Zeszyty Naukowe Uczelni Vistula (Vistula University Working Papers)

 Nr 51(6) Ekonomia XII

Konkurencyjność MSP

 Elżbieta Jędrych

 Akademia Finansów i Biznesu Vistula - Warszawa

 Maciej Szczepańczyk

 Politechnika Łódzka

 WZROST KONKURENCYJNOŚCI MAŁYCH I ŚREDNICH PRZEDSIĘBIORSTW POPRZEZ INNOWACJE OTWARTE

 Streszczenie

 Współczesne przedsiębiorstwa mają wiele możliwości kreowania i wdrażania innowacji. Jedną z nich jest możliwość wykorzystania wiedzy drzemiącej w najbliższym otoczeniu przedsiębiorstwa, na zewnątrz organizacji. Umiejętność czerpania z tej wiedzy staje dziś obecnie jedną z kluczowych zdolności budującej przewagę konkurencyjną oraz więzi z rynkiem. W artykule opisano przypadki stosowania otwartych innowacji w przedsiębiorstwach sektora MSP.

Aktualna sytuacja wymusza zmiany w podejściu do zarządzania innowacjami w przedsiębiorstwach. Nowy paradygmat innowacji otwartych polega na zaangażowaniu zewnętrznych uczestników w procesy innowacyjne. Umiejętność czerpania wiedzy z otoczenia zeniu przedsiębiorstwa staje się obecnie jedną z kluczowych zdolności budującą przewagę konkurencyjną oraz silne więzi z uczestnikami rynku. Celem rozważań jest przedstawienie modeli innowacji otwartych oraz możliwości ich wykorzystania w praktyce przedsiębiorstw z sektora MSP.

Słowa kluczowe: innowacje otwarte, modele innowacji otwartych, sektor MSP, crowdsourcing.

Kody JEL: 031, 032, 035, D83

GROWTH OF COMPETITIVENESS OF SMALL AND MEDIUM-SIZED ENTERPRISES THROUGH OPEN INNOVATION

Summary

Contemporary enterprises have many opportunities to create and implement innovation. One of them is the opportunity to make use of knowledge being dormant in the enterprise’s direct environment, outside the organisation. The ability to draw this knowledge becomes today one of the key capabilities to build competitive advantage and ties with the market. In their article, the authors described the cases of application of open innovation at enterprises of the SME sector.

The current situation enforces changes in the approach to innovation management at enterprises. The new paradigm of open innovation consists in commitment of external participants in innovative processes. The ability to draw knowledge from the enterprise’s environment becomes today one of the key capabilities to build competitive advantage and strong ties with market players. An aim of considerations is to present the models of open innovation and the opportunities to use them in practice of enterprises from the SME sector.

Key words: open innovation, open innovation models, SME sector, crowdsourcing.

JEL codes: O31, O32, O35, D83

Zbigniew Olesiński

Akademia Finansów i Biznesu Vistula - Warszawa

WSPÓŁPRACA MAŁYCH I ŚREDNICH PRZEDSIĘBIORSTW SPOSOBEM ICH ROZWOJU

Streszczenie

W małych i średnich przedsiębiorstwach wytwarza się blisko 50% PKB. Warunkiem ich konkurencyjności na rynku jest elastyczność, kreatywność i wynikająca stąd innowacyjność. Według danych statystycznych, tylko 32% spośród nowo powstałych w danym roku przetrwa trzy lata. Wynika to z niekorzystnego klimatu dla przedsiębiorczości w Polsce, zawiłych przepisów prawnych, małej innowacyjności.

Pewną szansą poprawy tej sytuacji może być współpraca przedsiębiorstw. Współpraca firm w klastrze polepsza relacje firm z innymi firmami klastra, ułatwia kooperację, podnosi wiedzę firm na temat rynku, co poprawia ich konkurencyjność.

Współpracujące firmy mają większe wzajemne zaufanie, potrafią w pewnym zakresie koordynować swoje wzajemne działania, formułować wspólne cele. Współpraca firm w klastrze, a więc skupisku firm jest przykładem możliwości współpracy firm w regionie. Dzięki współpracy powstają regiony wiedzy (Silikon Valey i inne), uczące się, generujące tzw. inteligentne specjalności  czy współpracę sieciową.

Artykuł traktuje o możliwości wzrostu konkurencyjności przez współpracę w sieciach. Pozwala to kształtować otwartość na nowości, wspierćc powstające inicjatywy.

Słowa kluczowe: małe i średnie przedsiębiorstwa, współpraca międzyorganizacyjna, regiony wiedzy.

Kody JEL: MOO, MO3

COOPERATION OF SMALL AND MEDIUM-SIZED ENTERPRISES AS A WAY OF THEIR DEVELOPMENT

Summary

At small and medium-sized enterprises, there is generated almost 50% of GDP. The prerequisite of their competitiveness in the market is flexibility, creativeness and innovativeness stemming from it. According to the statistical data, only 32% of the newly emerged entities in a given year will survive three years. This issues from an unfavourable climate for entrepreneurship in Poland, muddled legal regulations and low innovativeness.

Cooperation of enterprises can be a certain chance for improvement of this situation. Cooperation of firms in a cluster improves the relations of firms with other firms of the cluster, facilitates collaboration, raises firms’ knowledge of the market, what improves their competitiveness.

Cooperating firms have greater mutual confidence, can coordinate to some extent their mutual actions, formulate common objectives. Cooperation of firms in the cluster is an example of the possibilities of cooperation of firms in the region. Owing to cooperation there emerge knowledge regions (Silicon Valley and others), learning, generating of the so-called smart specialties or network cooperation.

The article treats the opportunities for growth of competitiveness through cooperation in networks. This allows shaping openness to innovation, to support the emerging initiatives.

Key words: small and medium-sized enterprises, interorganisational cooperation, knowledge regions.

JEL codes: M00, M03

Krystyna Mościbrodzka

Akademia Finansów i Biznesu Vistula - Warszawa

PERSPEKTYWY ROZWOJU  MSP  W POLSCE A PODNIESIENIE ICH KONKURENCYJNOŚCI POPRZEZ  WZROST INNOWACYJNOŚCI

Innowacje i konkurencyjność  a teorie wzrostu gospodarczego

Streszczenie

Opracowanie dotyczy  konkurencyjności  i  innowacyjności  przedsiębiorstw  jako podstawowych determinant  ich rozwoju,  a tym samym rozwoju gospodarek w ogóle. Wychodząc  z  założenia, że konkurencyjność firm  zależy w dużym stopniu od ich innowacyjności,  w opracowaniu  dużo miejsca  poświęcono  uwarunkowaniom innowacyjności  i metodom oceny innowacyjności firm i gospodarek. Analizowano czynniki  wewnętrzne  przedsiębiorstwa, sprzyjające  powstawaniu innowacji, jak też  czynniki  zewnętrzne,  takie jak kondycja gospodarki, wolność gospodarcza oraz uwarunkowania instytucjonalne. Przedstawiono różne podejścia i  definicje  innowacyjności i przedsiębiorczości  w historii ekonomii, a także odniesiono się do  warunków, które musi spełnić  całe społeczeństwo,  aby następował rozwój innowacji. Jest to związane z koniecznością  przeprowadzenia   reformy kulturowej,    całkowitego  i bezwarunkowego nastawienia  na  innowacje. Jest to zadanie  bardzo trudne  z powodu  niekorzystnych   zmian demograficznych społeczeństwa polskiego.  Przeciwwagą niekorzystnych zmian  w starzejącym się społeczeństwie  może stać  się wysoki, specjalistyczny poziom wykształcenia młodego  pokolenia.

Słowa kluczowe: wyniki finansowe przedsiębiorstw innowacyjność i konkurencyjność.

Kody JEL: G3, G32, G33, D2, D22, D24

PERSPECTIVES FOR SME DEVELOPMENT IN POLAND AND RAISING THEIR COMPETITIVENSS THROUGH GROWTH OF INNOVATIVENESS

Innovation and competitiveness and the theories of economic growth

Summary

The study concerns enterprises’ competitiveness and innovativeness as the basic determinants of their development and, thus, development of economies in general. Assuming that firm’s competitiveness largely depends on their innovativeness, in her study, the author devoted much of room to the determinants of innovativeness and methods of assessment of innovativeness of firms and economies. She analysed the enterprise’s internal factors conducive to emergence of innovation as well as external factors such as the economy’s condition, economic freedom and institutional determinants. She presented various approaches to and definitions of innovativeness and entrepreneurship in the history of economics as well as referred to the conditions that must be met the entire society to achieve development of innovation. This is connected with the necessity to carry out a cultural reform, the complete and unconditional attitude towards innovation. This is a very difficult task due to the unfavourable demographic changes of the Polish society. A counterbalance for the unfavourable changes in the ageing society may be a high, specialist level of education of the young generation.

Key words: financial performance of enterprises, innovativeness and competitiveness.

JEL codes: G3, G32, G33, D2, D22, D24

Marek Kulczycki

Akademia Finansów i Biznesu Vistula - Warszawa

POLITYKA BANKÓW  W ZAKRESIE WSPARCIA FINANSOWEGO KONKURENCYJNOŚCI MAŁYCH I ŚREDNICH PRZEDSIĘBIORSTW

Streszczenie

Małe i średnie przedsiębiorstwa (MSP) odgrywają od lat kluczową rolę w gospodarkach poszczególnych państw. O ich doniosłym znaczeniu świadczy nie tylko dominująca pozycja pod względem liczby podmiotów, ale również poziom udziału w kreowaniu PKB.

Rosnąca konkurencja zmusza przedsiębiorstwa do ciągłego różnicowania swej oferty w celu korzystnego wyróżnienia się na rynku, a to wymaga dostępu do kapitału oraz do relatywnie tanich i elastycznych źródeł finansowania. Małe i średnie przedsiębiorstwa są atrakcyjnym ale ryzykownym klientem dla banków, co w rezultacie stanowi czynnik hamujący ich rozwój oraz proces internacjonalizacji. Posiadają mniejszy kapitał, a w konsekwencji mają większe trudności w zbudowaniu przewagi konkurencyjnej. Niewątpliwie istotnym zadaniem państwa staje się stworzenie jak najlepszych warunków dla wspierania trwałego rozwoju MSP i ich pozycji konkurencyjnej,  bez ingerowania w samodzielne decyzje banków. Szczególne rozwiązania dla MSP muszą być zgodne z Traktatem o funkcjonowaniu UE w zakresie dozwolonej pomocy. Polityka banków powinna być uzupełnieniem polityki rządowej. W Polsce istnieje duża liczba potencjalnych źródeł atrakcyjnego dla MŚP  finansowania przez banki rozwoju tego sektora. Pozwala to mieć nadzieję na zmianę dotychczasowego modelu biznesowego polskich MSP  polegającego na finansowaniu się raczej ze środków własnych, a nie z kredytów bankowych, co hamuje poprawę konkurencyjności rynkowej tych przedsiębiorstw.

Słowa kluczowe: finansowanie MSP, kredyty bankowe, polityka rozwojowa, konkurencyjność.

Kody JEL: M00

BANKS’ POLICY AS REGARDS FINANCIAL SUPPORT FOR COMPETITIVENESS OF SMALL AND MEDIUM-SIZED ENTERPRISES

Summary

Small and medium-sized enterprises (SME) have been playing for years the key role in economies of individual states. Their crucial importance is evidenced not only by the dominant position in terms of number of entities, but also by the level of their share in GDP generation.

The growing competition forces enterprises to constantly diversify their offer in order to be advantageously distinguished in the market, what requires an access to capital and to relatively cheap and flexible sources of financing. Small and medium enterprises are an attractive but risky customer for banks, what in result is the factor hampering their development and the process of internationalisation. They have lower capital and, in consequence, they have greater difficulties in building competitive advantage. No doubt, an important task of the state becomes setting forth as good terms for supporting continuous development of SME and their competitive position as possible, not interfering with independent decisions of banks. Specific solutions for SME must comply with the Treaty on the Functioning of the European Union as regards the permissible assistance. The banks’ policy should be a supplement to the governmental policy. In Poland, there are a big number of potential sources of an attractive to SME financing by banks development of this sector. This allows to do hope for a change of the hitherto business model of Polish SME consisting in financing rather on one’s equities than bank credits, what hampers improvement of market competitiveness of these enterprises.

Key words: financing SME, bank credits, developmental policy, competitiveness.

JEL codes: M00

Barbara Karlikowska

Akademia Finansów i Biznesu - Warszawa

 SPRAWOZDAWCZOŚĆ NIEFINANSOWA

Streszczenie

Stale rosnące zainteresowanie tematyką społecznej odpowiedzialności biznesu zmusza osoby stojące na czele organizacji do zmiany spojrzenia na prowadzony biznes i zwrócenia szczególnej uwagi na interesariuszy wewnętrznych oraz zewnętrznych. Niestety, analizując raporty poświęcone tej tematyce w odniesieniu do organizacji funkcjonujących w Polsce można odnieść wrażenie, że zagadnienie to nie jest w centrum zainteresowań, ale wraz z napływem kapitału zagranicznego krąg zainteresowanych rośnie z roku na rok. W części pierwszej starano się przybliżyć zagadnienia związane z raportowaniem aktywów niematerialnych, a następnie wskazać na znaczenie GRI. Analizie poddano dostępne raporty poświęcone sprawozdawczości CSR przygotowane przez Forum Odpowiedzialnego Biznesu (FOB) oraz KPMG.  Wydaje się, że kierunek sprawozdawczości zintegrowanej finansowej i niefinansowej jest wymogiem czasów i każda organizacja chcąca zaistnieć i utrzymywać się na rynku w warunkach konkurencji powinna podjąć wysiłek związany z przygotowywaniem takich raportów.

