muzyków, śpiewaków uznających ten kurort za miejsce magiczne dla ciała i duszy, od kilkunastu lat działa Fundacja Pro Omnibus.  Prekursorem jej dzieła była fundacja „Naprawdę ktoś czeka” założona przez nieżyjącą już piosenkarkę Grażynę Świtałę, która w 1996 roku zainicjowała „Festiwal Piosenki Dzieci i Młodzieży Specjalnej Troski”. Fundacja Pro Omnibus jest wspaniałą kontynuacją tradycji kulturowej i muzycznej Uzdrowiska. Ta szeroko zakrojona działalność promowania utalentowanej młodzieży niepełnosprawnej wzbogaca walory turystyczne i rekreacyjne Ciechocinka. Motywem przewodnim Fundacji jest wielokierunkowa pomoc młodzieży niepełnosprawnej, a w szczególności utalentowanej muzycznie. Fundacja Pro Omnibus wraz z młodzieżą niepełnosprawną stworzyła ciepłe, pełne empatii środowisko, które funkcjonuje zgodnie z duchem nazwy Fundacji. Rodowód nazwy Fundacji wywodzi się z łacińskiej sentencji „Unus pro omnibus, omnes pro uno” – „Jeden za wszystkich, wszyscy za jednego”. Zadaniem  Fundacji jest promowanie talentów muzycznych młodzieży i stworzenie jej możliwości kształcenia, a przede wszystkim umocnienia wiary w sens i piękno życia. Dzieło to dynamicznie rozwija się obejmując swoim działaniem coraz większy zasięg terytorialny wykraczający już poza granice Polski. Głównym celem Fundacji jest promowanie talentów muzycznych młodzieży niepełnosprawnej przez organizowanie imprez artystycznych, impresji artystycznych, festiwali piosenki z jej udziałem. Uzdrowisko Ciechocinek, dzięki działaniom Fundacji stało się miejscem nie tylko o niezwykłych walorach rekreacyjnych, lecz także miejscem o wysokich walorach humanistycznych. Jest to godne popularyzacji, gdyż stanowi wzorzec dla wszystkich czujących potrzebę i sens szeroko zakrojonej działalności na rzecz rozwoju rekreacji i turystyki dostępnej wszystkim ludziom niezależnie od ich stanu zdrowia i sprawności fizycznej.

 Słowa kluczowe: osoby niepełnosprawne, talenty muzyczne, Ciechocinek.

 Kody JEL: L83

 PROMOTION OF MUSIC TALENTS AMONG THE DISABLED JUVENILES IN CIECHOCINEK

 Summary

 An aim of considerations is to present the new forms of activities for disabled people through promotion of their artistic abilities and, in particular, music talent. In Ciechocinek, one of the oldest, biggest, and best-known resorts in Poland, famous of unusual medicinal properties, rich cultural life, popularity among the artistic bohemia, musicians, and singers considering this resort as a magic place for the body and soul, for more than ten years has been operating the Pro Omnibus Foundation. The precursor of its work was the foundation called “There is really somebody waiting”, established by the late songstress Grażyna Świtała, who initiated in 1996 the “Festival of Song of the Children and Youth with Special Needs”. The Pro Omnibus Foundation is a magnificent continuation of the resort’s cultural and musical tradition. This wide-ranging activity of promoting the talented disabled juveniles enriches tourist and recreational values of Ciechocinek. The Foundation’s leitmotiv is multidirectional assistance for disabled juveniles, musically talented, in particular. The Pro Omnibus Foundation, together with disabled juveniles, has created a cordial, full of empathy milieu which has been functioning in accordance with the spirit of the Foundation’s name. The origin of the Foundation’s name comes from the Latin maxim “Unus pro omnibus, omnes pro uno” – “One for all, all for one”. The Foundation’s task is to promote music talents of youths and to provide them with the opportunities for education and, first of all, to reinforce their creed in the sense and beauty of life. This work has been dynamically developing covering with its activity the bigger and bigger territorial range, already exceeding Poland’s boundaries. The main aim of the Foundation is to promote music talents of disabled juveniles by way of organising artistic events, artistic impressions, and song festivals with their participation. The Ciechocinek resort, owing to Foundation’s activities has become the place not only with unusual recreational values but also with high humanistic values. It deserves popularisation as it is a model for all those who feel the need and sense of wide-ranging activities for the development of recreation and tourism accessible for all people, irrespective of their state of health and fitness.

 Key words: disabled people, music talents, Ciechocinek.

 JEL codes: L83

Piotr Dominik - Szkoła Główna Turystyki i Rekreacji w Warszawie

 Aleksy Chmiel - Wyższa Szkoła Społeczno-Przyrodnicza im. Wincentego Pola w Lublinie

 OD KUCHNI MAZOWIECKIEJ DO GASTRONOMII WARSZAWSKIEJ W POŁOWIE XIX WIEKU

Streszczenie

Od lat dbano o to, by posiłki przyrządzali najlepsi kucharze, co miało też związek z pozycją społeczną, bowiem bogaci pozwalali sobie na wysoką jakość i wykwintny smak, biedni liczyli raczej na ilość. Kuchnia warszawska, przechodząc ewolucję, doszła do mistrzostwa w połowie XIX wieku i o tym właśnie decydowała sztuka kucharzy. Niezależnie od epoki i mody, kuchnia ta opierała się na potrawach staropolskich, w których tradycyjnie dominował przysłowiowy schabowy z kapustą, barszcz, flaki, sztuka mięsa oraz pieczeń wieprzowa i wołowa z cebulą i chrzanem, a zapijano to piwem, coraz rzadziej miodem, sporadycznie winem, a później coraz intensywniej gorzałką. Jednak pod wpływem kuchni włoskiej, francuskiej czy w XIX w. angielskiej, kuchnia polska zmieniała się, dostosowując się do wymogów i trendów europejskich, jednocześnie niczego nie tracąc ze swojej polskości.

 Słowa kluczowe: kuchnia, kuchnia królewska, kuchnia włoska, kuchnia niemiecka, kuchnia francuska, gastronomia, domy noclegowe, sztuka hotelarska.

 Kody JEL: L83

 FROM MASOVIAN CUISINE TO WARSAW CATERING IN THE MID-19^TH CENTURY

 Summary

 For years there  has been taken care that meals could be prepared by the best cooks, what has also been related to the social position, as the rich could afford themselves a high quality and  exquisite taste, the poor could rather count on quantity. The Warsaw cuisine, evolving, reached its mastery in the mid-19^th century, and it was just decided by cooks’ art. Disregarding the epoch and fashion, this cuisine was based on Old Polish dishes where there traditionally prevailed the proverbial kotlet schabowy (breaded cutlet) with cabbage, barszcz (beet borscht), flaki (tripe soup), sztuka mięsa (boiled beef), and pieczeń wieprzowa i wołowa (roast pork and beef) with onions and horseradish, and all that was washed down with beer, more and more seldom with mead, sporadically with wine, while later more and more intensively with booze. However, under the influence of Italian, French or, in the 19^th century, English cuisine, Polish cuisine was changing, adapting to the European requirements and trends, at the same time not losing anything of its Polish character.

 Key words: cuisine, royal cuisine, Italian cuisine, German cuisine, French cuisine, catering, holiday homes, hotel arts.

 JEL codes: L83

Adam Mazur, Marcin Bekta

 Szkoła Główna Turystyki i Rekreacji w Warszawie

 STAN BAZY AGROTURYSTYCZNEJ W WOJEWÓDZTWACH MAZOWIECKIM I PODLASKIM

Streszczenie

 Celem opracowania jest analiza stanu bazy agroturystycznej w województwach mazowieckim i podlaskim.  W roku 2015 przeprowadzono badania nad atrakcyjnością oraz opłacalnością prowadzenia agroturystyki.  Badaniami objęto po  75 gospodarstw agroturystycznych w każdym województwie w okresie luty-sierpień. Zbadano średnią wielkość gospodarstw, średnią liczbę pokoi oraz łóżek. Obliczono średnie nakłady na promocję działalności agroturystycznej. Wyliczono wskaźnik wykorzystania pokoi. Wyniki skonfrontowano z innymi opracowaniami badaczy tej tematyki. Artykuł ma charakter badawczy.

 Słowa kluczowe: turystyka, agroturystyka, gospodarstwo.

Kody JEL: L83

 STATE OF THE AGRITOURIST BASE IN MAZOVIAN AND PODLASKIE PROVINCES

 Summary

 An aim of the study is to analyse the state of the agritourist base in Mazovian and Podlaskie Provinces. In 2015, there were carried out surveys on attractiveness and cost-effectiveness of running farm tourism. The surveys comprised by 75 agritourist farms in each province in the period from February to August. There were surveyed the average size of farms, the average number of rooms and beds. The researchers calculated the average expenses on promotion of agritourist activities. They computed the index of room usage. The results were confronted with the studies carried out by researchers of this subject matter. The article is of the research nature.

 Key words: tourism, farm, farm tourism.

 JEL codes: L83

Piotr Dominik

Szkoła Główna Turystyki i Rekreacji w Warszawie

MIEJSCE REGIONALNYCH BROWARÓW W KSZTAŁTOWANIU PRODUKTU TURYSTYCZNEGO W DOBIE GLOBALIZACJI RYNKU KULINARNEGO

Streszczenie

Celem opracowania jest analiza miejsca regionalnych browarów w kształtowaniu produktu turystycznego w dobie globalizacji rynku kulinarnego i przenikania różnych produktów na rynki międzynarodowe, podczas gdy swoistą atrakcją są produkty i wyroby regionalne. Do takich wyrobów należą różne gatunki piwa wytwarzane w browarach regionalnych. W opracowaniu zaprezentowano specyfikę browarów regionalnych, a także ich rozwój na terenie Polski. Artykuł zawiera omówienie wyników badań własnych. Badanie składało się z dwóch części. Pierwsza z nich przeprowadzona była w formie ankiety wewnętrz samego browaru, wśród kierownictwa i pracowników hal produkcyjnych. Pytania nawiązywały do roli browaru w turystyce. Drugą cześć badania stanowił wywiad środowiskowy wśród mieszkańców miast i okolic, w których znajduje się dany browar. Przeprowadzony został na blisko 100 osobach. Służył uzupełnieniu odpowiedzi uzyskanych w ankietach oraz nakreśleniu wizerunku browaru z perspektywy osób trzecich, samych mieszkańców oraz korzyści czerpanych z istnienia browaru.  Jak wynika z badań, w najbliższej przyszłości browary regionalne będą rosły w siłę na mapie turystycznej i coraz odważniej będą promować unikatowość produktów i długoletnią tradycję.

Słowa kluczowe: turystyka kulinarna, produkt turystyczny, piwo regionalne, browary regionalne.

Kody JEL: Z32, Q18

PLACE OF REGIONAL BREWERIES IN SHAPING THE TOURIST PRODUCT IN THE PERIOD OF CULINARY MARKET GLOBALISATION

Summary

An aim of the study is to analyse the place of regional breweries in shaping the tourist product in the epoch of the culinary market globalisation and diffusion of various products to international markets, whereas a peculiar attraction is regional products and goods. Such products are various sorts of beer produced in regional breweries. In his study, the author presented the specificity of regional breweries as well as their development across Poland. The article includes discussion of author’s own research findings. The research consisted of two parts. The first of them was carried out in the form of poll within the very brewery, among the management and workers of the production halls. The questions referred to the role of the brewery in tourism. The second part of the research was the community interview among inhabitants of towns and environs where a given brewery is located. The research was conducted on almost 100 individuals. It served as supplementation of the responses received in questionnaires as well as drawing an image of the brewery from the perspective of third parties, the very inhabitants, and the benefits derived from the brewery’s existence. As the research shows, in the nearest future, regional breweries will be on the rise in the tourist map and will more and more courageously promote the uniqueness of products and the long-standing tradition.

Key words: culinary tourism, tourist product, regional beer, regional breweries.

JEL codes: Z32, Q18

 Nr 44(6), Ekonomia IX

Kształtowanie wizerunku pracodawcy

Grażyna Bartkowiak

Gnieźnieńska Szkoła Wyższa Milenium

Agnieszka Krugiełka

Politechnika Poznańska

PRZYWIĄZANIE ORGANIZACYJNE  PRACOWNIKÓW WIEDZY I ICH POSTAWY WOBEC POZOSTAWANIA AKTYWNYM ZAWODOWO  W WIEKU 65 PLUS

 Streszczenie

Analizując sytuację społecznych, a w szczególności psychologicznych aspektów funkcjonowania człowieka w pracy, ostatnie kilkanaście lat można uznać za okres zwiększonego zainteresowania badaczy problematyką przywiązania organizacyjnego (organizational commitment) Zainteresowanie to wynika  z dużej  popularności tego tematu, jak i problematyki związanej  ze starzeniem się społeczeństw głównie Europy i Stanów Zjednoczonych, a  w szczególności Polski, w której ponad dwa lata temu wprowadzono nowe uregulowania prawne dotyczące  obowiązku wydłużonej aktywności zawodowej.  Coraz częściej, jak można zaobserwować analizując literaturę przedmiotu,  przywiązanie  organizacyjne staje się przedmiotem badań zróżnicowanych grup zawodowych, jednak jak dotąd badania te nie były prowadzone w środowisku  pracowników wiedzy, a przede wszystkim nie dotyczyły ich stosunku do  własnego zaangażowania zawodowego w wieku 65 plus. 

Przedmiotem opracowania jest więc problematyka  przywiązania organizacyjnego   pracowników wiedzy  jako przedstawicieli zróżnicowanych    zawodów,  których praca wiąże się ze szczególną aktywnością intelektualną. Przywiązanie organizacyjne oznacza  swoistą postawę  wobec własnego miejsca pracy,  która z jednej strony pozwala na rozwój osobisty, osiąganie zamierzonych celów i wartości i jest szansą na  spełnianie się przez działanie nastawione na tworzenie i kreowanie nowych dóbr, z drugiej strony sprawia, że praca jest postrzegana jako przyjazne miejsce aktywności  i  warunek  zachowania równowagi między życiem osobistym i zawodowym.  Celem opracowania jest uzyskanie odpowiedzi na pytania, jaki jest poziom przywiązania organizacyjnego wśród   pracowników wiedzy i czy ma on związek z postawami wobec wizji  własnego przyszłego zaangażowania zawodowego w wieku 65 plus, w aspekcie trzech jego komponentów: afektywnego, trwałości oraz normatywnego oraz czy dłuższy  staż pracy w zawodzie  jest czynnikiem towarzyszącym określonym postawom wobec aktywności zawodowej pracowników 65 plus?

Opracowanie jest złożone z dwóch części: teoretycznej, w której autorki podejmują problematykę identyfikacji z zawodem oraz identyfikacji organizacyjnej jako czynników współwystępujących bądź przyczyniających się do pojawienia się przywiązania do organizacji,  a następnie  komponentów tego przywiązania, jak również  empirycznej - prezentującej wyniki badań własnych,   przeprowadzonych  wśród  98  pracowników wiedzy o zróżnicowanym stażu pracy. Okazało się, że czynnikiem, który w największym stopniu kształtuje przywiązanie organizacyjne  wśród  osób 65 plus  jest czynnik afektywny, pozwalający realizować swoje cele i wartości zawodowe oraz że przywiązanie organizacyjne ulega zwiększeniu wraz ze stażem pracy. Większe przywiązanie organizacyjne współwystępuje z dłuższym stażem pracy i postawą wobec własnej aktywności zawodowej jako osoby 65 plus.

Słowa kluczowe: przywiązanie organizacyjne,  postawy wobec zatrudniania pracowników 65 plus.

Kody JEL: I2, J01

ORGANISATIONAL COMMITMENT OF KNOWLEDGE WORKERS AND THEIR ATTITUDES TOWARDS REMAINING PROFESSIONALLY ACTIVE AT THE AGE OF 65+

Summary

Analysing the situation of social and particularly psychological aspects of man’s functioning at work, the last dozen or so years can be considered as the period of increased concern of researchers about the issues of organisational commitment. That concern stems from a great popularity of this topic as well as the issues connected with ageing of societies, mainly of Europe and the United States, and particularly of Poland where more than two years ago there were introduced new regulations related to the obligation to be vocationally active longer. More and more often, as we can observe it studying the subject literature, organisational commitment becomes an object of research of various vocational groups; however, so far that research has not been carried out in the environment of knowledge workers, and, first of all, it has not concerned their attitudes to their own professional commitment at the age of 65+.

Therefore, the subject matter of this study is the issues of organisational commitment of knowledge workers as representatives of different professions whose work is connected with a specific intellectual activity. Organisational commitment means a specific stance towards one’s own working place, which, on the one hand, allows for personal development, achievement of intended purposes and values, and is an opportunity to realise oneself by activities aimed at creation of new goods, while, on the other hand, it causes that work is perceived as a friendly place of activity and the condition for retention of the balance between one’s personal and professional life. An aim of the study is to receive answers to the questions: What is the level of organisational commitment among knowledge workers?, Does it have any relationship with attitudes towards the vision of one’s own future professional commitment at the age of 65+, in the aspect of its three components: affective, permanence, and normative? Is greater job seniority in the profession a factor accompanying definite attitudes towards professional activity of workers of their age of 65+?

The study consists of two parts: theoretical, in which the authors undertake the issues of identification with the profession and organisational identification as the factors concurrent or contributing to emergence of commitment to the organisation, then the components of such commitment, as well as the empirical one, presenting findings of their own research carried out among 98 knowledge workers with a diversified length of service. It has appeared that the factor, which shapes to the highest degree organisational commitment among individuals aged 65+, is the affective factor allowing for realisation of one’s professional objectives and values, and that organisational commitment increases with job seniority. Greater organisational commitment co-occurs with a higher length of service and attitude towards one’s own professional activity as a person aged 65+.

Key words: organisational commitment, attitudes towards employment of workers aged 65+.

JEL codes: I2, J01

Justyna Berniak-Woźny

Akademia Finansów i Biznesu Vistula - Warszawa

CSR JAKO NARZĘDZIE BUDOWY MARKI PRACODAWCY

Streszczenie

Celem rozważań jest zaprezentowanie możliwości budowy silnej marki pracodawcy na podstawie założeń koncepcji Społecznej Odpowiedzialności Biznesu (Corporate Social Responsibility – CSR). W artykule przedstawiono istotę koncepcji CSR, a także aktualne trendy związane z postrzeganiem tej koncepcji przez świat biznesu. Omówiono również możliwe sposoby wykorzystania CSR do budowy wartości organizacji dla szerokiej palety jej interesariuszy, a w szczególności pracowników. Następnie zaprezentowano koncepcję budowy marki pracodawcy, ukazując jej rolę w budowaniu kapitału ludzkiego organizacji stanowiącego jej główne źródło przewagi konkurencyjnej. W ostatniej części artykułu pokazano, w jaki sposób marka pracodawcy może być budowana na bazie koncepcji zrównoważonego rozwoju i działania z zakresu CSR. Zaproponowano również zastosowanie rozszerzonego cyklu życia pracownika jako podstawy dla projektowania strategii zrównoważonej marki pracodawcy. Artykuł jest przeglądem literatury.