Słowa kluczowe: Corporate Social Responsibility - CSR, społeczna odpowiedzialność biznesu, Global Reporting Initiative - GRI,, sprawozdawczość niefinansowa, sprawozdania finansowe.

Kody JEL: G00

NON-FINANCIAL REPORTING

Summary

The ever growing concern about the subject matters of corporate social responsibility forces the people managing the organisation to change their view of the business being run and to pay a particular attention to internal and external stakeholders. Unfortunately, while analysing the reports devoted to these problems as regards the organisations functioning in Poland, one may have an impression that this issue is not in the limelight, though, with influx of foreign capital, those concerned are more numerous from one year to another. In the first part, the author attempted to bring closer the issues related to reporting intangible assets, then to indicate the importance of GRI. An analysis comprised the available reports devoted to the CSR reporting prepared by the Responsible Business Forum (RBF) and KPMG. It seems that the direction of integrated reporting, financial and non-financial, is the requirement of our times and each organisation, which wants to appear and retain in the market under the conditions of competition, should make efforts related to preparation of such reports.

Key words: corporate social responsibility (CSR), Global Reporting Initiative (GRI), non-financial reporting, financial statements.

JEL codes: G00

Małgorzata Maliszewska

Akademia Finansów i Biznesu Vistula - Warszawa                        

BARIERY I SZANSE ROZWOJU KONKURENCYJNOŚCI I INNOWACYJNOŚCI W ZAKRESIE ROZWIĄZAŃ NORMATYWNYCH

Streszczenie

W artykule przedstawiono wybrane przykłady rozwiązań normatywnych w zakresie identyfikacji barier i szans rozwoju konkurencyjności i innowacyjności. Prezentacja rozwiązań normatywnych została przedstawiona z uwzględnieniem skutków materialnoprawnych i procesowych. Analiza wybranych rozwiązań normatywnych wykazała istnienie związku między otoczeniem prawnym, w którym działa podmiot gospodarczy a innymi kategoriami środowiska biznesowego, tj. otoczeniem finansowym, ekonomicznym, etycznym, psychologicznym. W artkule opisano także alternatywne metody rozstrzygania sporów stanowiąc o konieczności edukacji prawnej.

Słowa kluczowe: podmiot gospodarczy, przedsiębiorstwo, firma, spółka handlowa stosunki materialnoprawne, stosunki procesowe, sąd powszechny, alternatywne metody rozstrzygania sporów, konkurencyjność, innowacyjność.

Kody JEL: K2

BARRIERS AND OPPORTUNITIES FOR DEELOPMENT OF COMPETITIVENESS AND INNOVATIVENESS AS REGARDS THE NORMATIVE SOLUTIONS

Summary

In the article, the author presented some examples of normative solutions as regards identification of barriers and opportunities for development of competitiveness and innovativeness. The presentation of normative solutions was made taking into account substantive and procedural effects. An analysis of the selected normative solutions indicated the existence of the relationship between the legal environment, in which a business entity operates, and other categories of the business environment, i.e. the financial, economic, ethical, and psychological environment. In her article, the author also described alternative methods of dispute resolution indicating the need for legal education.

Key words: business entity, enterprise, firm, trading company, substantive relations, procedural relations, common court, alternative methods of dispute resolution, competitiveness, innovativeness.

JEL codes: K2

Marlena Plebańska

Akademia Finansów i Biznesu Vistula - Warszawa

TECHNOLOGICZNE NARZĘDZIA ZARZĄDZANIA WIEDZĄ A INNOWACJE W PRZEDSIĘBIORSTWACH SEKTORA MSP

Streszczenie

W artykule przedstawiono kluczowe zmiany społeczno–gospodarcze spowodowane  dynamicznym rozwojem Internetu. Zaprezentowano usprawnienia wynikające z zastosowania technologicznych narzędzi zarządzania wiedzą, a także poziom wykorzystania tychże narzędzi w polskich przedsiębiorstwach. Opisano rolę oraz wagę wykorzystania technologicznych narzędzi zarządzania wiedzą we współczesnych przedsiębiorstwach, a także korzyści wynikających z ich wdrożenia.

Słowa kluczowe: zarządzanie wiedzą, technologiczne narzędzia zarządzania wiedzą, gospodarka oparta na wiedzy.

Kody JEL: 039, 030, M15

TECHNOLOGICAL TOOLS FOR KNOWLEDGE MANAGEMENT AND INNOVATION AT ENTERPRISES IN THE SME SECTOR

Summary

In her article, the author presented the socioeconomic changes caused by the dynamic development of the Internet. She presented the improvements stemming from the application of technological tools for knowledge management as well as the level of use of those tools at Polish enterprises. She described the role and importance of the use of technological tools for knowledge management at modern enterprises and the benefits issuing from implementation thereof.

Key words: knowledge management, technological tools for knowledge management, knowledge-based economy.

JEL codes: O39, O30, M15

Roman Fulneczek

Akademia Finansów i Biznesu Vistula – Warszawa

ZNACZENIE MULTIAGENCJI UBEZPIECZENIOWEJ  W DZIAŁALNOŚCI MAŁYCH I ŚREDNICH PRZEDSIĘBIORSTW

Streszczenie

Multiagencje są najprężniej i najszybciej rozwijającymi się podmiotami występującymi po stronie podażowej sprzedaży ubezpieczeń. Ich rola w rozwoju rynku ubezpieczeń oraz ogólnie pojętego rynku finansowego w Polsce jest znacząca. Celem rozważań jest próba dowiedzenia, jak istotne znaczenie mają te podmioty w funkcjonowaniu i rozwoju firm występujących na rynku. Artykuł poświęcony jest części teoretycznej oraz metodologicznej i analizie wpływu działalności multiagencji na rynek. Omówione zostały podstawowe procesy związane z działalnością ubezpieczeniową oraz struktura kanałów dystrybucji występujących w Polsce. Przedstawiono podstawowe podziały oraz charakterystykę występujących podmiotów. Analizy wpływu działalności multiagencji ubezpieczeniowych dokonano na podstawie oceny jej bieżących aktywności i ich skutków: określenie zalet i wad po stronie popytowej – głównie firm sektora małych i średnich przedsiębiorstw, zyski i straty ponoszone przez zakłady ubezpieczeń w związku z działalnością tego typu pośredników.

Opracowanie zostało oparte na studium literatury z zakresu ubezpieczeń oraz ich dystrybucji i marketingu, a przede wszystkim na własnych doświadczeniach autora i wnikliwych obserwacjach zmian oraz bieżącego stanu rynku ubezpieczeń w Polsce.

Słowa kluczowe: dystrybucja ubezpieczeń, multiagencja, rynek ubezpieczeń, ubezpieczyciel, usługi ubezpieczeniowe, agent ubezpieczeniowy.

Kody JEL: G22, L26, O12

IMPORTANCE OF INSURANCE MULTI-AGENCIES IN SMALL AND MEDIUM-SIZED ENTERPRISES’ ACTIVITIES

Summary

Multi-agencies are the most resiliently and rapidly developing entities occurring on the supply side of insurance sales. Their role in development of the insurance market and the broadly-taken financial market in Poland is significant. An aim of considerations is an attempt to prove of how substantial importance these entities are in functioning and development of the firms operating in the market. The article is devoted to a theoretical and methodological part and an analysis of the impact of activities of multi-agencies on the market. The author discussed the basic processes connected with insurance activities and the structure of distribution channels occurring in Poland. He presented the basic divisions and characteristics of the occurring entities. The analysis of the impact of insurance multi-agencies’ activities was made based on assessment of their current activity and its effects: determination of advantages and disadvantage on the demand side – mainly firms of the sector of small and medium-sized enterprises, gains and losses incurred by insurance agencies in connection with activities of such agents.

The study is based on a literature review in the area of insurance and their distribution and marketing, and, first of all, on author’s own experience and thorough observation of the changes and the current state of the insurance market in Poland.

Key words: insurance distribution, multi-agency, insurance market, insurer, insurance services, insurance agent.

JEL codes: G22, L26, O12

Nr 50(5) Ekonomia XII

Raport o stanie finansowym państwa 2014-2015

Andrzej Wernik

Akademia Finansów i Biznesu Vistula - Warszawa

BUDŻET PAŃSTWA I FINANSE PUBLICZNE W 2015 ROKU

Streszczenie

W 2015 roku nastąpiła – mimo pewnych trudności – dalsza poprawa stanu finansów publicznych. Wyrazem tego było obniżenie deficytu z 3,3% PKB do 2,6%. Obniżenie deficytu było przede wszystkim spowodowane oszczędnościami w zakresie kosztów utrzymania jednostek sektora, a także znacznym zmniejszeniem płatności odsetkowych związanych z długiem przy utrzymaniu obciążeń podatkowych na niezmienionym poziomie. Na uznanie zasługuje zręczna polityka fiskalna dostosowana do przebiegu cyklu koniunkturalnego.

Słowa kluczowe: sektor finansów publicznych, deficyt, dochody, wydatki, potrzeby pożyczkowe, dług publiczny.

Kody JEL: H6

THE STATE BUDGET AND PUBLIC FINANCE IN 2015

Summary 

In 2015, there took place – despite some difficulties – a further improvement of the state of public finance. Its expression was reduction of deficit from 3.3% of GDP to 2.6%. Reduction of deficit was primarily caused by savings as regards costs of maintaining sector units as well as a significant decrease of interest payments related to debt while maintaining tax burdens at the unchanged level. There should be welcomed a clever fiscal policy adjusted to the course of economic cycle.

Key words: public finance sector, deficit, income, expenditure, borrowing needs, public debt.

JEL codes: H6

Ryszard Michalski         

Akademia Finansów i Biznesu Vistula – Warszawa

POLSKA POLITYKA PIENIĘŻNA W ROKU 2015 - CZEKANIE NA GODOTA

Streszczenie

Rok 2015, podobnie jak szereg poprzednich lat, oznaczał dla polskiej polityki pieniężnej niską skuteczność stosowanych instrumentów w odniesieniu do stanu nierównowagi monetarnej oraz nikły pozytywny wpływ na procesy gospodarcze kraju. Realizowane w ostatnich kilku latach przez polski bank centralny najpierw zbędne zacieśnianie polityki pieniężnej, a później jej mocno spóźnione, w dodatku symboliczne i rozciągnięte w czasie stopniowe luzowanie nie sprzyjały wspieraniu wzrostu gospodarczego oraz nie ułatwiały konsolidacji finansów publicznych i przyspieszenia procesu catching-up – konwergencji realnej z państwami rozwiniętymi.

Inaczej niż wiodące banki centralne krajów rozwiniętych, które utrzymywały i utrzymują swe stopy procentowe poniżej stóp inflacji, kontynuując luźną politykę monetarną, polska Rada Polityki Pieniężnej prowadziła w ostatnich kwartałach politykę dodatnich realnych stóp procentowych, które od lipca 2013 r. wyraźnie rosną, w ostatnich 24 miesiącach także ze względu na utrzymującą się deflację. Zasadniczą przesłanką prowadzonej w Polsce twardej polityki monetarnej jest nie tyle rzekoma groźba przyszłej inflacji, ile kwestia prestiżu - próba zwiększenia wpływu na gospodarkę przez bank centralny - oraz obrona partykularnych interesów banków.

Lata 2012-2015 to okres dalszej, stopniowej poprawy sytuacji na rynku międzybankowym w warunkach utrzymywania się nadpłynności sektora bankowego jako całości. Dla polskich finansów, w tym systemu pieniężnego, w okresie po globalnym kryzysie finansowo-gospodarczym i perturbacjach w strefie euro największe zagrożenie rysuje się nie ze strony czynników wewnętrznych, ale płynie z niestabilnej sytuacji zewnętrznej.

Słowa kluczowe: bank centralny, Rada Polityki Pieniężnej, stopa procentowa, polityka kursu waluty, deflacja, rynek międzybankowy, nadpłynność sektora bankowego, nierównowaga zewnętrzna.

Kody JEL: E5

POLISH MONETARY POLICY IN 2015 - WAITING FOR GODOT

Summary

The year 2015 like previous ones meant for the Polish monetary policy low efficacy of applied instruments with regard to monetary disequilibrium and its minimal positive impact on country’s economic processes. The policy executed during a few last years by the National Bank of Poland firstly led to excessive monetary repression and then to its strongly belated easing, additionally quite symbolic and very protracted one. It stood in sharp opposition to the needs of fostering economic growth and of public finance consolidation as well as speeding up the process of catching-up – real convergence with the advanced economies.

Otherwise than leading central banks in developed countries, which have kept their interest rates below prevailing low rates of inflation and followed loose monetary policy, during recent quarters the Polish MPC has conducted policy of positive real rates, which have been on the rise since July of 2013, during last 24 months also due to lasting deflation. The basic premise of restrictive monetary policy in Poland is not an alleged danger of future inflation, but the question of prestige – an attempt by the central bank to increase its influence over economy – as well as preservation of banks’ interests.

The years 2012-2015 led to a further, gradual improvement of situation in the interbank market, however still under over-liquidity conditions of the whole banking sector. After the global financial and economic crisis and turbulences in the Eurozone, the greatest threat for Polish finances, including the monetary system, comes not from domestic factors but from unstable external environment.

Key words: central bank, MPC, interest rate, exchange rate policy, deflation, interbank market, over-liquidity of the banking sector, external disequilibrium.

JEL codes: E5

Andrzej Dorosz

Akademia Finansów i Biznesu Vistula - Warszawa

ZEWNĘTRZNA SYTUACJA PŁATNICZA I MIĘDZYNARODOWA POZYCJA INWESTYCYJNA POLSKI W LATACH 2015-2016

Streszczenie

Od kilkunastu lat rachunek bieżący bilansu płatniczego Polski jest deficytowy. Oznacza to, że Polska – w pewnym zakresie – finansowała swój rozwój importem kapitału prywatnego. Sytuacja taka doprowadziła do powstania dużej ujemnej międzynarodowej pozycji inwestycyjnej netto Polski, co zwrotnie wpływało na stan jej obrotów bieżących, czyniąc go deficytowym. Dzięki przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej, w bilansie płatniczym pojawiała się duża nadwyżka w rachunku kapitałowym, która w znacznym stopniu finansowała deficyt obrotów bieżących. Polepszało to wprawdzie bieżącą pozycję płatniczą kraju, ale nie eliminowało ryzyka, jakie rodzi duża, rosnąca z roku na rok, ujemna międzynarodowa pozycja inwestycyjna netto. W ostatnich dwóch latach w bilansie płatniczym Polski zaszły jednak znaczące zmiany. Po pierwsze, pojawiła się nadwyżka w bilansie handlowym, po drugie, zwiększył się eksport kapitału w postaci inwestycji bezpośrednich i lokat portfelowych. Zmiany w bilansie płatniczym nie zmieniły jednak międzynarodowej pozycji inwestycyjnej kraju, która jest charakterystyczna dla kraju rozwijającego się. Modyfikacje w polityce gospodarczej, które nastąpiły na przełomie lat 2015 i 2016, zrodziły jednak niepewności, które mogą w przyszłości sprowokować kryzys płatniczy kraju.

Słowa kluczowe: rynek walutowy, kurs walutowy, bilans płatniczy, rachunek bieżący, rachunek kapitałowy, rachunek finansowy, oficjalne aktywa rezerwowe, międzynarodowa pozycja inwestycyjna, aktywa zagraniczne, pasywa zagraniczne, kryzys płatniczy.

Kody JEL: F32, F34

EXTERNAL PAYMENT SITUATION AND INTERNATIONAL INVESTMENT POSITION OF POLAND IN 2015-2016

Summary

For more than ten years, the Poland’s current account of the balance of payments has been deficit. This means that Poland – to a certain extent – has been financing its development with import of private capital. Such a situation has led to the occurrence of a large negative international net investment position of Poland, what, in return, has affected the state of its current account balance, making it deficit one. Owing to Poland’s accession to the European Union, there appeared a large surplus in the capital account in its balance of payments, which to a significant degree was financing the current account deficit of. To be sure, it was improving the current payment position of the country, but did not eliminate the risk born by the large, growing from one year to another, negative international net investment position. However, the last two years witnessed considerable changes in the Poland’s balance of payments. First, there took place a surplus in the trade balance; second, exports of capital in the form of direct investments and portfolio investments increased. Nevertheless, the changes in the balance of payments have not altered the international investment position of the country, which is characteristic for the developing country. However, the modifications in the economic policy, which took place at the turn of 2016, gave birth to uncertainties which may provoke the payment crisis of the country in future.

Key words: currency market, exchange rate, balance of payments, current account, capital account, financial account, official reserve assets, international investment position, foreign assets, foreign liabilities, payment crisis.

JEL codes: F32, F34

                                   Raport o stanie majątku gospodarstw domowych                                    w Polsce 2014-2015

Andrzej Dorosz

Akademia Finansów i Biznesu Vistula - Warszawa

MAJĄTEK POLSKICH GOSPODARSTW DOMOWYCH NA TLE INNYCH KRAJÓW EUROPY CENTRALNEJ I WSCHODNIEJ

Streszczenie

Wraz z rozwojem gospodarczym powstają zasoby majątkowe gospodarstw domowych. Im dłuższy okres pokojowego rozwoju kraju, tym większa wartość zakumulowanego majątku. Wielkość majątku i jego rozłożenie w ramach społeczeństwa mają pewien wpływ na wielkość PKB i jego podział, w tym na strukturę zatrudnienia. Rozkład majątku w ramach społeczeństwa jest nieproporcjonalny i odpowiada regule V. Pareto. W Polsce, po transformacji ustrojowej, nastąpił znaczny wzrost majątku gospodarstw domowych, niemniej w odniesieniu do poziomu, jaki osiągnął w krajach Europy Zachodniej, jego średnia wielkość jest niezbyt wysoka. Natomiast w odniesieniu do zamożności społeczeństw w krajach Europy Centralnej i Wschodniej polskie społeczeństwo wypada – ogólnie rzecz biorąc – lepiej niż te, w których poziom PKB na głowę jest niższy, i gorzej niż te, w których poziom PKB na głowę jest wyższy (Słowenia, Czechy, Estonia i Węgry). Polskie społeczeństwo ma przy tym stosunkowo wysoki wskaźnik zadłużenia licząc do wartości majątku. Wynika to głównie z wyjątkowo dużej skłonności do posiadania na własność siedziby – mieszkania lub domu. Rozłożenie majątku w Polsce, tak jak w większości krajów, nie jest równomierne, jakkolwiek wskaźnik Giniego dla majątku jest o kilka punktów niższy niż w Europie jako całości i znacznie niższy niż wskaźnik obliczony dla całego świata. Najniższe wskaźniki tego typu w regionie mają Słowacja i Słowenia.

Słowa kluczowe: majątek gospodarstw domowych, Europa Centralna, Europa Wschodnia, PKB.

Kody JEL: E66, G19, I31, O16, R29, R31

ASSETS OF POLISH HOUSEHOLDS AGAINST THE BACKGROUND OF OTHER COUNTRIES OF CENTRAL AND EASTERN EUROPE

Summary

With an economic development, there emerge households’ property resources. The longer is the time-period of peaceful development of the country, the greater is the value of accumulated assets. The volume of assets and its distribution within the society have some influence on the volume of GDP and distribution thereof, including the employment pattern. The distribution of assets within the society is disproportionate and corresponds with the V. Pareto principle. In Poland, after the systems transformation, there took place a considerable growth of households’ assets; notwithstanding, related to the level achieved in the West European countries, its mean volume is not too high. On the other hand, related to wealth of societies in the Central and Eastern European countries, the Polish society presents itself – in general – better than those where the level of per capita GDP is lower and worse than those where the level of per capita GDP is higher (Slovenia, the Czech Republic, Estonia, and Hungary). The Polish society has also a relatively high rate of indebtedness vis-à-vis the assets value. This stems mainly from the exceptionally great propensity to own one’s residence – a flat or a house. The assets distribution in Poland, as in the majority of countries, is not even, although the Gini index for assets is by a few percentage points lower than in Europe as a whole and considerably lower than the indicator calculated for the entire world. The lowest indices of this type in the region have Slovakia and Slovenia.

Key words: households’ assets, Central Europe, Eastern Europe, GDP.

JEL codes: E66, G19, I31, O16, R29, R31

Maria Gasińska

Akademia Finansów i Biznesu Vistula - Warszawa 

DOCHODY GOSPODARSTW DOMOWYCH W POLSCE - WYBRANE OBIEKTYWNE I SUBIEKTYWNE UJĘCIA I DANE

Streszczenie

Celem opracowania jest ukazanie ekonomicznego, społecznego i psychologicznego kontekstu dochodów gospodarstw domowych, przedstawienie głównych źródeł informacji o nich, zaprezentowanie podstawowych tendencji dotyczących wysokości i rozkładu dochodów oraz omówienie najbardziej charakterystycznych subiektywnych opinii i ocen dotyczących sytuacji dochodowej Polaków. Opracowanie składa się czterech części, w których kolejno: zasygnalizowano wielowymiarowy charakter oraz istotę i znaczenie dochodów gospodarstw domowych jako kategorii ekonomiczno-społecznej; wskazano na najważniejsze programy badawcze, których wyniki stanowią podstawowe źródło informacji o kondycji finansowej gospodarstw domowych i w których dochód gospodarstwa domowego występuje jako istotna kategoria konstrukcyjna albo miernik; przedstawiono najważniejsze dane obiektywne oraz tendencje w zakresie kształtowania się wysokości dochodów rozporządzalnych – nominalnych i realnych a także udziału wydatków w dochodach; zwrócono uwagę na występowanie znaczących dysproporcji w dochodach poszczególnych kategorii społeczno-ekonomicznych; zaprezentowano kształtowanie się najważniejszych subiektywnych ocen materialnego poziomu życia.

Słowa kluczowe: gospodarstwo domowe, budżety, dochody, Diagnoza Społeczna.

Kody JEL: D1

INCOMES OF HOUSEHOLDS IN POLAND – THE SELECTED OBJECTIVE AND SUBJECTIVE APPROACHES AND DATA

Summary

An aim of the study is to show the economic, social and psychological context of incomes of households, to present the main sources of information of them, the essential trends concerning the volume and distribution of incomes and to discuss the most characteristic subjective opinions and assessments concerning the Poles’ income situation. The study consists of four parts where there are subsequently: signalled the multidimensional nature as well as the essence and importance of households’ incomes as an economic and social category; indicated the most important research programmes whose findings are the essential source of information on the households’ financial condition and where household’s income appears as an important construction category or measure; presented the most important objective data and trends in the area of formation of the volume of disposable incomes – nominal and real as well as the share of expenses in incomes; paid attention to the occurrence of significant disproportions in incomes of individual socioeconomic categories; presented the formation of the most substantial subjective assessments of the material living standard.

Key words: household, budgets, incomes, Social Diagnosis.

JEL codes: D1

Barbara Karlikowska

Akademia Finansów i Biznesu Vistula - Warszawa

MAJĄTEK GOSPODARSTW DOMOWYCH ROLNIKÓW

Streszczenie

Obecnie jesteśmy świadkami przemian zachodzących w strukturze dochodów ludności zamieszkującej tereny wiejskie. Jest to spowodowane zmianami w otoczeniu społeczno-gospodarczym oddziałującym na mieszkańców wsi. Zmieniają się zarówno źródła uzyskiwania przychodów, jak i struktura wydatków. W artykule odniesiono się do sytuacji ludności wiejskiej, jej dochodów i innych źródeł finansowania potrzeb. Przeprowadzono także analizę składników ich majątku starając się określić zarówno pasywa, jak i aktywa. Dokonano podziału gospodarstw ze względu na ich wielkość ekonomiczną i powierzchnię użytków rolnych. Podkreślono dominującą rolę gospodarstw rolnych prowadzonych w układzie rodzinnym. Opracowanie powstało na podstawie danych statystycznych.

Słowa kluczowe: majątek gospodarstw domowych rolników, składniki majątku gospodarstw rolnych, PKB a rolnictwo, źródła finansowania działalności rolników, aktywa i pasywa w majątku rolników.

Kody JEL: Q12, Q14, R29

FARMERS’ HOUSEHOLDS’ PROPERTY

Summary

Nowadays, we witness the transformations taking part in the structure of incomes of the population living in rural areas. This is caused by the changes in the socioeconomic environment affecting villagers. There are changing both the sources of revenues achievement and the expenditure pattern. In her article, the author referred to the situation of the rural population, their incomes and other sources of financing their needs. She also carried out an analysis of components of their property trying to define both liabilities and assets. The author divided households in terms of their economic size and area of the agricultural land. She emphasised the prevailing role of family farms. The study is a result of statistical data analysis.

Key words: farmers’ households’ property, farm property’s components, GDP and agriculture, sources of financing farmers’ activities, assets and liabilities in farmers’ property.

JEL codes: Q12, Q14, R29

Krystyna Mościbrodzka

Akademia Finansów i Biznesu Vistula - Warszawa

MAJĄTEK OSÓB FIZYCZNYCH PROWADZĄCYCH DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZĄ A PKB

Streszczenie

Opracowanie dotyczy kondycji finansowej i majątkowej osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą, zatrudniających do 9 osób, czyli mikrofirm, powiększających zamożność i kondycję gospodarstw domowych. Analizy wykazały, że kondycja mikrofirm jest dobra, wartość ich majątku w ostatnich latach przyrastał i był efektywnie wykorzystywany. Mimo przyspieszenia inwestycji w ostatnim badanym roku – 2014 - nadal nakłady są zbyt małe, aby poczynić przekształcenia mikrofirm w innowacyjne podmioty gospodarcze. Przewaga konkurencyjna tych firm jest oparta na przewadze kosztowej, wynikającej ze stosunkowo niskich wynagrodzeń. Majątek skumulowany jest w budynkach i budowlach (50%), stopień zużycia majątku produkcyjnego maszyn i urządzeń jest bliski 60%. Produktywność majątku (produkcja/majątek) oraz wartość dodana na jednostkę majątku spadały w ostatnich 10 latach aż do roku 2014. Daje to nadzieję na pozytywny wpływ efektywnego wykorzystania majątku na wzrost PKB.

Słowa kluczowe: majątek osób fizycznych, gospodarstwa domowe, PKB.

Kody JEL: R29

ASSETS OF NATURAL PERSONS CARRYING OUT ECONOMIC ACTIVITY AND GDP

Summary

The study concerns the financial and property condition of natural persons carrying out economic activity employing up to 9 persons, i.e. micro firms, increasing households’ affluence and condition. Analyses have shown that the condition of micro firms is good; their property’s value has been incrementing in the recent years and has been effectively used. Despite an acceleration of investments in the last year analysed, 2014, outlays are still too low to transform micro firms in innovative economic entities. These forms’ competitive advantage is based on the cost advantage issuing from relatively low wages. Their property is cumulated in buildings and constructions (50%), the degree of depreciation of production assets of machinery and plant is close to 60%. Assets productivity (production/assets) and value added per asset unit were declining in the last 10 years till the year 2014. This gives hope for a positive impact of the effective use of assets on GDP growth.