Słowa kluczowe: CSR, marka pracodawcy/employer branding, ZZL, cykl życia pracownika.

Kody JEL: M31, M14

CSR AS A TOOL OF EMPLOYER BRANDING

Summary

An aim of considerations is to present the possibilities of a strong employer branding on the grounds of assumptions of the concept of Corporate Social Responsibility, CSR. In her article, the author presented the essence of the concept of CSR as well as the current trends connected with perception of this concept by the business world. She also discussed possible ways of the use of CSR to build organisation’s goodwill for a wide range of its stakeholders and particularly employees. Next, she presented the concept of employer branding, showing its role in building human capital of the organisation being its main source of competitive advantage. In the last part of the article, the author showed how the employer branding can be built on the basis of the concept of sustainable development and activities in the area of CSR. She also proposed application of an expended life cycle of the employee as the basis for designing the strategy of a sustainable employer’s brand. The article is a literature review.

Key words: CSR, employer branding, human resource management, employee life cycle.

JEL codes: M31, M14

Olga Charucka

Akademia Finansów i Biznesu Vistula – Warszawa

ZNACZENIE SPOŁECZNEJ ODPOWIEDZIALNOŚCI BIZNESU W BUDOWANIU PRZEWAGI KONKURENCYJNEJ PRZEDSIĘBIORSTWA                                             

Streszczenie

Społeczna odpowiedzialność biznesu jest obecnie tematem wielu badań i analiz. Celem artykułu jest zwrócenie uwagi na rolę CSR w budowaniu przewagi konkurencyjnej. CSR ma wymiar globalny, a korzyści, które niesie dla przedsiębiorstw, pracowników, społeczności lokalnej oraz środowiska są znaczące. Artykuł napisany został na podstawie zebranej literatury oraz źródeł internetowych. W pracy zastosowano proste metody opisowe i przyczynowo-skutkowe.

Słowa kluczowe: społeczna odpowiedzialność biznesu, konkurencyjność, zrównoważony rozwój.

Kody JEL: M14, M31

IMPORTANCE OF CORPORATE SOCIAL RESPONSIBILITY IN BUILDING ENTERPRISE’S COMPETITIVE ADVANTAGE

Summary

Corporate social responsibility is at present the topic of many studies and analyses. An aim of the article is to pay attention to the role of CSR in building competitive advantage. CSR has the global dimension and the benefits it yields for enterprises, employees, the local community, and environment are significant. The article was written on the basis of the collected literature and Internet sources. In her study, the author applied simple descriptive and cause-and-effect methods.

Key words: corporate social responsibility, competitiveness, sustainable development.

JEL codes: M14, M31

Andrzej R. Chrzanowski

Akademia Finansów i Biznesu Vistula - Warszawa

UMIEJĘTNOŚĆ WYKORZYSTANIA OSOBISTEGO MODELU BIZNESOWEGO DO SKUTECZNEGO PROWADZENIA NEGOCJACJI PRZEZ MENEDŻERÓW

Streszczenie

W artykule zwrócono uwagę na możliwości kształtowania takich umiejętności menadżerów, jak skuteczne rozwiązywanie osobistych problemów, z któ®ymi się borykają, czy podejmowanie decyzji dotyczących dokonywania zmian w ich życiu osobistym jak i zawodowym, dzięki wykorzystaniu osobistego modelu biznesowego „TY”. Model ten pomaga również w samodyscyplinie i nabywaniu nowych umiejętności, gdyż ostatnio coraz większą wagę przywiązuje się do takich umiejętności menedżerskich, jak prowadzenie skutecznych negocjanci i mediacji.

Stwierdzono, że w identyfikowaniu takich potrzeb ważną rolę powinien odgrywać właśnie szablon osobistego modelu biznesowego „TY”. To on, wskazując, kto jest naszym najważniejszym klientem i jaką wartość możemy mu ofiarować, a także informując nas, jakie poniesiemy koszty realizując dane przedsięwzięcie, pomaga nam podjąć właściwą decyzję i ocenić, które z nowych umiejętności powinny być dla nas najważniejsze.

Słowa kluczowe: osobisty model biznesowy, negocjacje i mediacje, kształcenie menedżerów, umiejętności menedżerów.

Kody JEL: M12

SKILL OF USE OF THE PERSONAL BUSINESS MODEL TO EFFICIENTLY CONDUCT NEGOTIATIONS BY MANAGERS

Summary

In his article, the author paid attention to the possibilities to shape such skills of managers as an efficient resolution of personal problems, which they tackle, or to make decisions concerning carrying out changes in their personal and professional life, owing to use of the personal business model called Business Model You. This model also helps in self-discipline and in acquisition of new skills as recently the greater and greater attention is paid to such managerial skills as conducting efficient negotiations and mediations.

He ascertained that in identification of such needs an important role should be played just by the Business Model You template. It is just this, indicating who is our most important customer and what value we can offer them, as well as informing us what costs we shall incur implementing a given venture, what helps us make a proper decision and to assess which of the new skills should be the most important for us.

Key words: personal business model, negotiations ad mediations, managers education, managerial skills.

JEL codes: M12

Andrzej R. Chrzanowski, Iwona Głażewska, Romana Pasionek

Akademia Finansów i Biznesu Vistula - Warszawa

PODEJŚCIE DO TWORZENIA WARTOŚCI PRZEDSIĘBIORSTWA ISTOTNYM ELEMENTEM PROCESU KSZTAŁCENIA MENADŻERÓW

Streszczenie

W artykule przedstawiono problemy związane z tworzeniem wartości przedsiębiorstwa, uwzględniającej potencjał społeczny tkwiący w interesariuszach, który do tej pory często był niewykorzystywany, a przecież stanowi ważny element stymulacji rozwoju biznesu.

Zatem  kształtowanie odmiennych niż dotychczas umiejętności menadżerów stanowi kolejne wyzwanie dla szkół nauczających biznesu, gdyż uwadze menadżerów często uchodziło to, jak ogromny wpływ na produktywność i innowacyjność przedsiębiorstwa, cechy decydujące o konkurencyjności, może mieć wykorzystanie potencjału otoczenia biznesowego, w którym dokonują się ich najważniejsze działania operacyjne.

To nowe spojrzenie na proces zarządzania biznesem i rola, którą pełni w nim tworzenie wartości ekonomiczno-społecznej, wymusza na szkołach biznesu nie tylko rozszerzenie programów nauczania w wielu dziedzinach, ale także zaadaptowanie nowych koncepcji i sposobów ich wdrażania o takie zagadnienia, jak: nowe myślenie o łańcuchach wartości aby efektywnie wykorzystywać wszelkiego rodzaju zasoby i lepiej gospodarować nimi czy  też głębsza analiza potrzeb ludzkich i sposoby docierania do nietradycyjnych grup konsumentów.

Słowa kluczowe: wartość przedsiębiorstwa, wartość ekonomiczno-społeczna, kształcenie menadżerów, umiejętności menadżerów, nauczanie w szkołach biznesu.

Kody JEL: M14

APPROACH TO CREATING TOTAL CORPORATE VALUE AS AN IMPORTANT ELEMENT OF THE PROCESS OF MANAGER EDUCATION

Summary

In their article, the authors presented the problems connected with creating total corporate value taking into account the social potential sticking in stakeholders, which so far has often not been exploited, though it is an important element of stimulation of business development.

Therefore, shaping different than so far managerial skills is a further challenge for schools teaching business as managers were often missing how immense impact on enterprise’s productivity and innovativeness, the features deciding its competitiveness, may have the use of potential of the business environment where their most important operating activities take place.

This new look at the process of business management and the role played in it by creation of the socio-economic value impels the business schools not only to extent their curricula in many fields but also adaptation of new concepts and ways of implementation thereof with such issues as new thinking of the value chains to effectively use assets of all types and to better manage them, or also a deeper analysis of human needs and ways of reaching non-traditional groups of consumers.

Key words: total corporate value, socio-economic value, manager education, managerial skills, teaching at business schools.

JEL codes: M14

Magdalena Kaczkowska-Serafińska, Karina Michalska

Akademia Finansów i Biznesu Vistula - Warszawa

EMPLOYER BRANDING - NOWE MOŻLIWOŚCI DLA EFEKTYWNYCH PROCESÓW REKRUTACJI POKOLENIA Y

Streszczenie

Wkraczanie na rynek pracy przedstawicieli pokolenia Y czy Z determinuje rewolucję w działach HR przez m.in. coraz szybsze przeprowadzanie procesów rekrutacji i monitoring wyników.

Niniejsze rozważania mają na celu ukazanie nowej, ważnej roli działu ZZL, w szczególności procesu rekrutacji w kontekście employer brandingu (EB) i zarządzania nową grupą pracowników z pokolenia Y przy jednoczesnym skupieniu na racjonalności i efektywności podejmowanych działań działu personalnego w tym obszarze.

Słowa kluczowe: employer branding, pokolenie Y, rekrutacja.

Kody JEL: M12, M54, O15, J24

EMPLOYER BRANDING - NEW POSSIBILITIES FOR EFFECTIVE PROCESSES OF RECRUITMENT OF THE GENERATION Y

Summary

Entering the market by representatives of the generation Y or Z determines revolution in the HR departments, inter alia, by the faster and faster conduct of the processes of recruitment and effects monitoring.

These considerations are aimed at presentation of a new, important role of the department of human resource management, in particular the process of recruitment in the context of employer branding (EB) and management of a new group of employees from the generation Y with a simultaneous focusing on rationality and effectiveness of the undertaken activities of the personnel department in this area.

Key words: employer branding, generation Y, recruitment.

JEL codes: M12, M54, O15, J24

Agnieszka Knap-Stefaniuk

Akademia Finansów i Biznesu Vistula - Warszawa

KSZTAŁTOWANIE WIZERUNKU WSPÓŁCZESNEJ FIRMY - WYBRANE ZAGADNIENIA

Streszczenie

Artykuł poświęcony jest problematyce kształtowania wizerunku współczesnej firmy. Autorka skupia się na employer brandingu, uwzględniając wymagania związane m.in.
z takimi wyzwaniami, jak zróżnicowane oczekiwania różnych pokoleń.

 Na podstawie licznych źródeł, autorka udowadnia, że wyzwania w obszarze zarządzania zasobami ludzkimi, szczególnie te związane z oczekiwaniami pracowników i kandydatów, mają istotny wpływ na konieczność stosowania coraz bardziej skutecznych rozwiązań w budowaniu wizerunku pracodawcy, spójnych i  adekwatnych do grupy adresatów. Jak dowodzą badania, dobry wizerunek firmy na rynku pracy sprzyja pozyskiwaniu
i utrzymywaniu utalentowanych, wartościowych dla firmy pracowników oraz budowaniu pozytywnych relacji z klientami, kontrahentami i otoczeniem.

Autorka podkreśla, że kultura organizacyjna i przywództwo w istotny sposób wpływają na wizerunek organizacji, zarówno wśród już zatrudnionych, jak i kandydatów do pracy. Tworzenie marki firmy jako dobrego pracodawcy jest odpowiedzią na wyzwania współczesnego otoczenia, głównie te związane z rosnącym znaczeniem pracownika jako kluczowego zasobu organizacji. Artykuł ma charakter koncepcyjny i jest przeglądem literatury.

Słowa kluczowe: wizerunek firmy, employer branding, pracodawca, przywództwo, kultura organizacyjna, zarządzanie zasobami ludzkimi.

Kody JEL: M12, M14, M50, M54

SHAPING THE IMAGE OF THE CONTEMPORARY FIRM. THE SELECTED ISSUES

Summary

The article is devoted to the problems of shaping the image of the contemporary firm. The author focuses on employer branding, taking into account the requirements related, inter alia, to such challenges as diversified expectations of various generations.

Based on numerous sources the author proves that challenges in the area of human resources management, particularly those connected with expectations of employees and candidates, have a substantial impact on the need to apply more and more efficient solutions in building the employer’s image, coherent and adequate to the group of addressees. As surveys show, a good image of the firm in the labour market is conducive to acquisition and retention of talented, valuable for the firm employees and building positive relations with customers, contractors, and the environment.

The author emphasises that corporate culture and leadership substantially affect the organisation’s image both among the already working employees and candidates for the job. Creation of the firm’s brand as a good employer is a response to challenges of the contemporary environment, mainly those connected with the growing importance of the employee as the key asset of the organisation. The article is of the conceptual nature and is a review of literature.

Key words: firm’s image, employer branding, employer, leadership, corporate culture, human resources management.

JEL codes: M12, M14, M50, M54

Elżbieta Jędrych

Akademia Finansów i Biznesu Vistula - Warszawa

WYKORZYSTANIE MEDIÓW SPOŁECZNOŚCIOWYCH W ZARZĄDZANIU PRACOWNIKAMI W ORGANIZACJACH GOSPODARCZYCH

Streszczenie

Rosnąca liczba użytkowników mediów społecznościowych skłoniła wiele przedsiębiorstw do szukania możliwości wykorzystania ich do celów biznesowych. Pracodawcy zaczynają postrzegać media jako istotne narzędzie kontaktów z klientami, ale także do budowania wizerunku firmy jako pracodawcy, prowadzenia  procesów rekrutacji, budowy społeczności pracowników, wzrostu ich zaangażowania itd.

Celem rozważań jest przedstawienie wyników badań przeprowadzonych przez autorkę w 210 firmach produkcyjno–usługowych w regionach łódzkim i mazowieckim na przełomie lat 2014–2015 (firmy średnie, z kapitałem polskim i zagranicznym, działające „samodzielnie” bądź w grupie kapitałowej, reprezentujące różne branże). Badania przyprowadzono z pracownikami działów HR (ankieta kwestionariuszowa). Przedstawiły one stan faktyczny wykorzystania mediów społecznościowych  do  zarządzania pracownikami (w jakich procesach kadrowych, w jakim stopniu są wykorzystywane).

Słowa kluczowe: media społecznościowe, media społecznościowe w zarządzaniu pracownikami, Social Media dla pracowników.

Kody JEL: O32, O35

USE OF SOCIAL MEDIA IN EMPLOYEES MANAGEMENT IN BUSINESS ORGANISATIONS

Summary

The growing number of users of social media induced many enterprises to look for the possibilities to use them for business purposes. Employers begin to perceive the media as an important tool for contacts with customers but also to build the firm’s image as employers, to run the processes of recruitment, to build the community of employees, to increase their commitment, etc.

An aim of considerations is to present finding of the surveys carried out by the author in 210 production-and-service firms in the Łódź and Mazowsze regions at the end of  2014 and the start of 2015 (medium-sized firms, with Polish and foreign capital, operating ‘independently’ or in a capital group, representing various branches). The surveys were carried out with employees of the HR departments (the questionnaire-based poll). They showed the actual state of the use of social media for employees management (in what staff-related processes, in what degree they are used).

Key words: social media, social media in employees management, social media for employees.

JEL codes: O32, O35

Artur Kwasek

Akademia Finansów i Biznesu Vistula - Warszawa

IDEA ZARZĄDZANIA PRZEZ WARTOŚĆ DLA PRACOWNIKA

Streszczenie

Dwie dekady temu modnym i dominującym trendem w obszarze zarządzania był model CRM. Liczni autorzy podejmowali problematykę zarządzania relacjami z klientem i zwracali szczególną uwagę na ich znaczenie dla sukcesu ekonomicznego firmy. Dzisiaj podejmowana jest problematyka budowaniem relacji z pracownikami firmy i ich znaczenia w uzyskiwaniu przewagi kokurencyjnej. Artykuł stanowi próbę odpowiedzi na postawiony problem badawczy, czy employer branding to tylko nowy modny trend, czy też nowa idea zarządzania przez wartość dla pracownika?

W artykule przedstawiono trendy na rynku w kontekście procesów globalizacji i znaczenia nowych technologii teleinformatycznych w procesie zmian społeczno–ekonomicznych, w kontekście wyznań stawianych przed i przez młode pokolenia pracowników. Następnie zidentyfikowano  koncepcję employer branding jako działanie strategiczne oraz kluczowy czynnik sukcesu ekonomicznego firmy, który oparty jest na budowaniu pozytywnego wizerunki i marki pracodawcy. Omówiono również czynniki kształtujące employer branding, w tym: kształtowanie marki i wizerunku firmy, poprzez działania HR i PR, proces rekrutacji i budowanie wizerunku na portach społecznościowych. Rozważania kończy próba nakreślenia tendencji i trendów w zakresie employer brandingu oraz znaczenia profesjonalnego procesu rekrutacji.

Słowa kluczowe: employer branding, marka, wizerunek, pracodawca, pracownik, rekrutacja, talent, CSR, EVP, human resources, public relation.

Kody JEL: F6, J2, L1, M1, M12, M14, M15, M2, M3, M5, O3

THE IDEA OF VALUE-BASED MANAGEMENT FOR THE EMPLOYEE

Summary

Two decades ago, the fashionable and dominating trend in the area of management was the CRM model. Numerous authors were undertaking the issues of customer relationships management and were paying a particular attention to their importance for an economic success of the firm. Today, there are undertaken the issues of building relationships with firm’s employees and their importance in gaining competitive advantage. The article is an attempt to answer the put forward research problem whether employer branding is merely a new fashionable trend or also a new idea of value-based management for the employee.

In the article, the author presented the trends in the market in the context of globalisation processes and importance of new information and communication technologies in the process of socio-economic changes in the context of challenges posed to and by the young generations of employees. Next, the author identified the concept of employer branding as a strategic measure and the key factor of firm’s economic success which is based on building a positive image and brand of employers. He also discussed the factors shaping employer branding, including formation of the firm’s brand and image by way of HR and PR activities, the process of recruitment and building the image on social portals. He ends his considerations with an attempt to outline the tendencies and trends in the area of employer branding and importance of the professional process of recruitment.

Key words: employer branding, brand, image, employer, employee, recruitment, talent, CSR, EVP, human resources, public relations.

JEL codes: F6, J2, L1, M1, M12, M14, M15, M2, M3, M5, O3

Magdalena Łużniak-Piecha

Akademia Finansów i Biznesu Vistula - Warszawa

Monika Stawiarska-Lietzau

Akademia im. Jana Długosza w Częstochowie

STYL ZARZĄDZANIA A SKUTECZNOŚĆ STRATEGII EMPLOYER BRANDING. MENADŻEROWIE TRANSFORMACYJNI, TRANSAKCYJNI I PATOLOGICZNI

Streszczenie

W opracowaniu przedstawiono mechanizmy psychologiczne, które odpowiadają za proces aktywizowania przez menadżera zachowań organizacyjnych wspierających pozytywny wizerunek marki wśród członków organizacji lub zachowań wizerunek ów niszczących. Na wstępie nawiązano do koncepcji Morhart, Herzoga i Tomczaka (2009), opisującej mechanizmy kreowania transakcyjnego i transformacyjnego stylu zarządzania oraz wpływ danego stylu zarządzania na wzmacnianie lub osłabianie wizerunku marki w oczach podwładnych. Badania te wskazują, iż menadżerowie transakcyjni używają najczęściej narzędzi wpływu skoncentrowanych na wymuszaniu posłuszeństwa, co prowadzi do spadku identyfikacji z organizacją i rolą zawodową pełnioną w organizacji, nasilenia się intencji poszukiwania nowego miejsca pracy wśród podwładnych oraz do osłabienia wizerunku marki pracodawcy. W zupełnie inny sposób działają liderzy transformacyjni - wywierają wpływ na podwładnych przez wspieranie procesu internalizacji wspólnych celów i systemu wartości organizacji, co prowadzi do spadku intencji zmiany pracodawcy oraz do wzmocnienia się identyfikacji z organizacją i własną rolą zawodową oraz do wzmocnienia pozytywnego obrazu pracodawcy w oczach zatrudnionych.

Słowa kluczowe: employer branding, zarządzanie transformacyjne, zarządzanie transakcyjne, psychopatyczna kultura organizacyjna, dramatyczna kultura organizacyjna, zachowania organizacyjne

Kody JEL: M14, O3

THE STYLE OF MANAGEMENT AND EFFICACY OF THE STRATEGY OF EMPLOYER BRANDING. TRANSFORMATIONAL, TRANSACTIONAL AND PATHOLOGICAL MANAGERS

Summary

In their study, the authors presented the psychological mechanisms responsible for the process of activation by the manager of organisational behaviours supporting the positive image of the brand among members of the organisation or behaviours destroying that image. At the beginning, they referred to the concept of Morhart, Herzog and Tomczak (2009), describing the mechanisms of creating the transactional and transformational style of management as well as the impact of a given style of management on strengthening or weakening of the image of the brand seen by subordinates. Their surveys indicate that transactional managers most often use the influence tools focused on obedience enforcement, what leads to decline of identification with the organisation and the professional role played in the organisation, intensification of intents to look for a new job among subordinates, and to weakening of the image of employer branding. Quite differently act transformational leaders – they exert impact on subordinates through supporting the process of internalisation of common objectives and the system of organisation’s values, what leads to decline of the intent to change the employer and to reinforcement of identification with the organisation and one’s professional role as well as to reinforcement of the positive picture of the employer in employees’ eyes.

Key words: employer branding, transformational management, transactional management, psychopathic corporate culture, dramatic corporate culture, organisational behaviours.

JEL codes: M14, O3

Jacek Nazdrowicz

Politechnika Łódzka

EMPLOYER BRANDING W IT

Streszczenie

Idea employer branding, znana już od kilku lat, rozwija się w bardzo dynamicznym tempie. Jest to nowy sposób na zwiększenie w firmach liczby i jakości specjalistów oraz efektywniejszą ich selekcję. Ten proces jest szczególnie ważny w firmach z branży IT lub firmach posiadających w swoich strukturach rozbudowany obszar IT. Istnieje wiele instytucji, w których jakość kadry IT bezpośrednio wpływa na jakość i dostępność usług elektronicznych klientom. W artykule zaprezentowano, jak wygląda proces employer branding w banku komercyjnym z silną orientacją na usługi dostępne przez Internet. W takiej organizacji proces employer branding ma charakter wielowymiarowy poprzez prezentowanie swoich atrybutów, poczynając od spraw związanych z HR, na detalach w obszarze IT skończywszy. W praktycznym wymiarze artykuł prezentuje organizacyjne aspekty IT w banku i jak ważną rolę ono pełni, a także jak wygląda przykładowa struktura organizacyjna. Ta wiedza może być niezwykle przydatna w rozwoju employer branding i poszukiwaniu możliwości budowania swojej pozycji eksperckiej w społeczności IT na zewnątrz organizacji.

Słowa kluczowe: employer branding, bank .komercyjny, IT, ekspert.

Kody JEL: E24, M15, O15

EMPLOYER BRANDING IN THE INFORMATION TECHNOLOGY (IT) BRANCH

Summary

The idea of employer branding, already known for a couple of years, has been developing at a very dynamic rate. It is a new way to increase in companies the number and quality of specialists and a more effective selection thereof. This process is particularly important in companies from the IT branch or in firms having in their structures a developed area of IT. There are many institutions where the IT staff quality directly affects the quality and accessibility of electronic services provided for customers. In his article, the author presented how the process of employer branding looked like at a commercial bank with a strong orientation on the services accessible via the Internet. In such an organisation, the process of employer branding is of the many-sided nature through the presentation of its attributes, starting from the matters related to HR and on details in the IT area ending. In the practical dimension, the article presents the organisational aspects of IT at the bank and how important role it plays as well as how the exemplary organisational structure looks like. This knowledge may be extremely useful in employer branding development and in search for the opportunities to build one’s expert position in the IT community outside the organisation.

Key words: employer branding, commercial bank, IT, expert.

JEL codes: E24, M15, O15

Małgorzata Sidor-Rządkowska

Akademia Finansów i Biznesu Vistula - Warszawa

INTERESARIUSZE CZY AMBASADOROWIE? ROZWAŻANIA WOKÓŁ SKUTECZNOŚCI DZIAŁAŃ W OBSZARZE EMPLOYER BRANDINGU

Streszczenie

Celem rozważań jest analiza roli, jaką w procesie employer brandingu odgrywają trzy grupy osób: kandydaci do pracy w organizacji, osoby aktualnie zatrudnione oraz  byli  pracownicy. Na podstawie przeglądu literatury przedmiotu oraz badań własnych, autorka przedstawia znaczenie każdej z tych grup dla budowania marki pracodawcy. Ważnym wynikiem przeprowadzonej analizy jest stwierdzenie, że właściwie prowadzony employer branding sprawia, iż wspomniane osoby stają się nie tylko interesariuszami, ale także ambasadorami marki. Szczególną uwagę w prezentowanym artykule poświęcono zagadnieniom pomijanym w wielu tradycyjnych rozważaniach na temat employer brandingu – roli pracowników odchodzących z firmy w budowie marki pracodawcy.

Słowa kluczowe: employer branding, interesariusze, ambasadorowie, pracodawcy, pracownicy.

Kody JEL: O15

STAKEHOLDERS OR AMBASSADORS? DELIBERATIONS ABOUT EFFICACY OF ACTIVITIES IN THE AREA OF EMPLOYER BRANDING

Summary

An aim of considerations is to analyse the role played in the process of employer branding by the three groups of individuals: candidates for the job in the organisation, already employed individuals, and former employees. Based on a review of the subject literature and her own research, the author presents the importance of each of these groups for employer branding. An important result of the carried out analysis is statement that properly conducted employer branding causes that the mentioned individuals become not only stakeholders but also ambassadors of the brand. A particular attention in the presented article is paid to the issues disregarded in many traditional deliberations about employer branding – the role of employees leaving the firm in employer branding.

Key words: employer branding, stakeholders, ambassadors, employers, employees.

JEL codes: O15

Anna Maria Wiśniewska

Akademia Finansów i Biznesu Vistula - Warszawa

ETYCZNY WYMIAR ZARZĄDZANIA W PRZEDSIĘBIORSTWIE

Streszczenie

W jakim celu zastanawiamy się nad etyką w zarzadzaniu, nie tylko przedsiębiorstwem? Otóż odpowiedź zapisana jest w pięciu ostatnich kolumnach tylnej części steli zajmującej epilog, na końcu którego już Hammurabi znalazł odpowiedź, wprowadzając swój Kodeks, „aby silny słabemu nie szkodził” (Stępień 1996, s. 59).

Zachowania etyczne w miejscu pracy w pierwszej kolejności powinny być dostrzegane w działaniach i zachowaniach właścicieli bądź też osób zarządzających danym przedsiębiorstwem.  W małych firmach normy etyczne czy odpowiednie zachowania przekazywane są pracownikom przez właścicieli, w większych firmach powstają kodeksy etyczne, które mają duże znaczenie dla tworzenia kultury organizacyjnej. Kodeksy takie powinny zawierać nie tylko zachowania pożądane  ale i takie, w których nie toleruje się w danej firmie. Pracownik musi dokładnie wiedzieć co może zrobić, gdzie uzyskać pomoc i mieć pewność, że pomoc taką otrzyma. Przedsiębiorstwa, które posiadają normy etyczne skodyfikowane wewnętrznie i przestrzegają ich w swojej działalności stają się dobrym partnerem w biznesie, jednak tylko wtedy, gdy kodeks etyczny ma wymiar praktyczny. Godne zaufania przedsiębiorstwo przyciąga nie tylko inwestorów czy partnerów handlowych ale również staje się pożądanym miejscem pracy.

W artykule podjęto próbę przedstawienia zachowań nieetycznych w miejscu pracy, zarówno tych, których dopuszczają się pracownicy, ale także tych, których dopuszczają się pracodawcy. Zachowania nieetyczne pracowników, jak wynika z przedstawionych danych, powodowane są nieetycznymi zachowaniami pracodawców. Aby uniknąć takich sytuacji bądź też je minimalizować należy nie tylko rozmawiać z pracownikami i tworzyć kodeksy etyczne, ale przede wszystkim wcielać etyczne zachowania w życie gospodarcze i społeczne.

Słowa kluczowe: etyka, etyka w biznesie, zarządzanie.

Kody JEL: M12, M14

ETHICAL DIMENSION OF MANAGEMENT AT AN ENTERPRISE

Summary

For what purpose do we consider ethics in management, not only of an enterprise? Well, the answer is inscribed in the last five columns of the back part of the stele containing the epilogue, at the end of which already Hammurabi had found an answer introducing his Code, “that the strong might not oppose the weak” (Stępień 1996, p. 59).

Ethical conduct in the working place should be primarily perceived in actions and behaviours of owners or people managing a given enterprise. In small firms, ethical norms or adequate behaviours are passed to employees by owners, while in bigger firms, there appear codes of ethics which are of a great importance for setting up the corporate culture. Such codes should contain not only the desired behaviours but also such which are not tolerated in a given firm. The employee must exactly know what he or she can do, where find assistance, and be sure they will receive such assistance. The enterprises, which have ethical norms internally codified and which are observed by them in their activities, become a good partner in business, though only when the code of ethics has its practical dimension. The trustworthy enterprise attracts not only investors or trade partners but it also becomes a desirable working place.

In her article, the author undertook an attempt to present unethical on-the-job behaviours, both those committed by employees but also those committed by employers. Unethical behaviours of employees, as the presented data reveal that, are caused by non-ethical behaviours of employers. To avoid such situations or to minimise them one should not only talk to employees and set up codes of ethics, but, first of all, implement ethical behaviours to the economic and social life.

Key words: ethics, ethics in business, management.

JEL codes: M12, M14

Nr 43(5), Ekonomia VIII

Raport o stanie finansowym państwa 2014-2015

Andrzej Wernik

Akademia Finansów i Biznesu Vistula - Warszawa

BUDŻET PAŃSTWA I FINANSE PUBLICZNE W 2014  ROKU

Streszczenie

Rok 2014 przyniósł niewątpliwą poprawę stanu finansów publicznych. Wyrazem tego było obniżenie deficytu finansów publicznych z 4,0% PKB do 3,2%. Nastąpiło to z jednej strony dzięki prowadzeniu zręcznej polityki fiskalnej nastawionej na umiarkowaną konsolidację fiskalną dostosowaną do przebiegu cyklu koniunkturalnego, z drugiej zaś dzięki przeprowadzeniu śmiałej reformy otwartych funduszy emerytalnych. Pozwoliło to władzom Unii Europejskiej na zamknięcie procedury nadmiernego deficytu wobec Polski.

Słowa kluczowe: sektor finansów publicznych, deficyt, dochody, wydatki, potrzeby pożyczkowe, dług publiczny.

Kody JEL: H6

STATE BUDGET AND PUBLIC FINANCE IN 2014

Summary

The year 2014 brought an undoubted improvement of the state of public finance. An expression thereof was reduction of the public finance deficit from 4.0% of GDP to 3.2%. This occurred, on the one hand, owing to carrying out a clever fiscal policy aimed at a moderate fiscal consolidation adjusted to the course of the business cycle, while, on the other hand, owing to carrying out a bold reform of open pension funds. This allowed the European Union’s authorities closing down the excessive deficit procedure against Poland.

Key words: public finance sector, deficit, incomes, expenditure, borrowing needs, public debt.

JEL codes: H6

Ryszard Michalski       

Akademia Finansów i Biznesu Vistula – Warszawa

POLSKA POLITYKA PIENIĘŻNA W ROKU 2014 -  DÉJÀ VUE

Streszczenie

Rok 2014, podobnie jak poprzednie lata, trudno zaliczyć do udanych dla polskiej polityki pieniężnej tak ze względu na jej niską skuteczność, jak i zwłaszcza z racji nikłego pozytywnego wpływu na procesy gospodarcze kraju. Realizowane w ostatnich latach przez polski bank centralny najpierw zbędne zacieśnianie polityki pieniężnej, a później jej mocno spóźnione, w dodatku symboliczne i rozciągnięte w czasie stopniowe luzowanie, stoją w ostrej sprzeczności z potrzebą wspierania wzrostu gospodarczego oraz konsolidacji finansów publicznych i przyspieszenia procesu catching-up – konwergencji realnej z państwami rozwiniętymi.

 Inaczej niż wiodące banki centralne krajów rozwiniętych, które utrzymywały i utrzymują swe stopy procentowe poniżej stóp inflacji, kontynuując luźną politykę monetarną, polska Rada Polityki Pieniężnej prowadziła w ostatnich kwartałach politykę dodatnich realnych stóp procentowych, które od lipca 2013 roku wyraźnie rosną, w ostatnich kilkunastu miesiącach także ze względu na utrzymującą się deflację. Zasadniczą przesłanką prowadzonej w Polsce twardej polityki monetarnej jest nie rzekoma groźba przyszłej inflacji, ale kwestia prestiżu - próba zwiększenia wpływu na gospodarkę przez bank centralny.

Lata 2012-2014 to okres dalszej, stopniowej poprawy sytuacji na rynku międzybankowym w warunkach utrzymywania się nadpłynności sektora bankowego jako całości. Dla polskich finansów, w tym systemu pieniężnego, w okresie po globalnym kryzysie finansowo-gospodarczym i perturbacjach w strefie euro największe zagrożenie rysuje się ze strony niestabilnej sytuacji zewnętrznej.

Słowa kluczowe: bank centralny, Rada Polityki Pieniężnej, stopa procentowa, polityka kursu waluty, inflacja, rynek międzybankowy, nadpłynność sektora bankowego, nierównowaga zewnętrzna

Kody JEL: E5

POLISH MONETARY POLICY IN 2014 - DEJA VUE

Summary

The year 2014, as the previous years, can hardly be considered as successful for the Polish monetary policy both for its low efficacy and, particularly, for barely perceptible positive impact on the country’s economic processes. The implemented in the recent years by the Polish central bank, first, needless tightening of the monetary policy, and, then, its seriously delayed and, additionally, a symbolic and spread over time gradual easing thereof, stand in stark contrast with the need to save economic growth and consolidation of public finance and acceleration of the process of catching-up – the real convergence with developed countries.

Otherwise than the leading central banks of developed countries, which kept and still have been keeping their interest rates below the rates of inflation, continuing their ease monetary policy, the Polish Monetary Policy Council was carrying in the recent quarters the policy of positive real interest rates which, since June 2013, have been apparently growing, in the recent dozen months or so also due to the persisting deflation. The basic premise of the carried out in Poland tough monetary policy is not an alleged threat of future inflation but the matter of prestige – an attempt to increase the influence on the economy by the central bank.

The years 2012-2014 are the period of further, gradual improvement of the situation in the interbank market under the conditions of persisting of over-liquidity of the bank sector as a whole. For Polish finance, including the monetary system, in the period after the global financial and economic crisis and commotions in the euro zone, the greatest threat appears to come from external imbalance.

Key words: central bank, Monetary Policy Council, interest rate, exchange-rate policy, inflation, interbank market, bank sector’s over-liquidity, external imbalance.

JEL codes: E5

Andrzej Dorosz

Akademia Finansów i Biznesu Vistula - Warszawa

ZEWNĘTRZNA POZYCJA PŁATNICZA POLSKI W 2014 ROKU I W PIERWSZYCH MIESIĄCACH 2015 ROKU

Streszczenie

W 2014 roku i w pierwszych miesiącach 2015 roku sytuacja płatnicza Polski była stabilna, o czym świadczyła choćby mała zmienność kursu złotego do euro. Analiza danych bilansu płatniczego wskazuje nawet na możliwość pojawienia się tendencji do jej wzmocnienia, gdyż duży deficyt płatności handlowych oraz deficyt rachunku bieżącego utrzymał się, drugi rok z rzędu, na znacznie zredukowanym poziomie w stosunku do lat poprzednich. Ponieważ Polska jest krajem dłużniczym netto, w dłuższej perspektywie zagrożenia wynikają ze struktury międzynarodowej pozycji inwestycyjnej – dużej przewagi pasywów nad aktywami, oraz z ich struktury – pasywa są znacznie bardziej rentowne niż aktywa. W rezultacie, rozchody w rachunku pierwotnym z tytułu obsługi pasywów przekraczają już 5% polskiego PKB. Może to w przyszłości doprowadzić polską gospodarkę do stagnacji, gdyż ograniczy wewnętrzną konsumpcję i inwestycje.  

Słowa kluczowe: bilans płatniczy, kurs walutowy, rachunek bieżący, rachunek kapitałowy, rachunek finansowy, międzynarodowa pozycja inwestycyjna, rachunek dochodów pierwotnych, saldo błędów i opuszczeń, oficjalne aktywa rezerwowe.