Key words: assets of natural persons, households, GDP.

JEL codes: R29

Nr 49(4) Informatyka

Antoni Masiukiewicz

Akademia Finansów i Biznesu Vistula - Warszawa

Ochrona prywatności w usługach LBS

Streszczenie

Usługi lokalizacyjne LBS (location-based services) w kilku ostatnich latach rowijają się dynamicznie. Lokalizacja może być związana z określeniem położenia osoby lub śledzeniem jej przemieszczania się w czasie. Dane tego typu mają charakter danych osobowych i w przypadku, gdy serwis LBS nie ma odpowiednich zabezpieczeń, mogą się dostać w niepowołane ręce naruszając w ten sposób prywatność użytkownika serwisu. Pytanie, w jakim zakresie dostawcy usług LBS powinni przetwarzać dane lokalizacyjne, jak się zabezpieczyć przed nadużyciami i jakie powinno być prawo w tym zakresie, pojawia się, ponieważ usługi LBS stały się wszechobecne, a śledzenie i określanie pozycji użytkownika, szczególnie we przypadku komunikatorów mobilnych, występuje wielokrotnie w ciągu doby. Uregulowania prawne mają obecnie charakter lokalny, inne są na rynku amerykańskim, a inne w Unii Europejskiej. US Federal Communications Commission przywiązuje znaczną wagę do kwestii prywatności. W 2012 roku całokształt zagadnień dotyczących ochrony prywatności w usługach LBS został ujęty w Raporcie FCC.

Słowa kluczowe: usługi LBS, GPS, GSM, lokalizacja, śledzenie.

Kody JEL: L86

Privacy in Location-Based-Services

Summary

The location-based services (LBS) display a dynamic development in recent years. There are two types of location: first, tracking the person movement in time, and, second, location awareness of the person. We have a problem of personal data security and if the LBS service hasn’t a proper security means, these data could be transferred to other parties which may abuse them. The question arises what should be the scope of data processing allowed for LBS providers and what kind of legal regulations we need as the LBS services are nowadays commonly available and each user of a mobile device is tracked many times a day. The present regulations are local as we have different laws in the US and different in the EU. The US Federal Communications Commission puts a lot of attention to the privacy problems. All issues concerning this subject were discussed and presented in the 2012 FCC Report.

Key words: LBS services, GPS, GSM, location, tracking.

JEL codes: L86

Stanisław Płaczek

Akademia Finansów i Biznesu Vistula - Warszawa

TEORIA I METODY ALGORYTMU EWOLUCYJNEGO W UCZENIU JEDNOWARSTWOWEJ SIECI NEURONOWEJ

Streszczenie

Rozwój teorii sztucznych sieci neuronowych, a także pojawienie się nowych, efektywnych narzędzi programistycznych (systemy wieloprocesorowe, programowanie wielowątkowe) umożliwia zastosowanie algorytmów genetycznych oraz ewolucyjnych do uczenia sztucznych sieci neuronowych (SSN). W literaturze dotyczącej zasad działania SSN podkreśla się ich atrakcyjne własności, takie jak: aproksymacja dowolnych nieliniowych odwzorowań, równolegle i rozproszone przetwarzanie, adaptacja i uczenie. Szczególnie równoległe i rozproszone przetwarzanie koresponduje ze strukturą algorytmu genetycznego i ewolucyjnego. Klasyczne algorytmy genetyczne operują na ciągach binarnych o stałej długości. Natomiast algorytmy ewolucyjne można interpretować jako uogólnienie algorytmów genetycznych. W algorytmach tych stosuje się zasady ewolucji i dziedziczenia oraz wykorzystuje się właściwą strukturę danych do reprezentacji chromosomów (liczby rzeczywiste, macierze, grafy). Definiuje się również inne operatory krzyżowania i mutacji. Tak więc struktura algorytmu ewolucyjnego jest prawie taka sama jak genetycznego. Różnice ukryte są na niższych poziomach przetwarzania – w strukturach danych. W artykule przedstawiono próbę implementacji algorytmu ewolucyjnego do uczenia jednowarstwowej sieci neuronowej. Sieć opisuje się w postaci macierzy połączeń między wektorami - wejściowym X oraz wyjściowym Y. Funkcja uczenia SSN zdefiniowana jest jako nieliniowa funkcja wag sieci oraz nieliniowej funkcji aktywacji minimalizującej błąd średniokwadratowy między wektorem wyjściowym Y a wektorem uczącym Z, dla całej paczki uczącej. Pojawienie się nieliniowości utrudnia zastosowanie algorytmu uczenia opartego na wstecznej propagacji błędu. Funkcja celu, oprócz minimum globalnego, może zawierać wiele minimów lokalnych, w których algorytm oparty na badaniu gradientu funkcji celu może się zatrzymać. Oczywiście stosuje się różne techniki i metody umożliwiające wyjście algorytmu z tego typu pułapek. Tym niemniej dla sprawdzenia poprawności otrzymanych wyników uruchamia się proces uczenia SSN dla różnych danych początkowych. W zaproponowanym algorytmie ewolucyjnym tworzy się zbiór osobników. Każdy z osobników przedstawia możliwe rozwiązanie zadania minimalizacji funkcji celu i jest reprezentowany przez macierzową strukturę danych. Każde rozwiązanie cząstkowe ocenia się na podstawie dopasowania funkcji celu, a następnie tworzy się nową populację (potomków) przez selekcję osobników o najlepszych dopasowaniach oraz dwa algorytmy: krzyżowania i mutacji. W artykule omówiono zaproponowaną strukturę osobników, przyjęte algorytmy selekcji z ich wadami i zaletami oraz różne algorytmy krzyżowania i mutacji. Na wstępie zdefiniowano takie podstawowe pojęcia jak gen, chromosom oraz najogólniejszą strukturę algorytmu ewolucyjnego. Artykuł ma charakter koncepcyjny.

Słowa kluczowe: algorytmy genetyczne, algorytmy ewolucyjne, sztuczne sieci neuronowe, algorytmy uczenia sieci, algorytmy selekcji, krzyżowania i mutacji.

Kody JEL: C45

IMPLEMENTATION OF THE EVOLUTIONARY ALGORITHM THEORY AND METHODS IN THE LEARNING PROCESS OF ONE-LAYER ANN

Summary

The article proposes implementation of a modified version of genetic algorithms in neural networks, what in literature is known as “evolutionary algorithm” or “evolutionary programming”. An evolutionary algorithm is a probabilistic algorithm that works in a set of weight variability of neurons and seeks the optimal value solution within a population of individuals, avoiding the local maximum. For chromosomes, the real value variables and matrix structure are proposed. In the article, this decision is widely elaborated and discussed. In the original versions of genetic algorithms, all variables’ values are transformed into binary versions. The chromosomes bit sequences could include thousands of positions. It does not simplify the crossover and mutation operations. Processes could be very time-consuming and the algorithm convergence could also be slow. For a single-layer neural network matrix data structure is used. A particular emphasis is put on mutation and crossover algorithms. What is also important in both genetic and evolutionary algorithms is the selection process. The primary population, known as the parent population, is employed to build a new set of individuals using the selection process. These individuals are known as the children population. The selection algorithm should converge on the two very important issues: population diversity and selective pressure. Selective pressure can manifest in the overrepresentation of the best individuals in the new population. The area, in which the optimal solution is sought, is reduced too fast. Premature convergence is not desirable due to the high probability of achieving the local maximum. Reducing the selective pressure may result in increasing the time it takes to search for the solution.

Key words: genetic algorithm, evolutionary algorithm, artificial neural network, learning algorithm, selection algorithm, crossover algorithm, mutation algorithm.

JEL codes: C45

Iwona Dolińska, Mariusz Baran

Akademia Finansów i Biznesu Vistula - Warszawa

PRZEGLĄD NARZĘDZI DO PROJEKTOWANIA SIECI LOKALNYCH STANDARDU IEEE 802.11

Streszczenie

Komputerowa sieć bezprzewodowa to sieć, której działanie polega na wykorzystaniu fal elektromagnetycznych do przenoszenia danych. Implementacja sieci WLAN z optymalnym wykorzystaniem zasobów i możliwie najlepszym świadczeniem usług wymaga starannego zaplanowania. Niezbędnym etapem tworzenia lub modyfikowania sieci WLAN jest analiza lokalizacji i projekt rozmieszczenia urządzeń dostępowych. Do tego celu warto wykorzystać oprogramowanie do projektowania sieci WLAN. W artykule omówiono kilka wybranych programów do projektowania sieci Wi-Fi o różnych możliwościach i różnych poziomach zaawansowania.

Słowa kluczowe: zasady projektowania sieci Wi-Fi, IEEE 802.11, narzędzia do projektowania sieci Wi­Fi, sieci WLAN.

Kody JEL: L86

OVERVIEW OF THE TOOLS FOR DESIGNING LOCAL NETWORKS OF THE IEEE 802.11 STANDARD

Summary

A computer wireless network is a network whose operation consists in the use of electromagnetic waves for data exporting. Implementation of the WLAN networks with an optimal use of resources and possibly the best service provision requires an accurate planning. An indispensable stage of the creation or modification of the WLAN networks is an analysis of location and a design of access devices distribution. To do that it is worthwhile to make use of the software for WLAN network designing. In their article, the authors discussed several selected programmes for Wi-Fi networks designing with different capabilities and different levels of advancement.

Key words: Wi-Fi network designing principles, IEEE 802.11, tools for Wi-Fi and WLAN network designing.

JEL codes: L86

Benedykt Burgielski

Akademia Finansów i Biznesu Vistula - Warszawa

INŻYNIERIA OPROGRAMOWANIA. PRZEGLĄD METODYK

Streszczenie

W artykule dokonano przeglądu niektórych metodyk inżynierii oprogramowania oraz oceniono ich wady i zalety. Przedstawiono najnowsze tendencje szczególnie w obszarze rozwiązań typu BPMN. Pokazano przyczyny, które wymusiły stworzenie narzędzi w ramach inżynierii oprogramowania. W kolejnych częściach artykułu zawarto opisy trzech metodyk - obiektowej, strukturalnej i BPMN. W zakończeniu porównano i oceniono przydatność poszczególnych metodyk.

Słowa kluczowe: inżynieria oprogramowania, metodyki, Business Process Model and Notation - BPMN.

Kody JEL: L86

SOFTWARE ENGINEERING. REVIEW OF METHODOLOGIES

Summary

The author made a short review of some software engineering methodologies. Evaluation of strengths, weaknesses, and limitations of these methodologies is made in this paper. The author brings forward new perspectives in this area: the BPMN (Business Process Modelling Notation) methodology. In point 2, there are shown some reasons for creating particular tools in the software engineering area of interest. Points 3-5 contain a short description of three of them: structured approach, object approach and BPMN. In the conclusion part, the author made comparisons and evaluated usefulness of particular methodologies.

Key words: software engineering, methodologies, Business Process Model and Notation (BPMN).

JEL codes: L86

Marek Szelągowski

Akademia Finansów i Biznesu Vistula - Warszawa

Piotr Biernacki

Streszczenie

Artykuł poświęcony jest możliwościom praktycznym, które, dzięki nowym technikom analitycznym i symulacyjnym, daje dynamiczne zarządzanie procesami biznesowymi. Wskazuje obszary, w których stosowanie podejścia dynamicznego nie daje praktycznie żadnych korzyści, oraz obszary, w których stosowanie podejścia dynamicznego daje znacząco lepsze rezultaty niż tradycyjne zarządzanie procesowe lub jest w ogóle warunkiem koniecznym jego stosowania. W artykule omówiono zasady analizy symulacyjnej procesów dynamicznych oraz niezbędne różnice między modelami poglądowymi a modelami symulacyjnymi procesów dynamicznych. W konkluzji pokazano, że procesy dynamiczne mogą nie tylko być automatyzowane, ale również badane symulacyjnie z wykorzystaniem najpopularniejszej obecnie notacji BPMN 2.0, ponieważ dostarcza ona efektywne mechanizmy modelowania, a także obsługi danych czy wyrażeń definiujących prawdopodobieństwa poszczególnych scenariuszy procesów.

Słowa kluczowe: zarządzanie procesowe, dynamiczne zarządzanie procesami biznesowymi, Business Process Model and Notation (BPMN), zarządzanie sprawami, eksploracja procesów, automatyzacja procesów, zarządzanie wiedzą, wiedza z procesów.

Kody JEL: L86

MODELLING AND SIMULATION STUDIES OF DYNAMIC PROCESSES

Summary

The article discusses the practical possibilities that are provided by the dynamic business process management thanks to new techniques of analysis and simulation. It indicates the areas where the use of a dynamic approach gives no benefits and areas where the use of a dynamic approach gives significantly better results than the traditional process management or even is a prerequisite for its use. The article discusses the principles of simulation analysis of dynamic processes and the essential differences between the models for demonstration and models for simulation of dynamic processes. An article in the conclusion shows that dynamic processes cannot only be automated but also tested by means of simulations using the most popular notation – BPMN 2.0, so that it provides effective mechanisms for modelling and data handling or expressions that define the probability of particular scenario processes.

Key words: business process management (BPM), unstructured processes, dynamic BPM (dBPM), Business Process Model and Notation (BPMN), process pattern, case management (CM), automated business process discovery (ABPD), process mining, business process management system (BPMS), knowledge management (KM), process-related knowledge.