Kody JEL: G01, G18, F21, F32

BALANCE OF PAYMENTS AND EXTERNAL POSITION OF POLAND IN 2014 AND IN FIRST MONTHS OF 2015

Summary

In 2014 and in the first months of 2015, the paying situation of Poland was stable what was evidenced at least by low variability of exchange rate of the zloty to the euro. An analysis of the data of the balance of payments even indicates the possibility of emergence the tendency to reinforce it as the high deficit of trade payments and the current account deficit remained, for the second year in a row, at a considerably reduced level vis-à-vis previous years. As Poland is a net debtor state, in a long run threats emerge from the structure of international investment position – the large advantage of liabilities over assets, as well as from their structure – liabilities are much more profitable than assets. In result, disbursements for the primary account by virtue of servicing of liabilities already exceed 5% of Polish GDP. This may have led the Polish economy in the future to stagnation as it will constrain internal consumption and investments.

Key words: balance of payments, exchange rate, current account, capital account, financial account, international investment position, primary income account, balance of errors and omissions, official reserve assets.

JEL codes: G01, G18, F21, F32

Krystyna Mościbrodzka

Akademia Finansów i Biznesu Vistula - Warszawa

SYTUACJA EKONOMICZNO –FINANSOWA   SEKTORA  PRZEDSIĘBIORSTW W 2014 ROKU

Streszczenie

W opracowaniu przedstawiono sytuację finansową przedsiębiorstw w  2014 roku  jako wynik  kontynuacji procesów gospodarczych  z  2013 roku  z podkreśleniem, jak  osiągane  wyniki  w  2013 roku, a szczególnie sytuacja  majątkowa i kapitałowa  (o których pełne informacje  uzyskano  dopiero pod koniec  2014 roku  w  Bilansowych  wynikach finansowych przedsiębiorstw) mogły  rzutować  na to, co się działo z przedsiębiorstwami w badanym roku.  Wyniki   osiągane  w  2014 roku,  jak też w latach wcześniejszych  będą miały  wpływ  na działalność przedsiębiorstw  i ich możliwości rozwojowe  w  2015 roku. Badanie prowadzone było  dla  całego sektora przedsiębiorstw niefinansowych zatrudniających powyżej 10 osób,  jak też  w podziale  na małe, średnie i duże przedsiębiorstwa,  według kryterium liczby zatrudnionych. W badaniu bazowano na danych finansowych pochodzących z opracowań GUS, wykorzystano także informacje  z NBP i GPW.

Wnioski są optymistyczne -  sektor przedsiębiorstw w Polsce  wyróżnia się  dobrą płynnością finansową,  prowadzi działalność  bezpiecznie, nie jest nadmiernie zadłużony, posiada silne podstawy kapitałowe i  majątkowe wypracowane w latach poprzednich, w latach pokryzysowych. Mimo trudności zewnętrznych,  utrzymuje  wysoką rentowność i notuje wzrost wydajności pracy.  Zahamowano  wzrost upadłości przedsiębiorstw, która na tle innych  państw  europejskich kształtuje się   na niskim poziomie .  W 2014 roku wystąpiły  także zjawiska  niepokojące, osłabienie wyników dużych przedsiębiorstw związane z pogorszeniem rentowności  obrotu brutto, pogorszeniem  wskaźnika udziału kosztów w przychodach, niską dynamiką  przychodów z całokształtu działalności oraz stagnacją w wyniku ze sprzedaży  produktów, towarów i  materiałów,   a  także  stagnacją w   wyniku netto. 

Słowa kluczowe: wyniki finansowe przedsiębiorstw.

Kody JEL:  G3, G32, G33, D2, D22, D24

ECONOMIC AND FINANCIAL SITUATION OF THE SECTOR OF ENTERPRISES IN 2014

Summary

In her study, the author presented enterprises’ financial situation in 2014 as a result of continuance of economic processes of the year 2013 with an emphasis how the achieved results in 2013, and particularly asset and equity standing (the full information on which were only received at the end of 2014 in the Balance Sheet Financial Performance of Enterprises might have affected what there was happening with enterprises in the year in question. The results achieved in 2014, as well as in the earlier years, will have their influence on enterprises’ activity and their developmental possibilities in 2015. The survey was carried out for the whole sector of non-financial enterprises employing more than 10 persons as well as divided into small, medium and large enterprises, by the criterion of the number of employees. In the survey, an emphasis was put on the financial data taken from CSO’s studies; there was also used information from the National Bank of Poland (NBP) and the Warsaw Stock Exchange (GPW).

Conclusions are optimistic – the sector of enterprises in Poland distinguishes with good financial liquidity, carries out activities securely, is not overleveraged, has solid capital and assets grounds earned in previous, post-crisis years. Despite the external difficulties, it maintains high profitability and notes growth of labour productivity. There was inhibited the growth of enterprise bankruptcy, which, vis-à-vis other European countries, is at a low level. In 2014, there also took place alarming phenomena, weakening of performance of large enterprises connected with aggravation of gross turnover profitability, aggravation of the cost-to-revenue ratio, low dynamics of revenues from activities as a whole, and stagnation in profit from sales of products, goods and materials as well as stagnation in profit after taxation.

Key words: enterprises’ financial performance.

JEL codes: G3, G32, G33, D2, D22, D24

Marek Kulczycki

Akademia Finansów i Biznesu Vistula - Warszawa

SEKTOR BANKOWY W POLSCE - SYTUACJA W 2014 ROKU I WYZWANIA NA PRZYSZŁOŚĆ

Streszczenie

Wyniki finansowe  sektora bankowego w roku 2014 były bardzo dobre, ale perspektywy na najbliższe lata nie rysują się już tak pomyślnie. Wprawdzie gospodarka Polski powinna nadal rozwijać się w przyzwoitym tempie, co jest korzystne dla klientów banków, a zatem i samego sektora bankowego, ale pojawiły się nowe wyzwania. Banki będą działały w warunkach niskich stóp procentowych, niepewnej sytuacji na międzynarodowych rynkach finansowych, spowodowanej spowolnieniem wzrostu gospodarczego  w głównych gospodarkach świata i Europy, w tym szczególnie w Chinach i wśród najważniejszych partnerów handlowych Polski. Istotnym elementem ryzyka dla sektora bankowego będzie niewątpliwie sytuacja polityczna w kraju i związane z nią obawy wprowadzenia podatku bankowego, niekorzystnego dla banków rozwiązania problemu kredytów w walutach obcych, a także niewypłacalności SKOK-ów.

Generalna konkluzja opracowania: sektor bankowy pozostaje zdrowy i bezpieczny i mimo zagrożeń ma szansę nadal rozwijać się w najbliższej przyszłości. Mamy w Polsce jeden z najbezpieczniejszych systemów bankowych, nie wymagający wsparcia ze strony państwa czyli podatników.

Słowa kluczowe: sektor bankowy, wzrost gospodarczy, koniunktura, polityka makroekonomiczna, rynek kapitałowy, polityka pieniężna, stopy procentowe, podatki, inflacja, kurs walutowy, kredyty, bilans i rachunek wyników, aktywa, pasywa, nadzór finansowy, regulacje bankowe.

Kody JEL:  G2, E5, F3

BANKING SECTOR IN POLAND – SITUATION IN 2014 AND CHALLENGES FOR THE FUTURE

Summary

The banking sector’s financial performance in 2014 was very good, but the perspectives for the years to come do not seem to be fortunate. Although the economy of Poland should further develop at a fair rate, what is favourable for banks’ clients, therefore also for the banking sector, but there have appeared new challenges. Banks will operate under the terms of low interest rates, uncertain situation in the international financial markets, caused by the slowdown of economic growth in the main economies of the world and Europe, and particularly in China and among the most important trade partners of Poland. A substantial element of the risk for the banking sector will undoubtedly be the political situation in the country and related to it anxieties of the introduction of tax imposed on banks, the unfavourable for banks resolution of the problem of foreign currency credits as well as insolvency of SKOKs (savings and credit cooperatives, or credit unions).

The general conclusion of the study: the banking sector remains robust and safe and, despite threats, has opportunities to still develop in the years to come. We have in Poland one of the safest banking systems, not requiring support at the part of the state, or taxpayers.

Key words: banking sector, economic growth, business condition, macroeconomic policy, capital market, monetary policy, interest rates, taxes, inflation, exchange rate, credits, balance sheet and profit and loss account, assets, liabilities, financial control, banking regulations.

JEL codes: G2, E5, F3

Nr 42(4), Architektura

Jolanta Owerczuk

Politechnika Białostocka

ARCHITEKTURA - GRA WYOBRAŹNI KIEROWANA PRAWAMI WIDZENIA

Streszczenie

Celem rozważań jest próba wskazania charakterystycznych cech znamionujących odbiór wzrokowy przestrzeni realnej oraz relacji piędzy postrzeganiem przestrzeni a procesem twórczym, jakim jest projektowanie architektoniczne. Zawarte w artykule treści oparto na analizach materiału ilustracyjnego i literatury przedmiotu. Treść artykułu podzielono na części odpowiadające kolejnym etapom na drodze od postrzegania zmysłowego po ideę projektową. W artykule zwrócono uwagę, jak istotne w praktyce architektonicznej jest zdobywanie doświadczenia budowanego na podstawie wrażeń wzrokowych i świadomego postrzegania.

Słowa kluczowe: postrzeganie architektury, percepcja wzrokowa.

Architecture – Imagination Game Directed by the Laws of Vision

Summary

An aim of considerations is an attempt to indicate the characteristic features evidencing a visual reception of the real space and relationships between perception of the space and the creative process which the architectonic designing is. The contents included in the article are based on analyses of the illustrative material and the subject literature. The contents of the article are divided into parts corresponding to the subsequent stages on the way from sensual perception to the design idea. In her article, the author paid attention how important in the architectonic practice is to gain experience being built on the basis of visual sensations and conscious perception.

Key words: perception of architecture, visual perception.

Katarzyna Banasik–Petri

Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego

Związki kultury zachodu i wschodu na przykładzie twórczości Hoca Mimara Sinana

Streszczenie 

W artykule, na podstawie wybranych obiektów architektonicznych, ukazano związki i przenikanie się myśli artystycznej i architektonicznej w XVI wieku między stolicą Wschodu - Stambułem a stolicą potęgi morskiej Zachodu - Wenecją.  Przykładem wymiany myśli w dziedzinie teorii architektury, architektury i inżynierii jest twórczość tureckiego architekta Hoca Mimara Sinana (ok. 1489–1588) oraz weneckiego architekta Andrei Palladia (1508–1580). Fascynacja architekturą i sztuką Zachodu jest widoczna w twórczości Sinana w poszukiwaniu formy, dekoracji oraz sposobie kompozycji opartej na harmonii matematycznego piękna będącego funkcją witruwiańskiej triady - firmitas, utilitas, venustas. Sinan, opierając się na klasycznych zasadach sztuki budowania, potrafił nadać swoim budowlom nowy, indywidualny wyraz. Synergia klasycznego umiłowania piękna i orientalnego kunsztu dekoracji promieniowała na Zachód swoją maestrią, nie dziwi więc, iż wybitny teoretyk i praktyk, jakim był Andrea Palladio, uległ fascynacji rozwiązań architekta ze Wschodu.

W artykule przybliżono te wątki, ukazując dwie niezwykłe osobowości artystyczne na podstawie wybranych realizacji oraz odnosząc się do dzieła łaczącego architektów - traktatu  Witruwiusza pt. O architekturze ksiąg dziesięć.

Słowa kluczowe:  orient, sztuka islamska, sztuka renesansowa, Sinan, Witruwiusz, Palladio,  kompozycja architektoniczna, sztuka bizantyjska, sztuka grecka. 

Relationships of the Culture of West and East on the Example of Works of Hoca Mimar Sinan

Summary 

In her article, the author, based on the selected architectonic objects, showed the relationships and interpenetration of the artistic and architectonic thought in the 16^th century between the capital of the East, Istanbul, and the capital of the maritime power of the West, Venice. An example of the thought in the field of the theory of architecture, architecture and engineering is the works of the Turkish architect Hoca Mimar Sinan (around 1489–1588) and the Venetian architect Andrea Palladio (1508–1580). Fascination of the architecture and art of West is evident in the works of Sinan in seeking for the form, decoration, and the way of composition based on the harmony of mathematic beauty being a function of the Vitruvian triad: firmitas, utilitas, venustas. Sinan, relying on the classic rules of the art of building, managed to provide his constructions a new, individual expression. The synergy of the classic love of beauty and the oriental art of decoration emanated to West with its mastery; therefore, it is not surprising that an outstanding theoretician and practitioner, Andrea Palladio, yielded to fascination of the resolutions of the architect from East.

In her article, the author brought closer those topics, presenting the two unusual artistic personalities based on the selected accomplishments and referring to the art linking the architects – the treatise of Vitruvius, entitled De Architectura libri decem.

Key words: Orient, Islamic art, Renaissance art, Sinan, Vitruvius, Palladio, architectonic composition, Byzantine art, Greek art.

Aleksander Owerczuk

Politechnika Białostocka

Zmiana funkcji a zachowanie obiektów architektury

Streszczenie

Celem rozważań jest zwrócenie uwagi na funkcję jako czynnika sprzyjającego zachowaniu zabytków architektury. W większości budynków historycznych ich funkcja ulegała zmianie, często wielokrotnie.  Ale jej zmiana uzasadniała dalsze istnienie budynków przyczyniając się do ich zachowania. Obecnie funkcja powinna być wprowadzana do zabytku w sposób świadomy. Niewłaściwy jej dobór lub błędne rozwiązania funkcjonalne mogą spowodować utratę wartości zabytkowych. Natomiast umiejętnie wprowadzona funkcja przyczynia się zachowaniu zabytku i jego integracji ze współczesnym środowiskiem.

Słowa kluczowe: zabytek architektury, adaptacja zabytku.

Change of the Function and Preservation of Objects of Architecture

Summary

An aim of considerations is to pay attention to the function as the factor facilitating to preservation of monuments of architecture. In the majority of historical building, their function was changing, frequently many times. However, its change justified a further existence of buildings conducing preservation thereof. At present, the function should be introduced to the monument consciously. An improper selection thereof or erroneous functional solutions may have caused loss of historic values. On the other hand, the skilfully introduced function is conducive to preservation of the monument and its integration with the contemporary environment.

Key words: monument of architecture, monument adaptation.

Agnieszka Starzyk

Akademia Finansów i Biznesu Vistula - Warszawa

Przestrzeń dziecka – studium dostępności

Streszczenie

Celem rozważań jest zwrócenie uwagi na istotę podejmowanych decyzji oraz uzyskanie przesłanek do skonstruowania sposobu postępowania we wstępnych fazach projektowania, mających wpływ na tworzenie przestrzeni dostępnych i przyjaznych dla wszystkich użytkowników, w tym dla dzieci niepełnosprawnych.

Zastosowano metody badań niezbędne do zdefiniowania problemu naukowego, jako wyjściowego dla dalszych opracowań, a w efekcie wskazania wytycznych wdrożeniowych. Z badań wstępnych wynika, że oczekiwania niepełnosprawnych małoletnich pozostają poza naukową refleksją. W artykule autorka wykazała, iż obowiązkiem projektanta jest tworzenie przestrzeni, która, uwzględniając potrzeby innych użytkowników, będzie dostępna i przyjazna dla dzieci, również niepełnosprawnych. Materiał będący wynikiem badań jest wyjściowy dla dalszych opracowań, zakłada się jego popularyzację nie tylko w obszarach naukowych, ale również wśród projektantów, inwestorów czy użytkowników środowiska zbudowanego.

Słowa kluczowe: przestrzeń dziecka, przestrzeń wspólna, różnorodność, różnorodność przestrzeni dostępnej, zróżnicowanie dostępności przestrzeni, edukacja architektoniczna i krajobrazowa, jakość przestrzeni, kultura przestrzeni.

Child’s Space – Study of Accessibility

Summary

An aim of considerations is to pay attention to the essence of decisions being made and to receive the premises to construct the way of conduct at early stages of designing affecting the creation of spaces accessible and friendly for all users, including handicapped children.

The author applied the research methods indispensable to define the scientific problem as the starting point for further elaborations and, in effect, to indicate the implementation directives. The preliminary research shows that expectations of handicapped children are beyond the scientific reflexion. In her article, the author proved that the designer’s duty should be creation of the space which, taking into considerations needs of other users, will be accessible and friendly for children, the handicapped ones, too. The material being an outcome of the research is a starting point for further elaborations; the author assumes its popularisation not only in the scientific domains but also among designers, investors or users of the built environment.

Key words: child’s space, common space, variety, accessible space variety, diversity of space accessibility, architectonic and natural landscape education, space quality, space culture.

Dorota Wejchert-Gajczyk

Akademia Finansów i Biznesu Vistula - Warszawa

Dzień Sztuki jako nowa forma edukacji artystycznej w gimnazjum

Streszczenie

Tematem artykułu jest studium przypadku - projektu i realizacji Dnia Sztuki, nowej, aktywnej formy edukacji artystycznej zastosowanej w gimnazjum. Część pierwsza to ilustracja zaistniałego kryzysu w edukacji artystycznej, w części 2. opisano znaczenie tradycyjnych metod nauczania – rysunku i malarstwa. W częściach 3. i 4. pokazano trudności wieku dojrzewania i próbę znalezienia nowych działań twórczych dla grupy docelowej. W części 5. omówiono poszukiwanie nowych form wypowiedzi artystycznej zgodnej z oczekiwaniami młodzieży. Część 6-7 to opis właściwy projektu i form realizacji dnia sztuki, który odbył się w warszawskim gimnazjum. Artykuł zamykają wnioski będące analizą przeprowadzonego projektu o charakterze ogólnym, dotyczące znaczenia i formy edukacji plastycznej.

Słowa kluczowe: edukacja artystyczna, kryzys, wrażliwość, działanie aktywizujące, sztuki plastyczne, warsztat.

Art Play Date as a New Form of Artistic Education at Grammar School

Summary

The theme of the article is a case study – the project and accomplishment of the Art Play Date, a new, active form of artistic education applied in a grammar school. The first part is an illustration of the crisis that has occurred in artistic education; in the second part, the author described importance of the traditional methods of teaching: drawing and painting. In the parts 3 and 4, she showed difficulties of adolescence and an attempt to find new creative activities for the target group. In the fifth part, she discussed the search of new forms of the artistic statement compliant with the youth’s expectations. The parts 6 and 7 are the very description of the project and form of implementation of the Art Play Date which took place in a Warsaw grammar school. The article is capped by conclusions being an analysis of the carried out project of a general nature, concerning the importance and form of artistic education.

Key words: artistic education, crisis, sensitivity, activating measure, fine arts, workshop.

Małgorzata Łaskarzewska

Politechnika Warszawska

Piękno i użyteczność „Polskiej Zielonej Ściany”

Streszczenie

Trwające od kilku już lat prace badawcze nad zielonymi elewacjami dostosowanymi do warunków klimatycznych Polski, prowadzone przez Konsorcjum Naukowe, w którego skład wchodzi AB SYSTEM s.c., oraz SGGW, doprowadziły do stworzenia nowej technologii – „Polskiej Zielonej Ściany” (PZS) (program badawczy INNOTECH ścieżka IN-TECH nr umowy INNOTECH/IN1/40/159571/NCBR/12, numer zgłoszenia patentowego to (P30877PL00/KJ, nr P 407029, własność AB System S.C. lider projektu SWRW). Teraz kolej na implantację badań do struktur architektoniczno-urbanistycznych – od pojedynczych ścian aż po całe założenia miejskie. Czas również na popularyzację wyników badań nad „Polską Zieloną Ścianą” w środowisku architektów. Naukowcy z „Konsorcjum Zielonych Technologii” chcą pójść dalej, w kolejnych badaniach w nowym grancie „Biostrateg”, założono stworzenie „systemu ściany zielonej z retencją wody.

Słowa kluczowe: „Polska Zielona Ściana”, „biologiczna skóra” budynku, zielona architektura, roślinne obrazy,  Patrick Blanc.

Beauty and Usefulness of the Polish Green Wall

Summary

The research work on green elevations adjusted to the climate conditions of Poland, lasting for several years, being carried out by a scientific consortium consisted of AB SYSTEM S.C., and SGGW (the Warsaw University of Life Sciences), has led to the creation of a new technology – the Polish Green Wall (Polish acronym PZS) (the research programme INNOTECH, the path IN-TECH, No. of the contract INNOTECH/IN1/40/159571/NCBR/12, No. of the patent application is P30877PL00/KJ, No. P 407029, property of AB System S.C., the project leader SWRW). Now, it is the turn to implant research into architectural and urbanistic structures – from single walls till the complete urban assumptions. It is also the time to popularise findings of the research on the Polish Green Wall in the environment of architects. Scientists from the Green Technologies Consortium want to go further; in the subsequent surveys in the new grant called “Biostrateg” (Bio Strategist), there is assumed setting up a system of green wall with water retention.

Key words: Polish Green Wall, “biological skin” of the building, green architecture, plant pictures, Patrick Blanc.

Kinga Zinowiec-Cieplik

Politechnika Warszawska

Block 6  -  ekologia miejska w praktyce

Streszczenie

Celem rozważań jest przedstawienie studium przypadku berlińskiego Bloku 6 położonego w dzielnicy Kreuzberg, który ukazuje 30-letnią tradycję zrównoważonej gospodarki wodnej. Zaprojektowany w 1987 roku w ramach Międzynarodowej Wystawy Budownictwa, Blok 6 stał się przykładem ekologicznych rozwiązań technologicznych dla budownictwa mieszkaniowego. Niniejszy artykuł opartona autorskich badaniach terenowych prowadzonych w 2014 roku w ramach projektu „Zmień szare na zielone"  oraz w 2015 roku w ramach grantu badawczego NCBR „Biostrateg” ID 270606, a także na podstawie analizy wykładu i materiałów źródłowych autorstwa Dipl.-Ing. Erwina Nolde. Wnioski dotyczące prezentowanych rozwiązań pokazują, gdzie należy upatrywać zagrożeń i na jakie uwarunkowania należy zwrócić szczególną uwagę, aby taki projekt mógł odnieść sukces. Technologie sprawdzone w Bloku 6 mogą być powszechnie wykorzystywane, bowiem współtworzą przyjazne i zrównoważone środowisko życia mieszkańców.

Słowa kluczowe: system gospodarowania wodą, szare ścieki, retencja wody, farmy miejskie, akwaponika.

Block 6 - Urban Ecology in Practice

Summary

An aim of considerations is to present the case study of the Berlin Block 6 located in the Kreuzberg District, which shows the 30-year tradition of sustainable water management. Originally developed in 1987 as a project of the International Building Exhibition, the Block 6 has become an example of ecological technological concepts for house-building. The article is based on the authoring field studies carried out in 2014 within the framework of the project named “Change grey into green” and in 2015 within the framework of the research grant of NCBR “Biostrateg” ID 270606, as well as based on an analysis of the lecture and sources materials whose author is Dipl.-Ing. Erwin Nolde. The conclusions concerning the presented solutions show where one should track threats and what determinants should be specifically considered that such a project might be a success. The technologies proven in Block 6 may be commonly exploited as they contribute to the creation of friendly and sustainable environments of live of dwellers.

Key words: water management system, grey water, water retention, urban farms, aquaponics.

Nr 41(3), Stosunki Międzynarodowe

Longin Pastusiak

Vistula University, Warsaw

The Need to Build a Peaceful New World Order

Summary

Peace is more than just the absence of war or other hostilities. It is also law and order within each country or international community. It is a state of security or order within a given community (within a country, region or the global scale).

This essay is an appeal to create a new peaceful world order in the 21^st century.

Thanks to the end of the Cold War we have a new Europe, we have a new world but we do not have a new peaceful world. Today, at the beginning of the 21^st century, we face the dilemma: order or anarchy? Will we sink in the abyss of chaos or will we be able to create the desired peaceful international order?

It is a fact that the end of the Cold War, of rivalry and confrontation between the West and the East or, more precisely, between the United States and the Soviet Union, did not to make the world either more stable or more secure. On the contrary, it is often said that the end of the Cold War has created more instability, more security challenges and more sources of international and domestic conflicts. On the other hand, it must be admitted that it has also created extraordinary opportunities for solving many problems resulting from the tension inherent to a bipolar world system. The sense of “fear and hope”, prevalent during the Cold War period, has been replaced by the sense of “hope and fear”.

The article presents various proposals to create a new world order.

Key words: world order, peaceful world, international security, regional security, sources of instability.

JEL codes: F5

Potrzeba stworzenia nowego ładu światowego

Streszczenie

Trwały pokój jest czymś więcej niż brak wojny czy innych konfliktów. Jest to pokojowy ład zarówno wewnątrz kraju, jak i wewnątrz społeczności międzynarodowej. Jest to bezpieczeństwo zarówno regionalne, jak i globalne.

Niniejszy artykuł jest apelem o stworzenie nowego pokojowego ładu światowego w XXI wieku.

Dzięki zakończeniu zimnej wojny mamy nową Europę, mamy nowy świat, ale ciągle nie mamy nowego ładu światowego. Dziś, na początku XXI stulecia, stoimy przed dylematem: ład światowy czy anarchia? Czy pogrążamy się w chaosie czy też stworzymy pożądany ład międzynarodowy?

Zakończenie zimnej wojny, rywalizacji między Wschodem i Zachodem, a ściślej rzecz biorąc między Stanami Zjednoczonymi a Związkiem Radzieckim, nie uczyniły świata bardziej bezpiecznym i bardziej stabilnym. Mówi się nawet, że zakończenie zimnej wojny stworzyło nowe źródła niestabilności, nowe zagrożenia oraz konflikty, przede wszystkim o charakterze wewnętrznym. Z drugiej strony trzeba przyznać, że powstały szanse rozwiązania wielu problemów i napięć, które istniały w dwubiegunowym świecie. Tak jak w okresie zimnej wojny dominowało poczucie „obawy i nadziei”, tak obecnie zastąpiło je uczucie „nadziei i obawy”.

W artykule przedstawiono różne propozycje stworzenia nowego ładu światowego.

Słowa kluczowe: ład światowy, pokój światowy, bezpieczeństwo międzynarodowe, bezpieczeństwo regionalne, źródła niestabilności.

Kody JEL: F5

Nebras Al - Masny

Ambasada Zjednoczonych Emiratów Arabskich w Warszawie

Dywersyfikacja źródeł i dróg dostaw gazu ziemnego i ropy a bezpieczeństwo energetyczne państw członkowskich
Unii Europejskiej

Streszczenie

Wartość wydobycia ropy naftowej i gazu oraz produkcji paliw z stanowi przeważającą część wartości produkcji wszystkich surowców mineralnych w obrocie międzynarodowym. Zarazem ich podaż, łatwiej niż innych surowców, podlega określonym perturbacjom związanym z sytuacją geopolityczną. Generalnie jednak branża ta wykazuje stałą tendencję wzrostową stymulowaną wzrostem zapotrzebowania na te surowce. W obrocie międzynarodowym zasadnicze znaczenie mają ropa naftowa i gaz ziemny.

Słowa kluczowe: dywersyfikacja, gaz ziemny, ropa naftowa, polityka energetyczna, bezpieczeństwo energetyczne.

Kody JEL: F5

Diversification of Sources and Natural Gas and Oil Supply Routes
and Energy Security of the European Union Member States

Summary

Value of crude oil and gas mining as well as fuel production is an overwhelming part of the value of production of all mineral commodities in international trade. At the same time, supply thereof, more easily than that of other raw materials, is subject to definite commotions related to the geopolitical situation. In general, however, this sector demonstrates the stable growth trend stimulated by the growth of demand for these commodities. In international trade, of the principal importance are crude oil and natural gas.

Key words: diversification, natural gas, crude oil, energy policy, energy security.

JEL codes: F5

Jarosław Sozański

Prywatna Wyższa Szkoła Nauk Społecznych, Komputerowych i Medycznych – Warszawa

Czy Unia Europejska staje się wroga prawom człowieka?

Streszczenie

Po wejściu w życie Traktatu z Lizbony, Unia oraz państwa UE nie respektują stypulowanych w Traktacie norm dotyczących praw człowieka. Można odnieść wrażenie, że przeważa tu wrogie podejście do nowego systemu ochrony praw człowieka, zwłaszcza ze strony dużych państw Unii i jej instytucji. Dowodzić tego może 6 lat zmarnowanych na mało skuteczne przygotowywanie porozumienia z Radą Europy oraz negatywna opinia 2/13 Trybunału Sprawiedliwości UE. Postawę Trybunału można uznać za zaskakującą, zwłaszcza wobec Traktatowego nakazu przystąpienia Unii do EKPC.

Słowa kluczowe: Traktat z Lizbony, TUE, KPP, prawa człowieka, Trybunał Sprawiedliwości UE, EKPC.

Kody JEL: J00, H77, H89, K1, K30, K33, K36, K49, R59, Z10

Is the European Union Becoming Hostile to Human Rights?

Summary

Upon entering into force of the Treaty of Lisbon, the Union and the EU member states do not respect the stipulated in the Treaty standards concerning human rights. One may get the impression that there prevails a hostile approach to the new system of human rights protection, particularly on the part of big states of the Union and its institutions. This can be proved by the 6 years wasted on ineffective preparation of the agreement with the Council of Europe as well as by the negative opinion 2/13 of the Court of Justice of the EU. The stance of the Court may be considered as surprising, particularly in the face of the Treaty ‘s writ on access of the EU to the ECHR.

Key words: Treaty of Lisbon, Treaty on European Union, CFR (Charter of Fundamental Rights), human rights, Court of Justice of the EU, European Convention on Human Rights (ECHR).

JEL codes: J00, H77, H89, K1, K30, K33, K36, K49, R59, Z10

Jan Sulmicki

Akademia Finansów i Biznesu Vistula – Warszawa

Chiny umacniają dominującą pozycję w gospodarce światowej

Streszczenie

Panujący od kilku stuleci dotychczasowy porządek światowy był oparty na dominacji krajów cywilizacji europejskiej. Obecnie powstaje nowy porządek oparty na dominacji cywilizacji azjatyckiej reprezentowanej przez dynamicznie rozwijające się Chiny. Nowy porządek oznacza duże zmiany, które mogą być rozpatrywane w ramach trendu milenijnego. Zmiany występują tak rzadko, że pojawiają się raz na tysiąc lat.

W artykule przedstawiono wizję porządku światowego, która mieści się w ramach trendu milenijnego. Realizacja tej wizji zajmie przypuszczalnie dziesięciolecia. Jeśli jednak zostanie zrealizowana, wówczas może trwać – co pokazują doświadczenia płynące z historii – przez stulecia. Dla tak długookresowego trwania nowego światowego porządku zasadnicze znaczenie ma przyszła międzynarodowa pozycja Chin, które z ogromną determinacją dążą do uzyskania światowej przewagi w masowym tworzenia postępu naukowego.

W 2014 roku w Fortalezie kraje BRICS utworzyły dwie instytucje będące konkurencją dla Międzynarodowego Banku Rozwoju i Odbudowy oraz dla Międzynarodowego Funduszu Walutowego, które od siedemdziesięciu lat podtrzymują gospodarczy porządek świata. Powstanie tych instytucji oznacza, że przedstawiona w artykule zmiana układu sił w światowej gospodarce nie jest tylko wizją, lecz procesem rzeczywistym.

Słowa kluczowe: mocarstwa światowe, Chiny, BRICS.

Kody JEL: F01, F02

China Reinforcing Its Dominant Position in the Global Economy

Summary

The prevailing for a few centuries hitherto world order has been based on the dominance of the European civilization countries. At present, there emerges a new order based on the dominance of the Asian civilization represented by dynamically developing China. The new order means great changes which can be considered within the millennium trend. Changes take place so seldom that they occur once for a thousand years.

In his article, the author presented the vision of the world order, which is a part of the millennium trend. Implementation of this vision will probably take decades. However, if it implemented, then it may last – what the experience coming from the history – for centuries. For such a long-period lasting of the new world order of the principle importance is the future international position of China which with a great determination is aspiring to gain global advantage in the mass creation of scientific progress.

In 2014, in Fortaleza, the BRICS countries established two institutions being competitors for the International Bank for Reconstruction and Development (IBRD) and for the International Monetary Fund, which have for seventy years been supporting the world economic order. The emergence of these institutions means that the presented in the article change of the balance of power in the global economy is not only the vision but the real process.

Key words: world powers, China, BRICS.

JEL codes: F01, F02

Ramazan Arslan

Uniwersytet Warszawski

Walka Turcji i Iranu na Bliskim Wschodzie o dominację polityczną i energetyczną

Streszczenie

Turcja i Iran, przy udziale innych państw zachodnich, starają się kontrolować rozwój wydarzeń w regionie Bliskiego Wschodu. Wiadomo, że jeśli chodzi o wydarzenia w krajach arabskich, których początek miał miejsce w Tunezji, następnie przeniosły się do Egiptu i Libii, Turcja śledzi je z niepokojem. Podobnie jak państwa zachodnie, Turcja podziela niepokój, że wydarzenia mające miejsce w państwach tego regionu mogą być przyczyną osłabienia stosunków między Zachodem a krajami bliskowschodnimi. Turcja, będąc członkiem NATO, jest też jednym z państw kandydujących do UE. Ponadto utrzymuje strategiczne stosunki z Ameryką i państwami europejskimi. Ze względu na strategiczne położenie Turcji, Zachód wiąże nadzieje, że będzie ona odgrywała istotną rolę w kształtowaniu się politycznej przyszłości tych krajów.

Słowa kluczowe: Turcja, Iran, Bliski Wschód, dominacja energetyczna i polityczna, stosunki turecko-irańskie.

Kody JEL: F5

Turkey’s and Iran’s Struggle in Middle East for the Political and Energy-Related Dominance

Summary

Turkey and Iran, with participation of other western states, try to control the development of events in the region of Middle East. It is known that as for the events in the Arab countries, the onset of which had taken place in Tunisia, next they moved to Egypt and Libya, Turkey has been watching them with anxiety. Like the western states, Turkey shares the anxiety that the events taking place in the states of the region may be the reason for weakening relationships between the West and the Middle East countries. Turkey, being a member of NATO, is also one of the candidate states to access the EU. Moreover, it has been maintaining strategical relationships with America and European states. Due to the strategical location of Turkey, the West does hope that it will play an important role in formation of the political future of these countries.

Key words: Turkey, Iran, Middle East, energetic and political dominance, Turkey-Iran relationships.

JEL codes: F5

Davut Han Aslan

Vistula University

Turkish-Iranian Relations. The Past, Present and Future

Summary

Turkey and Iran as the two neighbouring countries can be described as relatively comparable with regard to the geographical, demographic and socio-economic dimension. Yet, next to the numerous similarities and levels, on which they can be assessed as comparable states, there are also multiple significant differences and dissimilarities between these two countries. These factors, both similarities and differences, account for the nature of relations between Turkey and Iran, which can be briefly described as characterised by great dynamics. The aim of the paper is to provide for the historical background of Turkish-Iranian relations, outline most important issues affecting these relations and attempt to draw conclusions on the basis of the historical and current trends in these mutual relations to forecast the possible continuation of cooperation between the two states in question as well as the nature of the future of Turkish-Iranian relations.

Key words: Turkey, Iran, Sunni, Shiite, AKP, Middle East.

JEL codes: F5

Stosunki turecko-irańskie. Przeszłość, teraźniejszość i przyszłość

Streszczenie

Turcja i Iran, jako dwa sąsiednie kraje, są stosunkowo porównywalne, jeżeli chodzi o wymiar geograficzny, demograficzny i społeczno-gospodarczy. Tym niemniej, obok licznych podobieństw i poziomów, na których można je oceniać, istnieje między nimi również wiele istotnych różnic i rozbieżności. Czynniki te, zarówno podobieństwa, jak i różnice, składają się na charakter relacji między Turcją a Iranem, które można określić jako dynamiczne. Celem artykułu jest ukazanie historycznego tła stosunków turecko-irańskich, nakreślenie najważniejszych kwestii wpływających na te stosunki oraz próba wyciągnięcia wniosków na podstawie historycznych i bieżących trendów w tych wzajemnych stosunkach w celu dokonania prognozy możliwej kontynuacji współpracy dwu omawianych państw, jak również charakteru przyszłości stosunków turecko-irańskich.

Słowa kluczowe: Turcja, Iran, sunnici, szyici, AKP, Bliski Wschód.