JEL codes: L86

Ludwik Czaja

Akademia Finansów i Biznesu Vistula - Warszawa

MUTUAL EXCLUSION IN DSM SYSTEMS: A PROTOCOL WITH VECTORS OF TIMESTAMPS; DEMONSTRATION OF CONTROL FLOW BY CAUSE-EFFECT STRUCTURES

Summary

A protocol based on vectors of timestamps and devised for mutual exclusion in Distributed Shared Memory (DSM) systems is presented. Its exampled behaviour is shown as a token game in the Cause/Effect (C/E) structures model.

Key words: distributed systems, distributed shared memory, mutual exclusion.

JEL codes: L86

WZAJEMNE WYKLUCZENIE W SYSTEMACH DSM: PROTOKÓŁ Z WEKTORAMI ZNACZNIKÓW CZASU; POKAZ PRZEPŁYWU STEROWANIA PRZEZ STRUKTURY PRZYCZYNOWO-SKUTKOWE

Streszczenie

Przedstawiono protokół oparty na wektorach znaczników czasu i zaprojektowany dla wzajemnego wykluczenia w systemach rozproszonej pamięci dzielonej (DSM). Jego przykładowe zachowanie jest ukazane jako gra z zastosowaniem żetonów w modelu struktur przyczynowo-skutkowych.

Słowa kluczowe: systemy rozproszone, rozproszona pamięć dzielona, wzajemne wykluczenie.

Kody JEL: L86

 Nr 48(3) Stosunki Międzynarodowe

Davut Han Aslan, Omurcan Eralmac

Akademia Finansów i Biznesu Vistula - Warszawa

Senol Ozaydin

Bursa Orhangazi University - Bursa / Turkey

TURKEY’S FOREIGN POLICY AND THE MIDDLE EAST UNDER AKP RULE (2002-2012) 

Summary

After the Justice and Development Party came to the power in 2002, Turkey increasingly became a committed actor in the Middle East. Turkey’s relations with the Middle Eastern countries define the future of the region and are the relevance of this study. The object of the study is Turkey’s relations with Middle Eastern countries, and the subject is the role of the Justice and Development Party Government. Geographical boundaries of the thesis include Middle East region. The chronological framework of the study is the first decade of the rule of the Justice and Development Party Governments (2002-2012).

Key words: Turkey, Syria, Middle East, conflict, Turkish foreign policy.

JEL codes: F50

POLITYKA ZAGRANICZNA TURCJI A BLISKI WSCHÓD POD RZĄDAMI AKP (2002-2012)

Streszczenie

Po tym jak Partia Sprawiedliwości i Rozwoju doszła do władzy w roku 2002, Turcja w coraz większym stopniu stawała się zaangażowanym graczem na Bliskim Wschodzie. Stosunki Turcji z krajami bliskowschodnimi określają przyszłość regionu i one stanowią istotę tego badania. Przedmiotem badania są stosunki Turcji z krajami bliskowschodnimi, natomiast podmiotem o rola rządu Partii Sprawiedliwości i Rozwoju. W sensie granic geograficznych teza ta obejmuje region Bliskiego Wschodu. Ramy chronologiczne badania stanowi pierwsze dziesięciolecie rządów Partii Sprawiedliwości i Rozwoju (2002-2012).

Słowa kluczowe: Turcja, Syria, Bliski Wschód, konflikt, turecka polityka zagraniczna.

Kody JEL: F50

Bogumiła Brocka-Palacz

Akademia Finansów i Biznesu Vistula – Warszawa

 ZJEDNOCZENIE NIEMIEC - BILANS PO 25 LATACH

 Streszczenie

Po zjednoczeniu najważniejszym celem stało się wyrównywanie poziomów rozwoju gospodarczego oraz życia ludności obu części Niemiec. Oba te procesy stale postępują, jednak w ostatnich latach uległy znacznemu spowolnieniu. Rozpiętości w poziomie rozwoju i poziomie życia są nadal znaczne. Relatywnie lepiej przebiegał ten proces w dziedzinie niwelowania różnic w poziomie życia mieszkańców wschodniej części Niemiec.

Przebieg procesu jednoczenia Niemiec świadczy o tym, że proces konwergencji jest procesem długofalowym, nieosiągalnym w jednym pokoleniu. Fakt ten nie potwierdza optymistycznych założeń dotyczących możliwości zniwelowania różnic w poziomie rozwoju i poziomie życia, które zakładano w momencie zjednoczenia Niemiec. Oznacza to także, że polityka wspierania rozwoju wschodniej części Niemiec okazała się mało skuteczna, mimo znacznych środków finansowych przeznaczonych na ten cel.

Istniejące rozpiętości w poziomie rozwoju gospodarczego i poziomie życia między obiema częściami Niemiec stanowią nie tylko poważny problem ekonomiczny, ale także społeczny.

Słowa kluczowe: gospodarka Niemiec, nowe kraje związkowe, proces konwergencji.

Kody JEL: F50

GERMAN REUNIFICATION – BALANCE AFTER 25 YEARS

Summary

Upon the reunification, the most important goal became an equation of the levels of economic development and living standards of the population of both parts of Germany. These two processes have been progressing, though recently they have been considerably slowed down. The spreads in the level of development and living standard are still significant. Relatively better this process was running in the field of levelling differences in the living standard of inhabitants of the eastern part of Germany.

The course of the process of German reunification evidences that the process of convergence is a long-term process, unachievable in one generation. This fact does not confirm the optimistic assumptions concerning the possibilities to level the differences in the level of development and living standard, which were assumed at the moment of German reunification. This also means that the policy of supporting development of the eastern part of Germany has appeared to be not efficient enough, despite considerable financial means assigned for this purpose.

The existing spreads in the level of economic development and living standard between both parts of Germany are not only a serious economic but also social problem.

Key words: German economy, new lands, process of convergence.

JEL codes: F50

Przemysław Piotr Damski

Akademia Finansów i Biznesu Vistula – Warszawa

ROLA STANÓW ZJEDNOCZONYCH W ZWOŁANIU I PRZYGOTOWANIU II KONFERENCJI POKOJOWEJ W HADZE (1907 R.)

Streszczenie

Celem rozważań jest prezentacja i analiza aktywności dyplomatycznej USA wobec problemu zwołania II Konferencji Pokojowej w Hadze i przygotowania do niej delegacji amerykańskiej. Pozwala to określić stosunek USA do szukającej wówczas swego miejsca w stosunkach międzynarodowych idei rozbrojenia i wyznaczyć cele dyplomacji amerykańskiej w okresie przed I wojną światową. Artykuł wypełnia lukę w dotychczasowych badaniach nad polityką zagraniczną USA w XX wieku oraz ich stosunkiem do rozbrojenia.

Artykuł ma charakter badawczy. Posłużono się w nim indukcyjną analizą materiałów archiwalnych, publikowanej korespondencji prywatnej i dyplomatycznej oraz literatury przedmiotu. Uwzględniono też specyfikę amerykańskiego procesu decyzyjnego (prezydent-sekretarz stanu) korzystając z metody systemowej.

Wyniki badań dowodzą, że w początku XX w. USA zachowywały daleko posunięty sceptycyzm wobec kwestii rozbrojenia. Wolały skupić się na osiągnięciu istotnych dla ich polityki zagranicznej celów oraz usprawniać narzędzia już w pewnym stopniu sprawdzone (arbitraż). Zdecydowanie bardziej jednak otwarty był tu sekretarz Root niż prezydent Roosevelt.

Słowa kluczowe: historia stosunków międzynarodowych, polityka zagraniczna USA, II Konferencja Pokojowa w Hadze (1907).

Kody JEL: F50

THE ROLE OF THE UNITED STATES IN CONVENING AND PREPARING THE SECOND HAGUE PEACE CONFERENCE (OF 1907)

Summary

An aim of considerations is to present and analyse the US activity towards the issue of convention of the Second Hague Peace Conference and preparedness to it of the American delegation. This allows determining of the USA’s attitude towards the looking then for its place in international relations idea of disarmament and setting forth the objectives of the American diplomacy in the period before the First World War. The article fill the gap in the hitherto studies on the US foreign policy in the 20^th century and its attitudes towards disarmament.

The article is of the research nature. The author used in it the inferential analysis of archive materials, published private and diplomatic correspondence as well as the subject literature. He also took into account the specifics of the American decision-making process (President-Secretary of State) making use of the systems method.

The study findings prove that at the beginning of the 20^th century the USA kept far-reaching scepticism towards the disarmament issue. It preferred to focus on the achievement of important for its foreign policy objectives and to improve the tools already tested to some extent (arbitrage). However, definitely more open-minded was here Secretary of State Root than President Roosevelt.

Key words: history of international relations, US foreign policy, the Second Hague Peace Conference (of 1907).

JEL codes: F50

Andrzej Dąbkowski

Akademia Finansów i Biznesu Vistula – Warszawa

MIĘDZYNARODOWE TRAKTATY WOLNEGO HANDLU - NAFTA, TTIP, ASEAN

Streszczenie

W wyniku starannej analizy zachowań wielu państw dążących do stałego wzrostu wymiany handlowej w skali międzynarodowej zasadne staje się zaprezentowanie Czytelnikom niniejszej publikacji zawierającej kilka przykładów aktualnych problemów rozwoju stref wolnego handlu. Jak wynika z historycznego punktu widzenia, zarówno układy GATT, a później WTO nie wystarczają do ustanowienia aktualnych regulacji i standardów w zakresie współczesnych potrzeb współpracy międzynarodowej. Na powyższym tle zaprezentowano trzy układy stref wolnego handlu, jakimi są niewątpliwie NAFTA oraz ASEAN, a także aktualnie tworzony układ TTIP. W publikacji opisano zarówno zalety, jak i wady tworzenia oraz działania tego typu układów, starano się przedstawić przeszkody w realizacji współcześnie tworzonych międzynarodowych układów handlowych. Warto podkreślić, iż obecnie tworzona jest nowa strefa wolnego handlu – Rosja-Białoruś-Kazachstan, co wskazuje, że międzynarodowe strefy wolnego handlu są nie tylko zasadne, ale i potrzebne jako próba przeciwdziałania kryzysowi. Odnosi się wrażenie, że zaproponowana wspólna waluta Autyn ma przeciwdziałać dalszemu osłabianiu się wartości rubla. Nie bez znaczenia jest także przeciwdziałanie stref wolnego handlu postępującej globalizacji, a to z uwagi na szanse dla handlu międzynarodowego. Oczywiście, niektóre próby utworzenia stref wolnego handlu nie powiodły się, jednak głównie z powodów politycznych, np. Afrykańska Strefa Wolnego Handlu zainicjowana przez Libię. Nie ulega wątpliwości, że efektywne utworzenie układu TTIP pozwoli na dokonanie wyraźnego postępu na drodze do utworzeniu najsilniejszej strefy tego typu na świecie. Stanie się to prawdopodobnie podczas tworzenia się układu BRICS (Brazylia, Rosja, Indie, Chiny oraz RPA). Należy jednak pamiętać, że zbiór tych państw nie tworzy obecnie żadnego formalnego związku handlowego, jednak Chiny podejmują próby utworzenia banku inwestycyjnego, który zapewne stanowić będzie próbę tworzenia formalnych łam dla przyszłej (lub przyszłych) stref wolnego handlu złożonych z krajów BRICS na wzór banku dla ASEAN.

Słowa kluczowe: NAFTA (North American Free Trade Agreement) - ółnocnoamerykański Układ Wolnego Handlu, TTIP (Transatlantic Trade and Investment Partnership) - Transatlantyckie Partnerstwo w dziedzinie Handlu i Inwestycji, ASEAN (Association of Southeast Asia Nations) - Stowarzyszenie Narodów Azji Południowo-Wschodniej 

Kody JEL: F50

INTERNATIONAL FREE TRADE AGREEMENTS - NAFTA, TTIP, ASEAN

Summary

In result of a careful analysis of behaviours of many states aiming at a constant growth of trade exchange in the international scale, it is reasonable to present the Reader with this publication containing a few examples of the topic problems of development of free-trade zones. As it results from the historical point of view, both the GATT agreements, then the WTO, do not suffice to set up topic regulations and standards as regards the contemporary needs of international cooperation. Against that background, there are presented three free-trade zones which are, undoubtedly, NAFTA and ASEAN, as well as the currently created TTIP system. In his publication, the author described both advantages and disadvantages of setting up and operation of such treaties; he was trying to present the obstacles in implementation of the contemporarily created international trade agreements. It is worthwhile emphasising that there is currently created a new free-trade zone: Russia-Belarus-Kazakhstan, what indicates that international free-trade zones are not only reasonable but also needed as an attempt to countercheck the crisis. It seems that the proposed common currency, autyn, is to counteract the further weakening the rouble value. It is also not without importance the fact of counteracting by the free-trade zones the ongoing globalisation because of the opportunities for international trade. Of course, some attempts to set up free-trade zones have failed, though mainly for political reasons, for example, the African Free Trade Zone initiated by Libya. There is no doubt that the effective setting up of the TTIP agreement will allow for making a clear progress on the way to create the most powerful zone of this type in the world. It will have probably happened during the formation of the BRICS treaty (Brazil, Russia, India, China, and South Africa). However, it must be remembered that the set of these states does not form at present any formal trade association, though China undertakes attempts to set up an investment bank which will certainly be an attempt to set up formal schemes for future free-trade zone(s) comprised of the BRICS countries in imitation of the bank for the ASEAN.

Key words: NAFTA – North American Free Trade Agreement, TTIP - Transatlantic Trade and Investment Partnership, ASEAN – Association of Southeast Asia Nations.