Kody JEL: F5

Maciej Huczko

Szkoła Główna Handlowa w Warszawie

Diaspora arabska i muzułmańska w USA a ataki terrorystyczne z dnia 11 września 2001 roku

Streszczenie

Ataki terrorystyczne na Stany Zjednoczone w dniu 11 września 2001 roku były bezprecedensowe zarówno w swojej skali, jak i konsekwencji na arenie międzynarodowej, ale również w USA. W kontekście międzynarodowym, ataki spowodowały rozpoczęcie wojny z terroryzmem, co doprowadziło do osłabienia pozycji USA w świecie. Wpływ ataków terrorystycznych z dnia 11 września 2001 roku na społeczeństwo amerykańskie jest często mniej widoczny aniżeli reperkusje globalne. Celem rozważań jest przedstawienie i analiza skutków ataku na społeczeństwo amerykańskie, a w szczególności na ludność arabską i muzułmańską mieszkającą w USA. Implikacje te były (i do pewnego stopnia nadal są) dla tej mniejszości negatywne zarówno na poziomie społecznym, jak i legislacyjnym. Poczynając od wzmożonych aktów dyskryminacji rasowej, zabójstw na tle rasowym, utraty funduszy przez organizacje arabsko-muzułmańskie, ale również osłabienie ich pozycji w próbach działania na rzecz zaprzestania stronniczej polityki USA wobec konfliktu izraelsko-palestyńskiego. Poniższa analiza systemowa wykazuje również pewne pozytywne konsekwencje ataków terrorystycznych w stosunku do Arabów i muzułmanów w społeczeństwie amerykańskim. Najistotniejszą z nich jest zwrócenie uwagi na tę mniejszość. Dostrzeżenie tej diaspory może zaowocować w konsekwencji bardziej zauważalną i docenianą ich rolą w amerykańskim tyglu kulturowo-społecznym. Artykuł ma charakter badawczy.

Słowa kluczowe: diaspora arabska i muzułmańska, intifada palestyńska, społeczeństwo amerykańskiej, swobody obywatelskie.

Kody JEL: Y20, Z18

Arab and Islamic Diaspora in the USA and Terrorist Attacks of 11 September 2001

Summary

Terrorist attacks on the United States on 11 September 2001 were unprecedented ones both in their scale and in consequence in the international arena, but also in the USA. In the international context, the attacks have caused initiation of war against terrorism, what has led to weakening the US position in the world. Impact of the terrorist attacks of 11 September 2001 on the American society is often less apparent than the global repercussions. An aim of considerations is to present and analyse the consequences of attacks for the American society and, in particular, to the Arab and Muslim populations living in the USA. These implications were (and to a certain degree have still been) negative for that minority both at the social and legislative levels. Starting from intensified acts of racial discrimination, racial killing, loss of funds by Arab and Muslim organisations, but also weakening of their position in attempts to act in favour of discontinuance of the prejudiced policy of the USA in the face of the Israeli-Palestinian conflict. The presented system analysis also indicates some positive consequences of terrorist attacks towards Arabs and Muslims in the American society. The most important of them is paying attention to this minority. Perceiving this diaspora may yield in effect with more noticeable and appreciated their role in the American social and cultural pot. Thje article is of the research nature.

Key words: Arab and Islamic diaspora, Palestinian intifada, American society, civil liberties.

JEL codes: Y20, Z18

Muhammadqosim Sharapov

Vistula University, Warsaw

Uzbekistan on Its Way to the WTO

Summary

In Decemƅer 1994, the application of intention to access the WTO in the fuɩɩ-fɩedged memƅer status was sent to the WTO on ƅehalf of the Government of the Repuƅlic of Uzƅekistan. The application received positive respond and the Working Group was formed to direct Uzƅekistan’s accession to the WTO. In Septemƅer 1998, the presentation of Memorandum on Uzƅekistan foreign trade regime was organised in WTO. Written answers to questions asked ƅy a numƅer of countries-WTO memƅers were prepared and sent to the Secretariat of this organisation. The current phase of accession to the WTO is characterised ƅy the implementation of works that help to resolve a ƅroad range of organisational, legislative, technical and other issues relevant to the preparation for the oncoming meetings of the Working Group.

Key words: trade, WTO, Uzbekistan, economy, membership.

JEL codes: F5

Uzbekistan na drodze do Światowej Organizacji Handlu (WTO)

Streszczenie

W grudniu 1994 roku w imieniu rządu Republiki Uzbekistanu do Światowej Organizacji Handlu (WTO) wysłano wniosek o przystąpienie do WTO ze statusem pełnoprawnego członka tej organizacji. Wniosek uzyskał pozytywny odzew, po czym utworzono Grupę Roboczą do kierowania procesem przystąpienia Uzbekistanu do WTO. We wrześniu 1998 roku w siedzibie WTO zorganizowano prezentację Memorandum ws. systemu handlu zagranicznego Uzƅekistanu. Przygotowano i wysłano do Sekretariatu tej organizacji pisemne odpowiedzi na pytania zadane przez wiele krajów członkowskich WTO. Obecna faza akcesji do WTO charakteryzuje się realizacją prac, które pomogą rozwiązać szeroki wachlarz organizacyjnych, prawnych, technicznych i innych zagadnień istotnych dla przygotowania się do nadchodzących posiedzeń Grupy Roboczej.

Słowa kluczowe: handel, WTO, Uzbekistan, gospodarka, członkostwo.

Kody JEL: F5

Renata Magor, Uniwersytet w Białymstoku

Anżela Kozlova, Wileński Uniwersytet Techniczny im. Giedymina (Litwa)

Litewsko-białoruska współpraca gospodarcza i perspektywy jej rozwoju

Streszczenie

W artykule przedstawiono w ogólnym zarysie współpracę gospodarczą Litwy z Białorusią w latach 2004-2012. Opierając się na dokumentach źródłowych, opisano istotne czynniki kształtujące tę współpracę, która uległa szczególnej zmianie po przystąpieniu Litwy do Unii Europejskiej. Handel zagraniczny oraz inwestycje zostały poddane szczegółowej analizie, ponieważ są podstawowym narzędziem określającym stopień współpracy gospodarczej między krajami. Przeprowadzona analiza uprawniła do sformułowania wniosków odnośnie do perspektyw litewsko-białoruskiej współpracy.

Słowa kluczowe: współpraca gospodarcza, handel zagraniczny, inwestycje, litewsko-białoruskie relacje handlowe.

Kody JEL: F1, F10, F14, F2, F20, F21

Lithuanian-Belarussian Economic Cooperation and Perspectives of Its Development

Summary

In their article, the authors presented in outline the economic cooperation between Lithuania and Belarus in the years 2004-2012. Based on the source documents, they described the important factors shaping that cooperation which has particularly been transformed upon Lithuania’s accession to the European Union. Foreign trade and investments were analysed in details as they are the basic tool determining the degree of economic cooperation between countries. The carried out analysis has entitled to formulate the conclusions as to the perspectives of Lithuanian-Belarussian cooperation.

Key words: economic cooperation, foreign trade, investments, Lithuanian-Belarussian trade relations.

JEL codes: F1, F10, F14, F2, F20, F21

Hakan Aras

Vistula University, Warsaw

Modelling the Gold Price in Turkish Free Market: Static Approach

Summary

In this paper, we analyse the determinants of gold prices in the Turkish free market using classic linear regression techniques. We modelled the gold price movement using two static models, a simple linear and a polynomial of degree three. We compared two models and concluded that third degree polynomial regression model fitted our data better and has greater explanatory power than simple linear model. Furthermore the most significant determinants of the gold price in Turkey are found to be gold mine production, US dollar exchange rate against Turkish lira and the consumer price index (TÜFE).

Key words: Turkish gold market, gold price determinants, multiple regression.

JEL codes: C01, C30, C51, C52

Determinanty cen złota na wolnym rynku tureckim: podejście statystyczne

Streszczenie

W artykule zanalizowano determinanty cen złota na wolnym rynku tureckim, z zastosowaniem technik klasycznej regresji liniowej. Dokonano modelowania ruchu cen złota, stosując dwa modele statyczne: prosty liniowy i wielomianowy trzeciego stopnia. Porównano dwa modele i wywnioskowano, że wielomianowy model regresji trzeciego stopnia lepiej pasował do naszych danych i ma większą moc wyjaśniającą niż prosty model liniowy. Co więcej, najistotniejszymi determinantami ceny złota w Turcji, jak się okazuje, jest produkcja kopalni złota, kurs wymiany dolara USA w stosunku do liry tureckiej i wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych (tur. TÜFE).

Słowa kluczowe: turecki rynek złota, determinanty ceny złota, regresja wielokrotna.

Kody JEL: C01, C30, C51, C52

Nr 40(2), Turystyka

Marketing miejsc – teraźniejszość czy przyszłość?

Jadwiga Berbeka, Krzysztof Borodako, Michał Rudnicki

Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie

POSTRZEGANIE INNOWACJI W BRANŻY SPOTKAŃ PRZEZ PRZEDSTAWICIELI KRAKOWSKICH PCO

Streszczenie

Przemysł spotkań ma globalny charakter, co zwiększa konkurencję i stawia wysokie wymagania przed podmiotami działającymi na rynku. Wymusza innowacyjność przedsiębiorstw. Temat innowacji jest relatywnie szeroko omówiony w literaturze, ale dynamika rynku wymaga jego systematycznego uaktualniania. Przemysł spotkań nie jest tak bogato reprezentowany w polskich opracowaniach naukowych, a jeżeli już, to głównie w pracach o teoretycznym charakterze, nie ma bowiem wielu badań tego rynku. Chęć wypełnienia powyższych luk – poznawczej i literaturowej – stały się przesłanką podjęcia niniejszego tematu w artykule.

Celem pracy jest identyfikacja podejścia przedstawicieli Profesjonalnych Organizatorów Kongresów (Professional Congres Organizer – PCO) do problematyki innowacji w sektorze spotkań i wydarzeń. W szczególności zaprezentowane zostanie postrzeganie znaczenia innowacji, jej rodzajów i uwarunkowań implementacji.

Praca składa się z trzech części: przeglądu literaturowego, części metodycznej i empirycznej. Ta ostatnia przygotowana została na podstawie wyników wywiadów pogłębionych przeprowadzonych z przedstawicielami PCO zlokalizowanych w Krakowie. Analizy wyników dokonano przy użyciu programu GABEC.

Słowa kluczowe: przemysł spotkań, innowacje, turystyka  biznesowa, usługi biznesowe, PCO.

Kody JEL: L83, O3

Perception of Innovations in the Industry of Meetings by Representatives of the Cracow PCOs

Summary

The industry of meetings has the global nature what increases competition and poses high requirements to the entities operating in the market. It induces enterprises’ innovativeness. The topic of innovations is relatively broadly discussed in the literature, but the market dynamics requires its systematic updating. The industry of meetings is not so richly represented in Polish scientific treatises and if so, then mainly in studies of the theoretical nature as there are not many surveys of this market. The desire to fill up these gaps – cognitive and literature-related – has become a premise to undertake this topic in the article.

An aim of the study is to identify the approach of representatives of the Professional Congress Organisers (PCO) to the problems of innovations in the sector of meetings and events. In particular, there will be presented the importance of innovation, its types and determinants of implementation.

The work consists of three parts: the literature review, the methodological part and the empirical one. The latter is prepared on the basis of results of the in-depth interviews carried out with representatives of the PCOs located in Cracow. The findings analysis was made with the use of the GABEC programme.

Key words: the industry of meetings, innovations, business tourism, business services, PCO.

JEL codes: L83, O3

Krzysztof Celuch

Szkoła Główna Turystyki i Rekreacji - Warszawa

Międzynarodowy przemysł spotkań jako przykład działań na rzecz intensyfikacji  wykorzystania przestrzeni turystycznej

Streszczenie

„Przestrzeń turystyczna” obejmuje coraz więcej zjawisk na globalnym rynku -  pojawiają się nowe rodzaje turystyki czy działalności gospodarczej, które próbuje się dopasować do wcześniej określonych norm związanych z szeroko pojętym zjawiskiem. Jednym z takich elementów jest przemysł spotkań, który z punktu widzenia nauki nie doczekał się w Polsce wielu analiz i opracowań teoretycznych. Jednak organizacja kongresów, konferencji, podróży motywacyjnych czy korporacyjnych to działalność, która na świecie analizowana jest w sposób naukowy. Złożoność zjawiska oraz innowacyjność w Polsce dają podstawy do jego analizy pod kątem aktywności, które wpływają na intensyfikację wykorzystania przestrzeni turystycznej. Nowe formy uprawiania turystyki, specjalistyczne podejście do gościa biznesowego czy różnorodność infrastruktury wykorzystywanej dla celów organizacji spotkań biznesowych to tylko niektóre czynniki, na które warto zwrócić uwagę. Przedstawiona analiza ukazuje, w jaki sposób międzynarodowy przemysł spotkań wykorzystuje przestrzeń turystyczną, również na podstawie zmian pojawiających się w Polsce.

Słowa kluczowe: przemysł spotkań, kongresy, targi, przestrzeń turystyczna.

Kody JEL: L83

The International Industry of Meetings as an Example of Activities for Intensifying the Use of the Tourist Space

Summary

The tourist space comprises more and more phenomena in the global market – there emerge new types of tourism or economic activity, which entities try to adjust to the earlier defined norms connected with the phenomenon in a broad sense. One of such elements is the industry of meetings which, from the point of view of science, has failed to encounter in Poland many analyses or theoretical treatises. However, organisation of congresses, conferences motivational or corporate trips is the activity which is world-wide analysed in the scientific manner. The phenomenon complexity and innovativeness in Poland provide the grounds for its analysis at an angle of activities that affect intensification of the tourist space usage. The new forms of practising tourism, specialist approach to the business guest or diversity of the infrastructure being used for the purposes of organisation of business meetings are only some of the factors deserving attention. The presented analysis shows how the international industry of meetings makes use of the tourist space, also based on the changes taking place in Poland.

Key words: the industry of meetings, congresses, fair, tourist space.

JEL codes: L83

Krzysztof Cieślikowski, Joanna Kantyka

Akademia Wychowania Fizycznego w Katowicach

Wykorzystanie wielkich wydarzeń w promocji miasta – na przykładzie Katowic

Streszczenie

Celem rozważań jest pokazanie różnych wydarzeń (kulturalnych, sportowych i biznesowych) jako skutecznej formy promocji, wykorzystywanej do kreowania pozytywnego wizerunku miasta i pozwalającej przełamywać stereotypy. W artykule przeprowadzono rozpoznanie typologii wydarzeń i zaproponowano także własną wraz z uzasadnieniem przyjętych kryteriów podziału.

Autorzy dokonali analizy i charakterystyki wielkich wydarzeń zrealizowanych w ostatnich latach w Katowicach. Przedstawione statystyki potwierdzają duże znaczenie promocyjne tych wydarzeń i konieczność dalszego zaangażowania administracji miasta w utrzymanie cyklicznych i przyciąganie kolejnych imprez.

Słowa kluczowe: wielkie wydarzenia, promocj miasta, Katowice.

Kody JEL: L83

Usage of Great Events in City Promotion on the Example of Katowice

Summary

An aim of considerations is to show various events (cultural, sport and business ones) as an effective form of promotion, being used to create a positive image of the town/city and which allows for breaking stereotypes. In their article, the authors carried out recognition of the typology of events and proposed also their own, together with justification of the adopted criteria of partition.

The authors carried out an analysis and characteristics of great events implemented in recent years in Katowice. The presented statistics confirm great promotional importance of those events and the need for a further involvement of the urban administration in maintaining the cyclical events and attracting further ones.

Key words: great events, city promotion, Katowice.

JEL codes: L83

Magdalena Kachniewska

Szkoła Główna Handlowa w Warszawie

Powiązanie aspektów biznesowych i wypoczynkowych podróży służbowych (bleasure trend) jako przesłanka rozwoju oferty hotelowej

Streszczenie

Dynamiczne przeobrażenia w zakresie struktury i sposobów wykorzystania czasu wolnego w społeczeństwie postmodernistycznym stanowią ważny trend społeczny, rzutujący na charakter współczesnego ruchu turystycznego, głównie w obszarze turystyki biznesowej. Łączenie aspektów biznesowych i wypoczynkowych podróży (bleasure trend) nie pozostaje bez wpływu na oczekiwania podróżnych względem oferty obiektów hotelowych, które dążą do pozyskania i obsługi wydarzeń o skali krajowej lub międzynarodowej.

Celem rozważań jest charakterystyka trendu bleasure, wynikających z niego nowych oczekiwań względem oferty obiektów noclegowych oraz analiza wybranych przykładów dostosowania oferty hoteli sieciowych do potrzeb uczestników wydarzeń biznesowych. Wykorzystano w tym celu literaturę przedmiotu (badania literaturowe), wywiady z przedstawicielami branży hotelarskiej i profesjonalnymi organizatorami kongresów i konferencji oraz analizę strone internetowych sieci hotelarskich.

Wyniki analizy potwierdzają wstępną hipotezę, że trend bleasure stanowi znaczący przedmiot zainteresowania seci hotelowych i wpływa na kształtowanie ich oferty rynkowej, lecz wpływ ten dotyczy głównie tych obiektów, które najsilniej związane są z rynkiem organizacji kongresów, konferencji i obsługą turystyki biznesowej.

Słowa kluczowe: podróże służbowe, oferta handlowa, bleasure trend.

Kody JEL: L83

Combining the Business and Pleasure-Like Aspects of Business Trips (Bleasure Trend) as a Premise of Hotel Offer Development

Summary

The dynamic transformations in the area of structure and ways of the use of leisure time in the postmodernist society are an important social trend affecting the nature of the contemporary tourism, mainly in the field of business tourism. Combining the business and leisure aspects of travels (bleasure trend) is not free of impact on travellers’ expectations as regards the offer of hotel facilities which pursuit acquiring and servicing events of the national or international scale.

An aim of considerations is to characterise the bleasure trend, the issuing therefrom new expectations towards the offer of accommodation facilities as well as to analyse the selected examples of the adjustment of the network hotels’ offer to the needs of business events participants. For this purpose, the author used the subject literature (literature research), interviews with representatives of the hotel industry and professional organisers of congresses and conferences as well as an analysis of Internet sites of the hotel networks.

The analysis findings confirm the preliminary hypothesis that the bleasure trend is a significant interest of hotel networks and affects the formation of their market offer; however, that influence mainly relates to those facilities which are most strongly connected with the market for organisation of congresses, conferences and business tourism servicing.

Key words: business trips, trade offer, bleasure trend.

JEL codes: L83

Anna Kalinowska-Żeleźnik, Uniwersytet Gdański

Marta Sidorkiewicz, Uniwersytet Szczeciński

EVENT JAKO NARZĘDZIE MARKETINGU TERYTORIALNEGO NA PRZYKŁADZIE DZIAŁALNOŚCI GDAŃSK CONVENTION BUREAU

Streszczenie

Problematyka przygotowanego opracowania dotyczy sposobu promowania danego miejsca/obszaru przez wykorzystanie różnego rodzaju eventów jako atrakcyjnej destynacji turystyki biznesowej. W artykule zaprezentowano działania (w zakresie organizacji i udziału w różnego rodzaju spotkaniach) prowadzone przez Gdańsk Convention Bureau (GCB) w aspekcie promocji województwa pomorskiego jako miejsca spotkań.

Celem rozważań est wskazanie eventu jako narzędzia marketingu terytorialnego oraz identyfikacja i charakterystyka rodzajów spotkań, które mają właściwości promocyjne dla miejsc starających się o wizerunek destynacji turystyki biznesowej (na przykładzie działalności Gdańsk Convention Bureau w latach 2009-2013).

Do części teoretycznej opracowania wykorzystano przede wszystkim metodę badawczą desk research w postaci analizy literatury przedmiotu, doniesień branżowych oraz eksploracji portalu internetowego Gdańsk Convention Bureau, natomiast do części empirycznej – wyniki wywiadu bezpośredniego nieustrukturowanego z przedstawicielem GCB.

Słowa kluczowe: marketing terytorialny, eventy, convention bureau.

Kody JEL: L83, M3

Event as a Tool of Territorial Marketing on the Example of Activities Carried out by the Gdansk Convention Bureau

Summary

The issues of the prepared study concerns the way of promoting a given place/area through the use of various events as an attractive business tourism destination. In their article, the authors presented the activities (as regards organisation and participation in various meetings) carried out by the Gdansk Convention Bureau (GCB) in the aspect of promotion of Pomeranian Province as a venue for meetings.

An aim of considerations is to indicate an event as a tool of territorial marketing as well as to identify and characterise the types of meetings which have promotional properties for the places seeking for the business tourism destination image (on the example of activities carried out by the Gdansk Convention Bureau in 2009-2013).

For the theoretical part of the study, the authors used, first of all, the desk research in the form of review of the subject literature, business coverage and exploration of the Internet portal of the Gdansk Convention Bureau, whereas for the empirical part – results of a face-to-face unstructured interview with a GCB representative.

Key words: territorial marketing, events, convention bureau.

JEL codes: L83, M3

Anna Ostrowska-Tryzno,

Akademia Wychowania Fizycznego w Warszawie

Miasta-ogrody. Budowanie przewagi konkurencyjnej małych miast - case study Podwarszawskie Trójmiasto Ogrodów

Streszczenie

Działania marketingowe zaczynają wkraczać w kolejne obszary życia. Koncepcja marketingu miejsc/terytorialnego zakłada budowanie przewagi konkurencyjnej miasta poprzez promocję wizerunku, kultury i historii, wzmacnianie potencjału inwestycyjnego i turystycznego. Istotna jest jest poprawa jakości życia mieszkańców, zaspokajanie ich potrzeb oraz podnoszenie poziomu dostępnych usług publicznych, produktów, infrastruktury itp. W osiągnięciu tego celu niezbędna jest współpraca przedstawicieli biznesu, mieszkańców i władz lokalnych. Duże miasta mogą stosować własne, rozbudowane narzędzia marketingowe  – mają na to środki i możliwości. Małe miasta, chcąc zaistnieć i konkurować z innymi, często łączą siły i skupiają się w organizacjach, sieciach promujących miejsca o podobnych walorach, unikalnych cechach. Wspólne działania marketingowe pozwalają skumulować siły i rozłożyć koszty.

Cel pracy : przedstawienie koncepcji miast przyszłości – miast ogrodów. Podwarszawskie Trójmiasto Ogrodów (PTO) jest przykładem współpracy miast, które osiągnęły porozumienie w celu budowania swojej przewagi konkurencyjnej. Dzięki wspólnemu place brandingowi mają szansę na podnoszenie jakości życia mieszkańców, promowanie swojej unikalności i zrównoważony rozwój całego obszaru.

Materiał i metody badawcze: materiał badawczy stanowi kompilację dokumentów źródłowych, wyników badań ankietowych oraz wywiadów, a także dostępnego piśmiennictwa i informacji uzyskanych od przedstawicieli władz lokalnych oraz wybranych organizacji. W pracy zastosowano analizę piśmiennictwa krajowego i zagranicznego dotyczącego zagadnień marketingu terytorialnego i współpracy miast, analizę dokumentów źródłowych (m.in. statuty organizacji, strategie rozwoju miast itp.), a także metody badań terenowych: własne obserwacje, wywiady oraz ankietę.

Wyniki: analizowane dokumenty i wyniki badań potwierdzają wzrost rozpoznawalności marki PTO, realizację wspólnych działań na terenie trzech gmin oraz zwiększenie aktywności i integrację mieszkańców, co jest istotnym wkładem w budowanie kapitału społecznego badanego obszaru.

Słowa kluczowe:  marketing terytorialny, miasta-ogrody, miasta przyszłości, place branding, Podwarszawskie Trójmiasto Ogrodów (PTO), jakość życia mieszkańców.

Kody JEL:  L83

Garden-Cities. Building Competitive Advantage of Small Towns - Case Study Warsaw Suburbs Garden Tricity

Summary

Marketing activities start to enter new areas of life. The concept of place/territorial marketing assumes building town’s competitive advantage through promotion of the image, culture, and history, strengthening the investment and tourist potential. Important is improvement of the quality of life of citizens, meeting their needs, and raising the level of accessible public services, products, infrastructure, etc. To achieve this objective there is necessary cooperation of representatives of business, inhabitants and local authorities. Big towns and cities may apply their own, extended marketing tools – they have means and abilities to do so. Small towns, wishing to become known and to compete with others, often combine their strengths and aggregate in organisations, networks promoting the places with similar values, unique features. Joint marketing activities allow cumulating strengths and sharing costs.

Study aim: to present the concept of cities of the future – garden cities. The Warsaw Suburbs Garden Tricity (WSGT) is an example of cooperation of the cities which agreed to build their competitive advantage. Owing to the joint place branding, they have an opportunity to raise the quality of life of dwellers, to promote their uniqueness and sustainable development of the entire area.

Research material and methods: the research material is a compilation of the source documents, surveys findings, and interviews as well as the accessible literature and information obtained from representatives of the local authorities and selected organisations. In her study, the author applied a review of the national and foreign literature on the issues of territorial marketing and cooperation of towns, an analysis of the source documents (inter alia, organisations statutes, urban development strategies, etc.) as well as the methods of field research: own observations, interviews and survey.

Findings: the analysed documents and research findings confirm the growth of WSGT image recognisability, implementation of joint actions in the area of three municipalities, and an increase of activity and integration of inhabitants, what is an important contribution to building the social capital of the area in question.

Key words:  territorial marketing, garden-cities, towns of the future, place branding, Warsaw Suburbs Garden Tricity (WSGT), citizens’ quality of life.

JEL codes:  L83

Natalia Piechota

Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu

Convention Bureaux jako instytucje wpływające na konkurencyjność miast – ujęcie teoretyczne

Streszczenie

 W  artykule przedstawiono teoretyczne podstawy funkcjonowania convention bureaux (CBs), nawiązujące do nurtu instytucjonalizmu oraz zjawiska konkurencyjności regionów. Skoncentrowano się na problemie, w jaki sposób powyższe nurty teoretyczne mogą być użyteczne w wyjaśnianiu roli convention bureaux jako instytucji oddziałujących na konkurencyjność miast, w odniesieniu do turystyki oraz całej lokalnej gospodarki. Analizie poddano najważniejsze teorie i modele konkurencyjności regionów oraz konkurencyjności regionów turystycznych, wskazując jakie miejsce zajmują w nich convention bureaux oraz przemysł spotkań.

Słowa kluczowe: convention bureaux, miasta, instytucje, konkurencyjność regionów.

Kody JEL: L83

Convention Bureaux as the Institutions Affecting Towns Competitiveness – the Theoretical Approach

Summary

In her article, the author presented the theoretical grounds of convention bureaux (CBs) operation, referring to the stream of institutionalism and the phenomenon of regions competitiveness. She focused on the problem how the said theoretical streams may be useful in explanation of the role of convention bureaux as the institutions affecting towns’ competitiveness, related to tourism and the whole local economy. The analysis comprised the most important theories and models of regions competitiveness and competitiveness of tourist regions indicating what places there are occupied in the by convention bureaux and the industry of meetings.

Key words: convention bureaux, towns/cities, institutions, regions competitiveness.

JEL codes: L83

Piotr Zmyślony, Natalia Piechota

Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu

Podobieństwo miast pod względem charakteru internacjonalizacji funkcji turystycznej a potencjał konkurencyjny przemysłu spotkań

Streszczenie

 W artykule zawarto wyniki badania internacjonalizacji funkcji turystycznej dziesięciu największych miast Polski. Na podstawie zestawień statystycznych publikowanych przez GUS oraz inne instytucje stworzono ranking porządkujący wyżej wymienione miasta według stopnia umiędzynarodowienia ich funkcji turystycznej, co pozwoliło przeprowadzić bardziej zaawansowaną analizę skupień przy wykorzystaniu metody Warda. Skupienia stanowią kontekst analizy konkurencyjności badanych miast na międzynarodowym rynku spotkań. Z badań wynika, że konkurencja na rynku spotkań zachodzi przede wszystkim między miastami cechującymi się podobnym poziomem umiędzynarodowienia funkcji turystycznej, przy czym dotyczy to miast o znaczeniu drugo- lub trzeciorzędnym w strukturze miast światowych.

Słowa kluczowe: internacjonalizacja funkcji turystycznej, miasta, analiza skupień, Polska, przemysł spotkań.

Kody JEL: L83

Similarity of Towns and Cities in Terms of the Nature of Internationalisation of the Tourist Function and the Competitive Potential of the Meeting Industry

Summary

In their article, the authors included results of research on internationalisation of the tourist function of the ten biggest cities in Poland. Based on the statistical breakdown published by the CSO and other institutions, there is set up a ranking arranging the said cities by the degree of internationalisation of their tourist function, what allowed carrying out an advanced cluster analysis with the use of the Ward’s method. Clusters are a context of the analysis of competitiveness of the cities in question in the international market for meetings. The surveys show that competition in the market for meetings takes place, first of all, between the towns and cities with a similar level of internationalisation of the tourist function, and this concerns the towns of the second- and third-rate importance in the structure of global towns.

Key words: internationalisation of the tourist function, towns and cities, cluster analysis, Poland, industry of meetings.

JEL codes: L83

Nr 39(1) Filologia IV

Andrzej Diniejko

Uniwersytet Warszawski

Benjamin Disraeli a idea imperialna

Streszczenie

W artykule z pogranicza nauk politycznych, historii i literaturoznawstwa, skoncentrowano się na wyjątkowym i znaczącym wkładzie Benjamina Disraelego w ewolucję idei imperialnej w Anglii. Chociaż Disraeli wywodził się ze skromnej rodziny żydowskich imigrantów, zyskał początkowo rozgłos jako ekscentryczny dandys i autor popularnych romansów. Później poświęcił się karierze politycznej, ale nadal pisał powieści i traktaty polityczne. Dokonał znaczących zmian w partii konserwatywnej. Ochrona Imperium i interesów brytyjskich na całym świecie należała do jego podstawowych priorytetów. Przeciwnicy Disraelego nazywali go cynicznym awanturnikiem i politycznym szarlatanem, motywowanym pragnieniem spełnienia swoich osobistych ambicji. Analiza jego dokonań sugeruje bardziej ostrożne wnioski. Disraeli, który głęboko wierzył w potrzebę zachowania tradycji i monarchii, posiadał czytelny zespół poglądów i zamierzeń, które wywodziły się z jego interpretacji historii i obserwacji życia politycznego i społecznego Anglii. Inspirował nie tylko wyobraźnię polityczną przyszłych pokoleń konserwatystów, ale także przyczynił się znacząco do wprowadzenia reform społecznych w Wielkiej Brytanii i do rozkwitu Imperium Brytyjskiego.

Słowa kluczowe: idea imperialna, retoryka imperialna, ekspansja kolonialna, Imperium Brytyjskie, Benjamin Disraeli, konserwatyzm, socjotechnika, narracja narodowa, imperializm.

Benjamin Disraeli and the Imperial Idea

Summary

This article, which is in the borderland of political science, history and literary studies, focuses on Benjamin Disraeli’s unique and significant contribution to the evolution of the imperial idea. Although Disraeli descended from a modest family of Jewish immigrants, he first gained notoriety as an eccentric dandy and author of popular romances. Later he devoted himself to political career, but still wrote novels and political tracts. He made significant changes in the Conservative Party. Protection of the British Empire and its interests throughout the world belonged to his fundamental priorities. Opponents of Disraeli called him a cynical adventurer and political charlatan, motivated by the desire to fulfil his personal ambitions. An analysis of his achievements suggests a more cautious conclusion. Disraeli, who deeply believed in the need to preserve the tradition and monarchy, had a clear set of views and plans that came from his interpretation of history and observation of the political and social life of England. He inspired not only the political imagination of future generations of conservatives, but contributed significantly to the introduction of social reforms in Britain and to the flowering of the British Empire.

Key words: imperial idea, imperial rhetoric, colonial expansion, British Empire, Benjamin Disraeli, conservatism, social engineering, national narrative, imperialism.

Anna Działak

Uniwersytet Warszawski

La reina Urraca desvelada – de la Historia Compostelana a La Reina Urraca de Ángeles de Irisarri

Resumen

El objetivo del presente estudio consiste en el análisis de la novela histórica La Reina Urraca de Ángeles de Irisarri en el contexto de la “(re)escritura del pasado” y dentro del marco teórico deLinda Hutcheon. Proponemos yuxtaponer la imagen de Urraca novelesca a su imagen medieval. Esta primera es muy positiva y surge, entre otros, en oposición al discurso de las crónicas medievales. La segunda es resultado de diversas manipulaciones políticas operadas a través de la imagen en function de la disminución del papel de Urraca como soberana. Dichas manipulaciones fueron originadas por la Historia Compostelana.

Palabras-llave: Urraca, Historia Compostelana, Ángeles de Irisarri, historiographic metafiction, “(re)escritura del pasado”.

Analiza powieści historycznej Angeles de Irisarri

Streszczenie

Obecne badania mają na celu dokonanie analizy „La Reina Urraca” („Królowej Urraki”) – powieści historycznej autorstwa Angeles de Irisarri w kontekście „pisania przeszłości na nowo”/„pisania przeszłości od nowa”, jak również w świetle teorii postulowanych przez Lindę Hutcheon. Proponujemy zestawienie obrazu wyłaniającego się z powieści historycznej ze średniowiecznym wizerunkiem córki Alfonsa VI. Ten pierwszy jest pozytywny, drugi, z kolei, jest owocem manipulacji politycznych podjętych wokół wizerunku, których celem było zakwestionowanie roli Urraki jako suwerena. Wspomniane manipulacje zostały rozpoczęte przez pracę Historia Compostelana.

Słowa kluczowe: Urraca, Historia Compostelana, Ángeles de Irisarri, metafikcja historiograficzna, „pisanie przeszłości na nowo”.

Analysis of the Historical Novel by Angeles de Irisarri

Summary

The present research aims at analysing “La Reina Urraca” – a historical novel by Angeles de Irisarri in the context of “writing the past anew”/“re-writing the past” as well as in the light of the theories postulated by Linda Hutcheon. We suggest juxtaposing the image emerging from the historical novel with the Medieval image of Alfons VI’s daughter. The former one is positive. The latter, in turn, is a fruit of political manipulations undertaken around the image whose purpose was to challenge Urraca’s role as the sovereign. The said manipulations were started by Historia Compostelana.

Key words: Urraca, Historia Compostelana, Ángeles de Irisarri, historiographic metafiction, “rewriting the past”.

Agnieszka Ayşen Kaim

Uniwersytet Łódzki

Hodża Nasreddin – antybohater w służbie kultury

Streszczenie

Niniejszy artykuł ma charakter badawczy, jego celem jest przedstawienie ustnej tradycji anegdotycznej, żywej zarówno w Azji, jak i na Bliskim Wschodzie, która skupia się wokół postaci mądrego głupca. Występuje on w różnych trawestacjach o imieniu Hodża Nasreddin i łączy ludowe poczucie humoru z autoironiczną krytyką społeczną. Po rozpoznaniu specyficznych warunków społeczno-kulturowych, zmiany trybu życia z koczowniczego na osiadły i trudności adaptacyjnych tego procesu, przedstawiono zasięg ich oddziaływania i specyfikę w zależności od lokalnych tendencji. Następnie, po zarysowaniu studium postaci bliskowschodniego żartownisia pod kątem antropologicznym i turkologicznym, przywołane zostały analogiczne postacie bohaterów plebejskich i antybohaterów z kultury anatolijskiej. Jako przedstawiciel tradycji zachodnioeuropejskiej dla celów porównawczych przedstawiony został Dyl Sowizdrzał (niem. Till Eulenspiegel, ang. Owlglass). W pracy wykorzystano przykłady anegdot Hodży Nasreddina, towarzyszące po dziś dzień codziennemu życiu na Bliskim Wschodzie. W studium przypadku wykorzystano prace tureckich folklorystów i antropologów jak Ilhan Başgöz i Mary Douglas.

Słowa kluczowe: trickster, bohater tradycyjny i kulturowy, anegdota, satyra, nomad.

Hodja Nasreddin as an Anti-Hero in the Service of Culture

Summary

The article is of the research nature; its aim is to present the spoken anecdotal tradition, vivid both in Asia and in the Middle East, which focuses around the figure of a wise fool. He appears in various travesties under the name of Hodja Nasreddin and combines the folk sense of humour with a selfironic social criticism. Having recognised the specific sociocultural conditions, the change of the lifestyle from the nomadic to the settled one, and the adaptive difficulties of this process, the author presented the scope of their impact and the specificity depending on the local tendencies. Next, having outlined the study of the figure of the Middle East joker from the anthropological and turkological angle, she the referred to similar figures of plebeian heroes and anti-heroes from the Anatolian culture. As the representative of the West European tradition, for the comparative purposes, there is presented Dyl Sowizdrzał (Germ. Till Eulenspiegel, Eng. Owlglass). In her study, the author used examples of the Hodja Nasreddin’s anecdotes, accompanying to this day the everyday life in the Middle East. In the case study, there were used works of Turkish folklorists and anthropologists such as Ilhan Başgöz and Mary Douglas.

Key words: trickster, traditional and cultural hero, anecdote, satire, nomad.