JEL codes: F50

Ali Gul

Ivan Franko State University – Zhytomyr, Ukraine

THE HISTORICAL BACKGROUND OF THE FOUNDATION OF THE HIGHER EDUCATION SYSTEMS IN POLAND AND TURKEY

Summary

This article analyses the importance and the role of higher education for nations, and particularly the historical background of establishing the higher education system in Poland and Turkey. The author attempts to summarise the relationship between the general condition of education and socio-economic situation in Poland and Turkey.

The influence of historical, cultural and political factors on the process of reforming in education and the functioning of the first institutions of higher education is observed.

Key words: higher education, education reform, Europeanisation, westernisation, universities, madrassas, darulfunun.

JEL codes: F50

HISTORYCZNE TŁO TWORZENIA SYSTEMÓW SZKOLNICTWA WYŻSZEGO W POLSCE I TURCJI

Streszczenie

Artykuł analizuje znaczenie i rolę szkolnictwa wyższego dla narodów, w szczególności zaś historyczne tło tworzenia systemu szkolnictwa wyższego w Polsce i Turcji. Author podejmuje próbę zrekapitulowania relacji między ogólną kondycją szkolnictwa a sytuacją społeczno-gospodarczą w Polsce i Turcji.

Omówiono wpływ czynników historycznych, kulturowych i politycznych na proces of reformowania szkolnictwa i funkcjonowania pierwszych placówek szkolnictwa wyższego.

Słowa kluczowe: szkolnictwo wyższe, reforma edukacji, europeizacja, okcydentalizacja, uniwersytety, medresy, darulfunun.

Kody JEL: F50

Maciej Huczko

Szkoła Główna Handlowa w Warszawie

POLITYKA ZAGRANICZNA ADMINISTRACJI BILLA CLINTONA A LOKALNE KONFLIKTY (SOMALIA, HAITI, RWANDA, BAŁKANY) ORAZ WYZWANIE RZUCONE PRZEZ AL-KAIDĘ

Streszczenie

Prezydentura Billa Clintona przypadła na lata względnego spokoju na arenie międzynarodowej. Okres ten był poprzedzony zimnowojennymi zmaganiami z ZSRR trwającymi kilka dekad, z których Stany Zjednoczone wyszły zwycięsko. Natomiast, bezpośrednio po dwóch kadencjach prezydenta Billa Clintona w Białym Domu, w wyniku ataków terrorystycznych na USA w dniu 11 września 2001 roku, USA rozpoczęły wojnę z terroryzmem. Stany Zjednoczone za Billa Clintona cieszyły się wysoką moralną estymą oraz możliwością pokojowego oddziaływania na inne państwa. Naturalnie, w wyniku wieloletnich zimnowojennych zbrojeń, dysponowały też klasycznym hard-power. W tym okresie USA miały zdolność kształtowania wydarzeń na wszystkich kontynentach i dysponowały narzędziami wpływania na innych aktorów sceny politycznej. Mimo że w tym okresie Stany Zjednoczone nie były bezpośrednio zagrożone, to jednak w okresie prezydentury Billa Clintona miały miejsce lokalne konflikty i wydarzenia, które negatywie wpłynęły na bezpieczeństwo USA i wizerunek tego państwa. Wydarzenia te mogły wystawić na próbę Stany Zjednoczone, ale również, swoimi konsekwencjami, zagrozić USA bądź podkopać ich interesy. Takimi wydarzeniami były konflikty w byłej Jugosławii, na Haiti, w Somalii oraz Rwandzie. Wyzwaniem były również narodziny Al-Kaidy i transformacje tej terrorystycznej organizacji w źródło zagrożenia dla USA i całego demokratycznego świata. Stany Zjednoczone za prezydentury Clintona zastosowały politykę nieadekwatną do wymiaru tych konfliktów i zjawisk, co zaowocowało podkopaniem amerykańskiego wizerunku, doprowadziło do bezpośredniego zagrożenia oraz uwikłania się USA w dwie militarne interwencje.

Słowa kluczowe: Bill Clinton, Bałkany, Somalia, Rwanda, Haiti, Al-Kaida, interwencje zagraniczne, Osama bin Laden, polityka zagraniczna USA.

Kody JEL: F51, Y20

FOREIGN POLICY OF THE BILL CLINTON ADMINISTRATION AND LOCAL CONFLICTS (SOMALIA, HAITI, RWANDA, THE BALKANS) AND THE AL-QUAEA’S CHALLENGE

Summary

The Bill Clinton presidency happened in the years of a relative calm in the international arena. That period was preceded by the Cold-War struggles with the USSR, lasting a few decades, from which the United States went out as a winner. However, directly upon the two terms in office of President Bill Clinton at the White House, in result of the terrorist attacks on the United States on 11 September 2001, the USA began war against terrorism. The United States under the Bill Clinton presidency were enjoying a high moral esteem and the ability of peaceful influencing other states. Naturally, in result of multiannual Cold-War armaments, it had at its disposal the classical hard power. In that period, the USA was able to shape the events on all continents and had at its disposal the tools of influencing other actors of the political scene. Although the United States was not in that period directly endangered, nevertheless in the period of Bill Clinton presidency there took place local conflicts and events which have negatively affected US security and this state’s image. Those events might have put the United States to the test, but also, by its consequences, threaten the USA or undermine its interest. Such events were the conflicts in former Yugoslavia, in Haiti, Somalia, and Rwanda. The challenge was also the birth of Al-Qaeda and transformations of this terrorist organisation into the source of threat for the USA and the entire democratic world. The United States under the Clinton presidency applied the policy inadequate to the size of those conflicts and phenomena, what has yielded in undermining of the American image, has led to direct threat and US entanglement in two military interventions.

Key words: Bill Clinton, the Balkans, Somalia, Rwanda, Haiti, Al-Qaeda, interventions abroad, Osama bin Laden, US foreign policy.

JEL codes: F51, Y20

Ken Morita

Hiroshima Shudo University, Japan

A POLITICAL ECONOMY OF SYSTEMIC TRANSITION AND BUBBLE PHENOMENA: A COMPARISON OF CHINA WITH HUNGARY

Summary

 In this paper, author considers six countries, which are two advanced industrialized countries (Japan and the United States), two transition countries with gradual approach (China and Hungary) and two transition countries with radical approach (Poland and Russia).

Of the six countries, we could recognize that three countries, Japan, the United States and Hungary, experienced the bubble burst. It was verified by the capital coefficient rising (more than 3 times than before in the specific period).

Although in relative sense, the research result indicated less approval rate concerning systemic transition in Hungary than in Poland. When judged with such indices as ‘money ratio’ and ‘capital coefficient’ in this paper, no indications of the bubble burst could be recognized in whole China.

Key words: bubble, systemic transition, capital coefficient, China, Hungary, Poland, Japan.

JEL codes: E00, P00

EKONOMIA POLITYCZNA TRANSFORMACJI USTROJOWEJ A ZJAWISKO BAŃKI [SPEKULACYJNEJ]: PORÓWNANIE CHIN Z WĘGRAMI

Streszczenie

W swym artykule autor rozpatruje sześć krajów, z których dwa są krajami wysokorozwiniętymi przemysłowo (Japonia i Stany Zjednoczone), dwa – krajami transformującymi się o podejściu stopniowym (Chiny i Węgry) oraz dwa – krajami transformującymi się o podejściu radykalnym (Polska i Rosja).

Spośród tych sześciu krajów moglibyśmy uznać, że trzy: Japonia, Stany Zjednoczone i Węgry doświadczyły pęknięcia bańki [spekulacyjnej]. Zostało to zweryfikowane przez rosnący współczynnik kapitałowy (ponad 3-krotny wzrost niż poprzednio w konkretnym okresie).

Natomiast relatywnie wyniki badań wskazują mniej akceptowalne tempo przemian ustrojowych na Węgrzech niż w Polsce. Gdy się ocenia na podstawie takich wskaźników jak „wskaźnik kosztów” i „współczynnik kapitałowy” w tym artykule, nie sposób stwierdzić w całych Chinach żadnych wskaźników świadczących o pęknięciu bańki [spekulacyjnej].

Słowa kluczowe: bańka [spekulacyjna], transformacja ustrojowa, współczynnik kapitałowy, Chiny, Węgry, Polska, Japonia.

Kody JEL: E00, P00

Longin Pastusiak

Akademia Finansów i Biznesu – Warszawa

PREZYDENCI USA LAUREACI POKOJOWEJ NAGRODY NOBLA

Streszczenie

Stany Zjednoczenie są jedynym krajem na świecie, który ma aż czterech prezydentów laureatów Pokojowej Nagrody Nobla: Theodore’a Roosevelta (1901-1909), Woodrowa Wilsona (1913-1921), Jimmy’ego Cartera (1977-1981) i Baracka Obamę (2009-). Trzej pierwsi prezydenci otrzymali to zaszczytne wyróżnienie za konkretne osiągnięcia: T. Roosevelt za mediacje w wojnie rosyjsko-japońskiej, W. Wilson za Ligę Narodów jako główny architekt pokoju po krwawej I wojnie światowej, J. Carter za swoje wysiłki na rzecz pokojowego rozwiązywania konfliktów międzynarodowych, za popieranie demokracji i praw człowieka. Barack Obama natomiast otrzymał Pokojową Nagrodę Nobla, zaledwie po kilku miesiącach sprawowania urzędu prezydenta, za dobre intencje jak przyznaje Komitet Noblowski, za stworzenie klimatu, który służy współpracy międzynarodowej.

Słowa kluczowe: prezydenci USA, Pokojowa Nagroda Nobla, T. Roosevelt, W. Wilson, J. Carter, B. Obama.

Kody JEL: F50

US PRESIDENTS, NOBEL PEACE PRIZE WINNERS

Summary

The United States is the only country across the world, which has as many as four presidents Nobel Peace Prize laureates: Theodore Roosevelt (1901-1909), Woodrow Wilson (1913-1921), Jimmy Carter (1977-1981), and Barack Obama (2009- ). The three first presidents received this prestigious award for specific achievements: T. Roosevelt for mediations in the Russo-Japanese War; W. Wilson for the foundation of League of Nations as the main architect of peace after the bloody First World War; J. Carter for his efforts for peaceful resolution of international conflicts, for supporting democracy and human rights. On the other hand, Barack Obama received the Nobel Peace Prize, after a several months in office as President, for good intents – as the Nobel Committee has admitted, for creating the climate which serves international cooperation.

Key words: US presidents, Nobel Peace Prize, T. Roosevelt, W. Wilson, J. Carter, B. Obama.

JEL codes: F50

Nr 47(2) Ekonomia XI

  Stan i rozwój bilateralnej współpracy gospodarczej Polski i Ukrainy

Juliusz Kotyński

Akademia Finansów i Biznesu Vistula – Warszawa

ROZWÓJ GOSPODARCZY POLSKI W DRUGIEJ DEKADZIE XXI WIEKU NA TLE ZMIAN GLOBALNYCH

Streszczenie

Globalny kryzys finansowy i gospodarczy przyśpieszył tempo przemian strukturalnych w gospodarce światowej, związanych z internacjonalizacją gospodarki, rewolucją w zakresie technik informacyjnych i komunikacyjnych i wzrostem dynamiki rozwojowej krajów o gospodarkach wschodzących. W 2013 roku ta grupa krajów osiągnęła przewagę pod względem wielkości wytwarzanego produktu krajowego brutto nad krajami wysoko rozwiniętymi i powiększyła ją w latach następnych. W 2014 roku Chiny stały się największym w świecie producentem towarów i usług, wyprzedzając Stany Zjednoczone i dorównując pod względem wielkości wytworzonego PKB krajom Unii Europejskiej. Różnice poziomów rozwoju gospodarczego i społecznego między grupami krajów pozostają jednak bardzo duże, a dysproporcje dochodów w obrębie wielu gospodarek się powiększają.

Rośnie ryzyko rozwojowe, zwłaszcza w krajach o gospodarkach wschodzących. Przemianom i turbulencjom w gospodarce światowej towarzyszą konflikty i napięcia wewnętrzne i międzynarodowe, o naturze ekonomicznej, politycznej, społecznej i militarnej, które niweczą osiągnięcia ostatnich dziesięcioleci i całych pokoleń.

W niestabilnych warunkach zewnętrznych rozwój gospodarczy Polski w latach 1995-2015, w tym w latach obecnej dekady, cechował się względnie wysoką, chociaż malejącą dynamiką, zbliżoną do średniej w gospodarce światowej i wyższą od osiąganej w wysoko rozwiniętych krajach Unii Europejskiej i OECD, ale ten postęp także może być zagrożony.

Dla zachowania bezpieczeństwa gospodarczego Polski należy szukać wspólnych rozwiązań i zabezpieczeń politycznych i gospodarczych, we współpracy z krajami Unii Europejskiej, ale i z innymi sąsiadami i mocarstwami XXI wieku, w trosce o rozwój kraju w najbliższej i dalszej, niepewnej przyszłości.

Słowa kluczowe: nierównomierny rozwój, ryzyko rozwoju, gospodarka światowa, globalizacja.

Kody JEL: F15, F34, F43, F36, G32, O47

POLAND’S ECONOMIC DEVELOPMENT IN THE SECOND DECADE OF THE 21^ST CENTURY AGAINST THE BACKGROUND OF GLOBAL CHANGES

Summary

The global financial and economic crisis has accelerated the pace of structural transformations in the global economy related to economy’s internationalisation, revolution in the area of information and communication technologies, and the growth of developmental dynamics of the countries with emerging economies. In 2013, this group of countries gained an advantage in terms of the volume of generated gross domestic product over the advanced countries and it increased it in subsequent years. In 2014, China became the world’s biggest producer of goods and services outpacing the United States and equalling in this respect the volume of generated GDP of the European Union’s countries. Notwithstanding, the differences in the levels of economic and social development between the groups of countries have remained very high and the disparities in incomes within many economies have been increasing.

There has been growing the developmental risk, particularly in the countries with emerging economies. The transformations and turbulences in the world’s economy have been accompanied by internal and international conflicts and tensions of the economic, political, social, and military nature, which wreck achievements of the recent decades and whole generations.

Under unstable external conditions, the economic development of Poland in 1995-2015, including the years of the current decade, displayed a relatively high, though decreasing dynamics, approximate to the mean in the global economy and higher than the one achieved in highly developed countries of the European Union and OECD, albeit this progress may also be endangered.

To retain Poland’s economic security, we must seek for joint solutions and political and economic safeguards, in cooperation with the European Union’s countries, but also with other neighbours and great powers of the 21^st century, taking care of the country’s development in the nearest and further, uncertain future.

Key words: unequal development, development risk, global economy, globalisation.

JEL codes: F15, F34, F43, F36, G32, O47

ЭКОНОМИЧЕСКОЕ РАЗВИТИЕ ПОЛЬШИ ВО ВТОРОЙ ДЕКАДЕ XXI ВЕКА НА ФОНЕ ГЛОБАЛЬНЫХ ИЗМЕНЕНИЙ

Резюме

Глобальный финансовый и экономический кризис ускорил темп структурных преобразований в мировой экономике, связанных с интернационализацией экономики, революцией в области информационных и коммуникационных техник, а также ростом динамики развития стран с развивающимися экономиками. В 2013 г. эта группа стран достигла превосходства в области объема производимого валового внутреннего продукта над высокоразвитыми странами и повысила его в последующие годы. В 2014 году Китай стал самым крупным в мире производителем товаров и услуг, опережая Соединенные Штаты и не уступая по объему произведенного ВВП странам Евросоюза. Тем не менее отличия в уровне экономического и социального развития между группами стран остаются весьма большими, а расхождения в доходах во многих экономиках увеличиваются.

Повышается риск развития, особенно в странах с развивающимися экономиками. Преобразованиям и встряскам в мировой экономике сопутствуют внутренние и международные конфликты и напряжения экономического, политического, общественного и милитарного характера, которые сводят на нет достижения последних десятилетий и целых поколений.

В нестабильных внешних условиях экономическое развитие Польши в 1995-2015 гг., в том числе в годы нынешней декады, характеризовалось относительно высокой, хотя снижающейся динамикой, сближенной к средней в мировой экономике и более высокой, чем достигаемая в высокоразвитых странах Европейского Союза и ОЭСР (англ. OECD), но этот прогресс тоже может оказаться под угрозой.

Для сохранения экономической безопасности Польши следует искать совместные решения и политические и экономические меры безопасности, в сотрудничестве со странами Европейского Союза, но также с другими соседями и державами XXI века, заботясь о развитии страны в ближайшем и более отдаленном, неуверенном будущем.

Ключевые слова: неравномерное развитие, риск развития, мировая экономика, глобализация.

Коды JEL: F15, F34, F43, F36, G32, O47

Łukasz Ambroziak, Marzenna Błaszczuk-Zawiła

Instytut Badań Rynku, Konsumpcji i Koniunktur - Warszawa

CZY UNIJNE PREFERENCJE HANDLOWE MAJĄ ZNACZENIE?
PRZYPADEK POLSKO-UKRAIŃSKIEJ WYMIANY HANDLOWEJ W LATACH 2010-2015

Streszczenie

Celem rozważań jest ocena wpływu unijnych preferencji celnych na import Polski z Ukrainy. Analizą objęto okres 2010-2014 (pełne lata) i pierwsze miesiące 2015 roku (na ile było to możliwe). Na wstępie zaprezentowano unijne preferencje dla Ukrainy, a mianowicie system powszechnych preferencji celnych GSP i jednostronnych preferencji celnych wprowadzonych w kwietniu 2014 roku. Następnie przedstawiono wyniki analizy polskiego importu z Ukrainy ze szczególnym uwzględnieniem charakteru preferencji, z których korzystał. Szczegółową analizą objęto: 1) główne towary w polskim imporcie z Ukrainy, 2) towary o największej absolutnej zmianie wartości importu z Ukrainy oraz 3) towary, których import pojawił się po wprowadzeniu preferencji w kwietniu 2014 roku. W dalszej kolejności podjęto próbę oceny wykorzystania przez Ukrainę dostępnych preferencji.

Artykuł ma charakter badawczy. Wykorzystano w nim metodę statystyczno-opisową.

Słowa kluczowe: Unia Europejska, Polska, Ukraina, preferencje celne, handel towarami, liberalizacja handlu.

Kody JEL: F13, F14, F15

DO THE EU TRADE PREFERENCES MATTER? THE CASE OF POLISH-UKRAINIAN TRADE EXCHANGE IN THE YEARS 2010-2015

Summary

An aim of considerations is to assess the impact of EU customs preferences on Poland’s imports from Ukraine. An analysis covered the period of 2010-2014 (full years) and the first months of 2015 (as far as it was possible). Initially, the author presented the EU preferences for Ukraine, namely the system of generalised customs preferences (GSP) and unilateral customs preferences introduced in April 2014. Next, he presented the results of the analysis of Polish imports from Ukraine, with a particular consideration of the nature of preferences used. A detailed analysis covered: 1) main commodities in Polish imports from Ukraine, 2) goods with the greatest absolute change of the value of imports from Ukraine, and 3) goods whose imports appeared upon the introduction of the preferences in April 2014. Further, the author undertook an attempt to assess how Ukraine has made use of the available preferences.

The article is of the research nature. The author used the statistical and descriptive method in it.

Key words: European Union, Poland, Ukraine, customs preferences, trade in commodities, trade liberalisation.

JEL codes: F13, F14, F15

ИМЕЮТ ЛИ ТОРГОВЫЕ ПРЕФЕРЕНЦИИ ЕС ЗНАЧЕНИЕ? СЛУЧАЙ ПОЛЬСКО-УКРАИНСКОГО ТОРГОВОГО ОБМЕНА В 2010-2015 ГГ.

Резюме

Цель рассуждений – оценить влияние союзных таможенных преференций на импорт Польши из Украины. Анализ охватил период 2010-2014 гг. (полные годы) и первые месяцы 2015 г. (насколько это было возможным). В начале представили преференции ЕС для Украины, а именно систему общих таможенных преференций (GSP) и односторонних таможенных предпочтений, введенных в апреле 2014 г. Затем представили результаты анализа польского импорта из Украины с особым учетом характера преференций, которыми он пользовался. Детальный анализ охватил: 1) основные товары в польском импорте из Украины; 2) товары с самым большим изменением в абсолютном выражении стоимости импорта из Украины; 3) товары, импорт которых появился после ввода преференций в апреле 2014 г. Дальше предприняли попытку оценить использование Украиной доступных преференций.

Статья имеет исследовательский характер. В ней использовали статистико-описательный метод.

Ключевые слова: Европейский Союз, Польша, Украина, таможенные преференции, торговля товарами, либерализация торговли.

Коды JEL: F13, F14, F15

Olga Charucka

Akademia Finansów i Biznesu Vistula – Warszawa

WSPÓŁPRACA MIĘDZYREGIONALNA I TRANSGRANICZNA POLSKI Z UKRAINĄ

Streszczenie

W artykule dokonano oceny polsko-ukraińskiej współpracy międzyregionalnej i transgranicznej, która jest realizowana w ramach współpracy między regionami przygranicznymi sąsiadujących ze sobą państw i przejawia się w różnych formach. Zwrócono szczególną uwagę na Program Współpracy Transgranicznej na lata 2014-2020, którego celem jest wspieranie transgranicznych procesów rozwojowych na terenie Polski i Ukrainy zgodnie z celami Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa (EIS) określonymi w Rozporządzeniu EIS.

Słowa kluczowe: transgraniczna współpraca gospodarcza, regiony przygraniczne, Polska, Ukraina.

Kody JEL: F15, F36, O19

INTERREGIONAL AND TRANSBORDER COOPERATION BETWEEN POLAND AND UKRAINE

Summary

In her article, the author assessed the Polish-Ukrainian interregional and transborder cooperation, which is carried out within cooperation between the border regions of the neighbouring states and manifests itself in various forms. She paid a particular attention to the Transborder Cooperation Programme for the period of 2014-2020 whose aim is to support the transborder developmental processes in the territory of Poland and Ukraine in compliance with the aims of the European Neighbourhood Instrument (ENI) determined by the ENI Regulation.

Key words: transborder economic cooperation, border regions, Poland, Ukraine.

JEL codes: F15, F36, O19

МЕЖРЕГИОНАЛЬНОЕ И ТРАНСГРАНИЧНОЕ СОТРУДНИЧЕСТВО ПОЛЬШИ С УКРАИНОЙ

Резюме

В статье провели оценку польско-украинского межрегионального и трансграничного сотрудничества, которое осуществляется в рамках сотрудничества между приграничными регионами государств-соседей и проявляет себя в разных формах. Особое внимание обратили на Программу трансграничного сотрудничества на 2014-2020 гг., цель которой заключается в содействии трансграничным процессам развития на территории Польши и Украины в соответствии с целями Европейского инструмента соседства (ЕИС), определенными в Регламенте ЕИС.

Ключевые слова: трансграничное экономическое сотрудничество, приграничные регионы, Польша, Украина.

Коды JEL: F15, F36, O19

Dariusz Klimek

Politechnika Łódzka

ZNACZENIE MIGRACJI ZAROBKOWEJ Z UKRAINY DLA GOSPODARKI, PRZEDSIĘBIORCÓW I RYNKU PRACY W POLSCE

Streszczenie

Celem rozważań jest przedstawienie skutków rosnącej migracji zarobkowej z Ukrainy dla gospodarki, rynku pracy i polskich przedsiębiorców. Przeprowadzone przez autora badania statystyczne i empiryczne pozwalają sformułować następujące wnioski: 1) Polska – do niedawna kraj typowo emigracyjny, obecnie dość szybko staje się krajem imigracyjno-emigracyjnym; 2) rosnący napływ migrantów zarobkowych do Polski w ostatnich latach stopniowo zmienia strukturę branżową i terytorialną ich rozmieszczenia, choć nadal ponad połowa migrantów podejmuje pracę w województwie mazowieckim, a większość migrantów pracuje w sektorach, w których pracowała w ubiegłych latach, tj. w rolnictwie, budownictwie i gospodarstwach domowych; 3) polscy przedsiębiorcy zatrudniają migrantów z Ukrainy przede wszystkim w celu likwidacji niedoborów w zatrudnieniu, znacznie rzadziej dla osiągnięcia innych celów ekonomicznych, np. obniżenia kosztów pracy, poprawy wydajności i jakości pracy, zwiększenia dyspozycyjności.

W pierwszej części artykułu dokonano analizy danych statystycznych publikowanych przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej dotyczących napływu migrantów do Polski, w szczególności migrantów z Ukrainy. Treść drugiej części wynika z badań przeprowadzonych wśród 516 podmiotów zatrudniających w Polsce migrantów z Ukrainy na stanowiskach robotniczych. Badania prowadzono za pomocą techniki wywiadu telefonicznego z przedsiębiorcami (516 wywiadów) oraz wywiadu swobodnego, pogłębionego z wybranymi przedsiębiorcami (25 wywiadów).

Słowa kluczowe: migracja, Ukraina, rynek pracy.

Kody JEL: F15

IMPORTANCE OF LABOUR MIGRATION FROM UKRAINE FOR THE ECONOMY, ENTREPRENEURS, AND LABOUR MARKET IN POLAND

Summary

An aim of considerations is to present the effects of the ever growing labour migration from Ukraine for the economy, labour market, and Polish entrepreneurs. The carried out by the author statistical and empirical studies allow for formulating the following conclusions: 1) Poland – until recently, the typically emigration country, at present quite quickly becomes an immigration-emigration country; 2) the growing inflow of labour migrants to Poland in the recent years has been gradually changing its branch and territorial structure of their placement, though still more than half of migrants undertake jobs in Mazowieckie Province and the majority of migrants work in the sectors in which they used to work in previous years, i.e. in agriculture, construction, and in households; 3) Polish entrepreneurs hire migrants from Ukraine primarily in order to liquidate deficits in employment, while significantly more seldom for achievement of other economic goals, e.g. labour cost reduction, improvement of work productivity and quality, increase of availability.

In the first part of the article, the author carried out an analysis of the statistical data published by the Ministry of Labour and Social Policy on the inflow of migrants to Poland, particularly migrants from Ukraine. The content of the second part stems from the surveys carried out among 516 entities hiring in Poland migrants from Ukraine being hourly employees. The surveys were carried out by the method of telephone interview with entrepreneurs (516 interviews) and a free-form, in-depth interview with the selected entrepreneurs (25 interviews).

Key words: migration, Ukraine, labour market.

JEL codes: F15

ЗНАЧЕНИЕ ТРУДОВОЙ МИГРАЦИИ ИЗ УКРАИНЫ ДЛЯ ЭКОНОМИКИ, ПРЕДПРИНИМАТЕЛЕЙ И РЫНКА ТРУДА В ПОЛЬШЕ

Резюме

Цель рассуждений – представить последствия возрастающей трудовой миграции из Украины для экономики, рынка труда и польских предпринимателей. Проведенные автором статистические и эмпирические исследования позволяют формулировать следующие выводы: 1) Польша – до недавнего времени типично эмиграционная страна, в настоящее время довольно быстро становится иммиграционно-эмиграционной страной; 2) возрастающий приток трудовых иммигрантов в Польшу в последние годы постепенно меняет отраслевую и территориальную структуру их размещения, хотя по-прежнему больше половины мигрантов начинают работу в Мазовецком воеводстве, а большинство мигрантов работает в секторах, в которых они работали в прежние годы, т.е. в сельском хозяйстве, строительстве и в домохозяйствах; 3) польские предприниматели трудоустраивают мигрантов из Украины прежде всего для ликвидации дефицитов в занятости, значительно реже для достижения других экономических целей, напр. снижения трудовых издержек, повышения производительности и качества труда, повышения доступности рабочей силы.