Maria Małgorzata Koszla-Szymańska

Akademia Finansów i Biznesu Vistula – Warszawa

“Enunciados paremiológicos en la glotodidáctica en los siglos XVI-XIX” (panorama histórico) 1a parte

Resumen

No cabe duda de que los enunciados paremiológicos son un fenómeno verbal muy significativo que ha sabido fijarse a través del tiempo no sólo en el lenguaje cotidiano. Por un lado, forman parte de la cultura oral de tradición popular (refranes, dichos) y por otro, constituyen una forma de expression de carácter eminentemente culto (proverbios, sentencias, aforismos). La 1a parte del presente studio está dedicada exclusivamente a la presencia de textos paremiológicos y “quasi-paremiológicos” en los métodos de enseñanza de idiomas, que se empleaban en los siglos XVI-XIX, es decir: método filológico, método ‹de la vía media›, peripatético, experimental, de gramática y traducción y método ‹de la doble traducción› (interlineal).

Palabras claves: Enunciados paremiológicos, glotodidáctica, sentencias filosóficas, aforismos, refranes, expresiones, adquisición, traducción.

Wypowiedzi paremiologiczne w glottodydaktyce na przestrzeni wieków XVI-XIX

Streszczenie

Nie ulega wątpliwości, że wypowiedzi paremiologiczne są bardzo ważnym tworem werbalnym, który z czasem zagościł na stałe nie tylko w języku potocznym. Z jednej strony są one wyrazem zakorzenienia się kultury oralnej o charakterze ludowym (powiedzenia, ludowe porzekadła), z drugiej zaś stanowią formę ekspresji o charakterze wybitnie erudycyjnym (sentencje, aforyzmy). Pierwsza część niniejszego studium została poświęcona obecności tekstów paremiologicznych w metodach nauczania języków obcych, stosowanych na przestrzeni wieków: XVI-XIX, a mianowicie w metodzie: filologicznej, de la vía media, perypatetycznej, eksperymentalnej, gramatyczno-tłumaczeniowej oraz w metodzie „podwójnego przekładu” (interlinearnej).

Słowa kluczowe: wypowiedzi paremiologiczne, glottodydaktyka, sentencje filozoficzne, aforyzmy, przysłowia, wyrażenia, akwizycja, tłumaczenie.

Paremiological Utterances in Glottodidactics over the Ages XVI-XIX

Summary

There is no doubt that paremiological utterances are a very important verbal product which, with time, has eventually appeared on permanent not only in the colloquial language. On the one hand, they are a manifestation of establishment of oral culture of the folk nature (sayings, folk adages), while, on the other hand, are a form of expression of the extremely erudite nature (maxims, aphorisms). The first part of this study is devoted to the presence of paremiological texts in the methods of teaching foreign languages, applied over the centuries XVI-XIX, namely in the methods: philological, de la vía media, peripatetic, experimental, grammar-translation, and in the method of ‘double translation’(interlineal).

Key words: paremiological utterances, glottodidactics, philosophical maxims, aphorisms, proverbs, phrases, acquisition, translation.

Rubén Cristóbal Hornillos

profesor de Lengua y Literatura Española del liceo XXII José Martí de Varsovia

Juan de Dios Villanueva Roa

profesor de Didáctica de la Lengua y la Literatura de la Universidad de Granada

El uso de canciones estimula el aprendizaje de la literatura

Resumen

El presente artículo recoge las primeras conclusiones de un programa experimental desarrollado en el liceo XXII José Martí de Varsovia durante el curso 2013-14 para analizar el impacto del uso significativo de la música moderna en la enseñanza de la literatura española dentro de un contexto de Español como Lengua Extranjera. En el marco de esta investigación se han enseñado contenidos literarios de métrica, temática y retórica durante cuarenta lecciones, a dos grupos de similares características pero de forma diferenciada. En uno de ellos, denominado de control, se ha utilizado un programa didáctico convencional, mientras que en el otro grupo, denominado experimental, se han estudiado los mismos contenidos literarios, pero a partir de canciones elegidas según los gustos de los alumnus y la relación con los contenidos curriculares. De esta forma se pueden comparar las diferencias en el proceso de aprendizaje y los resultados entre ambos grupos.

Palabras claves: didáctica, literatura española, canciones, barroco, métrica, aprendizaje significativo, motivación.

Stosowanie piosenek zachęca do uczenia się literatury

Streszczenie

Niniejszy artykuł przedstawia wnioski wyciągnięte na podstawie eksperymentalnego projektu przeprowadzonego w XXII Liceum im. José Martí w Warszawie w czasie lekcji, które miały miejsce w roku szkolnym 2013-2014. Celem ww. projektu była analiza zasadności zastosowania nowoczesnej muzyki w nauczaniu literatury hiszpańskiej na lekcjach języka hiszpańskiego jako obcego. W ramach tego eksperymentu w ciągu 40 lekcji przekazano dwóm podobnym do siebie grupom uczniów treści literackie o charakterze metrycznym, tematycznym i retorycznym. Należy podkreślić, że przekaz ww. treści był odmienny. W jednej z grup, nazwanej „kontrolną”, został zastosowany tradycyjny program dydaktyczny, podczas gdy w drugiej grupie, nazwanej „eksperymentalną”, przekazano te same treści literackie, ale na podstawie piosenek wybranych przez uczniów. W ten sposób można było porównać różnice w procesie uczenia się literatury i efekty tej nauki w obu grupach.

Słowa kluczowe: nauczanie, literatura hiszpańska, piosenki, barok, znaczenie uczenia się, motywacja.

Use of Songs Encourages Learning Literature

Summary

The article presents the conclusions drawn on the basis of experimental project carried out at XXII José Martí Lyceum in Warsaw in the course of classes that took place in the 2013-2014 school year. An aim of the said project was to analyse the reasonability of application of modern music in teaching Spanish literature during the lessons of Spanish as a foreign language. Within the framework of this experiment, during 40 lessons, the two similar groups of pupils received literary contents of the metric, thematic and rhetoric nature. It must be emphasised that conveyance of the said contents was different. In one of the groups, called the ‘control’ one, there was used the traditional didactic programme, whereas in the second group, called ‘experimental’, there were conveyed the same literary contents but based on the songs chosen by pupils. Thus, it was possible to compare differences in the process of learning literature and effects of that learning in both groups.

Key words: teaching, Spanish literature, songs, baroque, importance of learning, motivation.

Beata Fabjańska-Potapczuk

Akademia Finansów i Biznesu Vistula – Warszawa

El concepto del indigenismo y las dificultades en la traducción al idioma polaco

Resumen

Para un traductor polaco, que se propone traducir la novela andina contemporánea le es difícil mantener la fidelidad absoluta al contenido, así como aplicar al mismo tiempo la libertad necesaria en cuanto al estilo. La novela hispanoamericana, desde sus principios, ha presentado de modo diverso, al indio, al mestizo, en su ambiente propio o enfrentado a la colonizadora raza blanca. Entre los países de América Latina, el Perú y los demás países andinos son los que enfrentan más problemas en cuanto a su estructura social. Dentro de ella, el más grave consiste en la integración en la sociedad de la masa indígena. Todo es debido a la escasez de vías y medios de comunicación que les actualicen en su forma de pensar y obrar y a la falta de medios educativos que enseñen a leer y escribir. En las repúblicas andinas, se han iniciado esfuerzos para incorporar al indio a la sociedad, de un lado aculturándolo mediante la enseñanza y el adiestramiento en nuevos métodos de la agricultura, y del otro, intentando preservar las lenguas y tradiciones indígenas. A finales del siglo XIX aparecieron novelas en las cuales los indios y sus tradiciones estaban presentados con simpatía. Se mantenía la vision eurocentrista del indio como “salvaje noble”. Más tarde, a partir de los años 20 se puede observar un paulatino desarrollo y profundización ideológica y formal de este tipo de novela. Los autores más conocidos de la novela indigenista ofrecen más dificultades a los traductores, ya que en su obra tratan de comprender al indio por medio de sus mitos, poesías y leyendas.

Más aún el traductor polaco debe tener en cuenta que su lector generalmente asocia el término “indio” con los aborígenes de Norteamérica, y no con los indios latinoamericanos, y por ello el mundo andino le es mucho más lejano y resulta difícil la plena comprensión de las obras indigenistas, de los temas que tartan y de los personajes que aparecen en ellas. El interés por la literatura latinoamericana en Polonia estalló a principios de los años setenta con la publicación de El llano en llamas de Juan Rulfo, que apareció en la colección “Prosa Iberoamericana” de la editorial Wydawnictwo Literackie de Cracovia. Generalmente, las obras indigenistas se diluyeron en la ola del “boom” editorial de los setenta y en el círculo de lectores perdieron en la emulación con los autores de las obras más innovadoras. Sin embargo, precisamente gracias a sus traducciones, en el lenguaje polaco se han asimilado algunas palabras, no existentes anteriormente, y vinculadas con la cultura latinoamericana, como por ejemplo “poncho”, “sombrero”, “macho”, “fiesta”, “selva”, “pampa”, “yuca” y otras. A pesar de esto, las novelas indigenistas no contribuyeron a la divulgación de la cultura andina en Polonia, ya que ésta es tan distinta de la nuestra, que para una plena comprensión de la mentalidad, la cultura, las costumbres y los problemas presentados en estas novelas serían necesarios amplios comentarios extraliterarios, por lo menos en forma de prólogo o apéndice. En consecuencia, la cultura andina sigue siendo desconocida, aunque seguramente podría constituir una valiosa contribución al conocimiento de la fundición de razas en América Latina y de las condiciones de vida de los indios contemporáneos.

Palabras clave: novela, región andina, estructura social, indigenismo, novela indigenista, literature latinoamericana, “boom” editorial, asimilación de palabras, mentalidad, El llano en llamas.

Pojęcie indygenizmu i trudności w przekładzie na język polski

Streszczenie

Polskiemu tłumaczowi zamierzającemu przełożyć współczesną powieść regionu andyjskiego trudno jest dochować wierności oryginałowi, jak również zastosować niezbędną wolność stylistyczną. Powieści z Ameryki hiszpańskojęzycznej od samych swych początków przedstawiały Indianina i Metysa w ich własnym środowisku lub przeciwstawionych białej rasie kolonizatorów. Spośród krajów Ameryki Łacińskiej, Peru i pozostałe kraje andyjskie stoją przed największymi problemami związanymi ze strukturą społeczną. Najpoważniejszym z nich jest integracja grup indiańskich. Wynikają one z niedoboru środków i sposobów na uwspółcześnienie myślenia i działania, oraz z braku dostępu do edukacji, prowadzącej do opanowania czytania i pisania. W republikach andyjskich podjęto wysiłki mające na celu dołączenie Indian do społeczeństwa – za pomocą środków edukacyjnych, próbując zachować języki i tradycje indiańskie oraz wprowadzając nowe metody uprawy roli. Pod koniec XIX wieku pojawiły się pierwsze powieści, w których bohaterem byli Indianie i ich obyczaje. Przedstawieni byli z sympatią, z zachowaniem eurocentrycznej wizji „szlachetnego dzikusa”. W latach 20. można już zaobserwować stopniowy rozwój oraz pogłębienie ideologiczne i formalne tego typu powieści. Najbardziej znani autorzy tzw. „powieści indygenistycznej” sprawiają najwięcej kłopotu tłumaczom, gdyż w swoich dziełach starają się zrozumieć indiańskich bohaterów za sprawą mitów, poezji i legend. Polski tłumacz zawsze musi mieć na uwadze fakt, że jego czytelnik najczęściej kojarzy termin „Indianin” z mieszkańcami Ameryki Północnej, a nie Łacińskiej, i dlatego świat andyjski jest mu bardziej obcy. Trudno mu więc w pełni zrozumieć powieść indygeni styczną oraz tematy, jakie porusza, i utożsamić się z występującymi w niej bohaterami. Zainteresowanie literaturą latynoamerykańską pojawiło się w Polsce w latach 70. wraz z publikacją Równiny w płomieniach Juana Rulfo, wydanej w serii „Proza Iberoamerykańska” krakowskiego Wydawnictwa Literackiego. Zasadniczo dzieła indygeni styczne nie wybiły się podczas fali „boomu wydawniczego” lat 70. Większość czytelników wybierała autorów bardziej innowacyjnych dzieł. Jednakże, dzięki wczesnym przekładom tych powieści, język polski zasymilował trochę nie istniejących wcześniej pojęć, a powiązanych z kulturą  latynoamerykańską, takich jak np. „ponczo”, „sombrero”, „macho”, „fiesta”, „selva”, „pampa”, „juka”. Mimo to, powieści indygenistyczne nie pomogły w rozprzestrzenieniu kultury andyjskiej w Polsce. Jest ona tak inna od polskiej, że pełne zrozumienie mentalności, kultury, obyczajów i problemów prezentowanych w powieściach wymaga szerokiego komentarza pozaliterackiego. W konsekwencji kultura andyjska nadal jest nieznana, choć mogłaby stanowić wartościowy wkład w poznanie historii stapiania się ze sobą ras w Ameryce Łacińskiej i warunków życia współczesnych Indian.

Słowa kluczowe: powieść, region andyjski, struktura społeczna, indygenizm, powieść indygenistyczna, literatura latynoamerykańska, „boom wydawniczy”, asymilacja pojęć, mentalność, Równina w płomieniach.

The Notion of Indigenism and Difficulties in Translation into the Polish Language

Summary

The Polish translator attempting to translate a modern novel of the Andean region encounters difficulties to remain faithful with the original as well as to apply an indispensable stylistic freedom. Novels from the Spanish-speaking America, had presented, from their very beginnings, an American Indian and Metis in their own environment or opposed to the white race of colonisers. Among the countries of Latin America, Peru and other Andean countries face the greatest problems connected with the social structure. The most crucial of them is integration of Indian groups. They stem from deficit of means and ways to make thinking and acting modern as well as from lack of access to education leading to overmastering reading and writing. In the Andean republics, they made efforts aimed at inclusion Indians into the society – by way of educational means, trying to retain Indian languages and traditions and introducing new methods of farming.

At the end of the 19th century, there appeared the first novels whose heroes were Indians and their customs. They were presented with sympathy, retaining the Eurocentric vision of ‘noble savage’. In the 1920s, there can already be observed a gradual development and ideological and formal intensification of such novels. The best-known authors of the so-called ‘indigenist novel’ cause the greatest trouble to translators as in their works they try to understand Indian heroes thanks to myths, poetry and legends. The Polish translator must always keep in mind the fact that their reader most often associate the term ‘Indian’ with inhabitants of North America and not Latin America; hence, the Andean world is stranger to them. Therefore, it is difficult for them to fully understand the indigenist novel and the topics touched by the novel, and to identify themselves with the heroes appearing therein. The interest in the Latin American literature appeared in Poland in the 1970s together with the publication of El Llano en llamas (translated into English as The Burning Plain and Other Stories by Juan Rulfo, issued in the series “Proza Iberoamerykańska” [Spanish American Prose] of the Cracow Wydawnictwo Literackie Publishing House. In principle, the indigenist works did not stand out during the editorial boom wave of the 1970s. Most readers chose the authors of more innovative works. However, owing to early translations of those novels, the Polish language assimilated to some extent the earlier not existing notions connected with the Latin American culture such as, e.g. ‘poncho’, ‘sombrero’, ‘macho’, ‘fiesta’, ‘selva’, ‘pampa’, ‘yucca’. Despite this fact, indigenist novels have not helped to diffuse the Andean culture in Poland. This is so different from the Polish novel that the full understanding the mentality, culture, customs and problems presented in novels require broad non-literary comments. In result, the Andean culture has still been unfamiliar, though it could be a valuable contribution to learning the history of melting with one another of races in Latin America and living conditions of the contemporary American Indians.

Key words: novel, Andean region, asocial structure, indigenism, indigenist novel, Latin American literature, editorial boom, assimilation of notions, mentality, The Burning Plain.

Monika Konert-Panek

Uniwersytet Warszawski

Angielszczyzna a polszczyzna – foniczne aspekty stylistyki. Wyzwania dla tłumacza

Streszczenie

Język polski i angielski różnią się pod względem najczęściej stosowanych fonicznych środków stylistycznych, jak również związanego z powyższym stopnia ekspresywności. Jednym z czynników kształtujących odmienne tradycje stylistyczne są systemy fonemiczne danych języków. Do najistotniejszych różnic fonologicznych między polskim a angielskim zaliczyć można odmienny stosunek samogłosek do spółgłosek oraz reguły fonotaktyczne (zbitki spółgłoskowe, status geminat). Pod względem stylistycznym język polski i angielski charakteryzują się również odmiennością typologiczną oraz częstotliwością zastosowania aliteracji, która wpływa nie tylko na poziom foniczny, ale także znaczeniowy tekstu. W języku angielskim często stosowana jest aliteracja nagłosowa, podczas gdy w polskim – sufiksalna. Celem niniejszego artykułu jest porównanie tych dwóch systemów fonologicznych oraz – w oparciu o wybrane przykłady (literatura piękna, slogany reklamowe, teksty piosenek) – przedstawienie konsekwencji tych różnic, w tym wyzwań, jakie stoją przed tłumaczem. Foniczne środki stylistyczne są szczególnie trudne z perspektywy translatorycznej, zmuszając tłumacza do wyboru między zachowaniem formy i treści lub też do zastosowania innego środka stylistycznego (np. wykorzystania potencjału polskich zbitek spółgłoskowych, bądź użycia aliteracji w innym miejscu tekstu).

Słowa kluczowe: stylistyka, środek stylistyczny, struktura foniczna, system fonologiczny, translacja, slogan reklamowy, tekst piosenki, poezja, aliteracja, onomatopeja.

English vs. Polish – Phonic Aspects of Stylistics. Challenges for the Translator

Summary

Polish and English differ with respect to typical phonic stylistic devices, as well as the resulting degree of their expressiveness. Among the factors influencing distinct stylistic traditions are the phonemic systems of the two languages. The most significant phonological contrasts between Polish and English comprise a vowel-consonant ratio and phonotactic patterns (different consonantal clustersand the status of geminates). Stylistically, Polish and English differ also with regard to the type and frequency of occurrence of alliteration, a stylistic device that is significant not only from the phonetic, but also from the semantic perspective. In English, alliterative devices are used in the onset, while in Polish – in the coda. The aim of the article is to compare the two systems and, with the use of selected examples (comprising poetry, advertising slogans and song lyrics), to show the consequences of such differences and challenges posed to the translator. Phonetic stylistic devices are particularly problematic in the process of translation, frequently forcing the translator to choose between the form and the meaning or to compensate for the loss with the use of a different stylistic device (e.g. Polish complex consonantal clusters or the use of alliteration in different positions compared with the original).

Key words: stylistics, stylistic device, phonic structure, phonological system, translation, advertising slogan, song lyrics, poetry, alliteration, onomatopoeia.