В первой части статьи провели анализ статистических данных, публикуемых Министерством труда и социальной политики, касающихся притока мигрантов в Польшу, в особенности мигрантов из Украины. Содержание второй части вытекает из обследований, проведенных среди 516 субъектов, трудоустраивающих в Польше мигрантов из Украины в качестве рабочих. Обследования проводили с помощью техники телефонного интервью с предпринимателями (516 интервью) и свободного, углубленного интервью с избранными предпринимателями (25 интервью).

Ключевые слова: миграция, Украина, рынок труда.

Коды JEL: F15

Ewa Radomska

Akademia Finansów i Biznesu Vistula - Warszawa

BARIERY LOKOWANIA BEZPOŚREDNICH INWESTYCJI ZAGRANICZNYCH NA UKRAINIE – WYZWANIA I PERSPEKTYWY WSPÓŁPRACY INWESTYCYJNEJ POLSKO-UKRAIŃSKIEJ

Streszczenie

Celem rozważań jest identyfikacja głównych barier lokowania bezpośrednich inwestycji zagranicznych (BIZ) na Ukrainie, a także wyzwań i perspektyw polsko-ukraińskiej współpracy inwestycyjnej. Artykuł opiera się na wtórnych źródłach informacji, dostępnych danych, analizach i wynikach badań różnych ośrodków badawczych. Ukraina jest atrakcyjnym rynkiem dla inwestorów zagranicznych, ale obecnie kluczowymi barierami lokowania BIZ na Ukrainie są wciąż niestabilna sytuacja polityczna i trudności gospodarcze w tym kraju stanowiące główne źródła ryzyka inwestycyjnego. Kierunki reform są obiecujące, ale efekty rozłożone w czasie. Istotne jest ukierunkowanie działań na poprawę klimatu inwestycyjnego na rynku ukraińskim, a także szersze wykorzystanie możliwości wynikających z pomocy międzynarodowej dla Ukrainy w aspekcie aktywnego uczestnictwa we wspólnych projektach inwestycyjnych.

Słowa kluczowe: bezpośrednie inwestycje zagraniczne, współpraca inwestycyjna, ryzyko inwestycyjne, klimat inwestycyjny, Ukraina, Polska.

Kody JEL: F21, O50

BARRIERS FOR PLACEMENT OF FOREIGN DIRECT INVESTMENTS IN UKRAINE – CHALLENGES AND PERSPECTIVES FOR POLISH-UKRAINIAN INVESTMENT COOPERATION

Summary

An aim of considerations is to identify the main barriers for placement of foreign direct investments (FDI) in Ukraine as well as the challenges and perspectives for Polish-Ukrainian investment cooperation. The article is based on secondary sources of information, available data, analyses, and findings of research carried out by various research centres. Ukraine is an attractive market for foreign investors, but currently the key barriers for FDI placement in Ukraine are still the unstable political situation and economic difficulties in this country being the main sources of the investment risk. The reform directions are promising, but their effects are staggered. Important is focusing measures on improvement of the investment climate in the Ukrainian market as well as a wider use of the opportunities stemming from the international assistance for Ukraine in the aspect of its active participation in joint investment projects.

Key words: foreign direct investments, investment cooperation, investment risk, investment climate, Ukraine, Poland.

JEL codes: F21, O50

БАРЬЕРЫ РАЗМЕЩЕНИЯ ПРЯМЫХ ИНОСТРАННЫХ ИНВЕСТИЦИЙ В УКРАИНЕ – ВЫЗОВЫ И ПЕРСПЕКТИВЫ ПОЛЬСКО-УКРАИНСКОГО ИНВЕСТИЦИОННОГО СОТРУДНИЧЕСТВА

Резюме

Цель рассуждений – выявить основные барьеры размещения прямых иностранных инвестиций (ПИИ) в Украине, а также вызовы и перспективы польско-украинского инвестиционного сотрудничества. Статья основана на вторичных источниках информации, доступных данных, анализах и результатах исследований разных исследовательских центров. Украина – привлекательный рынок для зарубежных инвесторов, но в настоящее время основными барьерами для размещения ПИИ в Украине остаются по-прежнему нестабильное политическое положение и экономические трудности в этой стране, представляющие собой основные источники инвестиционного риска. Направления реформ обещающие, но эффекты распределены во времени. Существенно определение действий по улучшению инвестиционного климата на украинском рынке, а также более широкое использование возможностей, вытекающих из международной помощи для Украины в аспекте активного участия в совместных инвестиционных проектах.

Ключевые слова: прямые иностранные инвестиции, инвестиционное сотрудничество, инвестиционный риск, Украина, Польша.

Коды JEL: F21, O50

Krystyna Mościbrodzka

Akademia Finansów i Biznesu Vistula - Warszawa

WSPÓŁPRACA POLSKI Z UKRAINĄ W ZAKRESIE POBUDZANIA ROZWOJU MSP I ZWIĘKSZANIA KONKURENCYJNOŚCI

Streszczenie

W opracowaniu przedstawiono sytuację finansową firm ukraińskich i polskich na tle uwarunkowań makroekonomicznych. W pracy wskazano na możliwości współpracy firm polskich i ukraińskich, na zachęty inwestycyjne stosowane przez rządy i inicjatywy prywatne. Współpraca w zakresie zwiększenia dynamiki innowacji w przedsiębiorstwach wydaje się niewystarczająca. Brakuje też długofalowego, strategicznego programu współpracy polskich i ukraińskich firm.

Słowa kluczowe: wyniki finansowe przedsiębiorstw, współpraca polsko–ukraińska.

Kody JEL: G3, G32, G33, D2, D22, D24

COOPERATION OF POLAND AND UKRAINE IN THE AREA OF STIMULATING SME DEVELOPMENT AND INCREASING COMPETITIVENESS

Summary

In her work, the author presented the financial situation of Ukrainian and Polish firms against the background of macroeconomic determinants. She pointed out to the opportunities for cooperation of Polish and Ukrainian firms, the investment incentives applied by the government and private initiatives. Cooperation in the area of increasing the dynamics of innovation at enterprises seems to be insufficient. There is also lack of a long-term, strategic programme of cooperation of Polish and Ukrainian firms.

Key words: enterprises’ financial performance, Polish-Ukrainian cooperation.

JEL codes: G3, G32, G33, D2, D22, D24

СОТРУДНИЧЕСТВО ПОЛЬШИ С УКРАИНОЙ В ОБЛАСТИ СТИМУЛИРОВАНИЯ РАЗВИТИЯ МСП И ПОВЫШЕНИЯ КОНКУРЕНТОСПОСОБНОСТИ

Резюме

В разработке представили финансовое положение украинских и польских фирм на фоне макроэкономических обусловленностей. В работе указаны возможности сотрудничества польских и украинских фирм, инвестиционные стимулы, применяемые правительствами и частными инициативами. Сотрудничество в области повышения динамики инноваций на предприятиях представляется недостаточным. Не хватает тоже долгосрочной, стратегической программы сотрудничества польских и украинских фирм.

Ключевые слова: финансовые результаты предприятий, польско-украинское сотрудничество.

Коды JEL: G3, G32, G33, D2, D22, D24

Małgorzata Maliszewska

Akademia Finansów i Biznesu Vistula - Warszawa

UBEZPIECZENIA GOSPODARCZE W POLSCE I UKRAINIE

Streszczenie

Celem rozważań jest przedstawienie zasad funkcjonowania przedsiębiorstw ubezpieczeniowych w Polsce i na Ukrainie oraz wskazanie różnic między polskim i ukraińskim rynkiem ubezpieczeń gospodarczych. Tak zdefiniowany cel oznacza, że artykuł skierowany jest przede wszystkim do osób zainteresowanych rynkiem ubezpieczeniowym Polski i Ukrainy. Przedmiotem artykułu jest analiza wybranych aspektów polskiego i ukraińskiego rynku ubezpieczeniowego, ze szczególnym uwzględnieniem statystycznych metod badań wykorzystujących badania ilościowe i jakościowe. Zastosowane metody ilościowe wskazują zjawiska zachodzące na polskim i ukraińskim rynku ubezpieczeń gospodarczych i opisują je liczbowo. Badania jakościowe umożliwiają przedstawienie istoty problemów dotyczących polskiego i ukraińskiego rynku ubezpieczeniowego. Wyniki przeprowadzonych badań wskazują, iż ukraiński rynek ubezpieczeń stanowi atrakcyjny obszar dla inwestorów zagranicznych. Bliskość położenia geograficznego Polski i Ukrainy oraz większe doświadczenia polskiego rynku ubezpieczeniowego wykazują możliwości wykorzystania przez ukraiński rynek polskich rozwiązań prawno-ekonomicznych. Artykuł o charakterze metodologicznym ma implikacje praktyczne i społeczne. Opisano w nim ramy organizacyjne funkcjonowania polskiego i ukraińskiego rynku ubezpieczeń gospodarczych. Wskazano źródła prawa regulujące problematykę ubezpieczeń gospodarczych. Przeprowadzono analizę porównawczą obu rynków z wykorzystaniem danych dotyczących: liczby zakładów ubezpieczeń działających na terytorium Polski i Ukrainy, wysokości składki przypisanej brutto przez polskie i ukraińskie przedsiębiorstwa ubezpieczeniowe, struktury udziałowej ubezpieczycieli. W artykule wskazano tendencje zachodzące na poszczególnych rynkach ubezpieczeń życiowych i majątkowych oraz przedstawiono potencjał współpracy między Państwami.

Słowa kluczowe: przedsiębiorstwo ubezpieczeniowe, zakład ubezpieczeń, źródła prawa, rynek ubezpieczeniowy, suma ubezpieczenia, spółka akcyjna, spółki prawa handlowego.

Kody JEL: K12, K20, G22, L21, M21, P13

BUSINESS INSURANCE IN POLAND AND UKRAINE

Summary

An aim of considerations is to present the principles of functioning of insurance companies in Poland and Ukraine as well as to indicate the differences between the Polish and Ukrainian market for business insurance. The so defined objective means that the article is addressed, first of all, to the people interested in the insurance market in Poland and Ukraine. The subject of the article is an analysis of the selected aspects of the Polish and Ukrainian insurance market, with a particular consideration of statistical methods of research exploiting quantitative and qualitative research. The applied quantitative methods indicate the phenomena taking place in the Polish and Ukrainian market for business insurance and describe then in terms of figures. The qualitative research enables presentation of the essence of problems concerning the Polish and Ukrainian insurance market. The carried out research findings show that the Ukrainian insurance market is an attractive area for foreign investors. The proximity of geographical location of Poland and Ukraine as well as greater experience of the Polish market for insurance indicate the opportunities to use by the Ukrainian market the Polish legal and economic solutions. The article of the methodological nature has practical and social implications. The author described in it the organisational framework of functioning of the Polish and Ukrainian market for business insurance. She indicated the sources of law regulating the problems of business insurance. She also carried out a comparative analysis of both markets with the use of the data related to the number of insurance companies operating in Poland and Ukraine, the amount of gross premium written by Polish and Ukrainian insurance companies, the share structure of insurers. In her article, the author indicated the trends occurring in individual markets for life and property insurance as well as presented the potential for cooperation between the states.

Key words: insurance company, insurance institution, sources of law, insurance market, sum insured, joint-stock company, commercial law company.

JEL codes: K12, K20, G22, L21, M21, P13

ЭКОНОМИЧЕСКОЕ СТРАХОВАНИЕ В ПОЛЬШЕ И УКРАИНЕ

Резюме

Цель рассуждений – представить принципы функционирования страховых компаний в Польше и в Украине, а также указать отличия между польским и украинским рынком экономического страхования. Так определенная цель обозначает, что статья направлена прежде всего лицам, заинтересованным в рынке страхования Польши и Украины. Предмет статьи – анализ избранных аспектов польского и украинского рынка страхования с особым учетом статистических методов исследований, использующих количественные и качественные исследования. Примененные количественные методы указывают явления, происходящие на польском и украинском рынке экономического страхования, и описывают их с помощью цифр. Качественные исследования дают возможность представить суть проблем, касающихся польского и украинского рынка страхования. Результаты проведенных исследований показывают, что украинский рынок страхования представляет собой привлекательную область для зарубежных инвесторов. Близость географического положения Польши и Украины, а также больший опыт польского рынка страхования указывают возможности использования украинским рынком польских юридических и экономических решений. Статья методологического характера имеет практические и социальные импликации. В ней описали организационные рамки функционирования польского и украинского рынка экономического страхования. Указаны источники закона, регулирующие проблематику экономического страхования. Проведен сопоставительный анализ обоих рынков с использованием данных, касающихся числа страховых заведений, действующих на территории Польши и Украины, размера приписанной брутто-премии (страхового взноса) польскими и украинскими страховыми компаниями, паевой структуры страховщиков. В статье указаны тенденции, происходящие на отдельных рынках жизненного и имущественного страхования, а также представлен потенциал сотрудничества между государствами.

Ключевые слова: страховая компания, страховое учреждение, источники закона, рынок страхования, сумма страхования, акционерное общество, хозяйственные общества.

Коды JEL: K12, K20, G22, L21, M21, P13

Maria Gasińska

Akademia Finansów i Biznesu Vistula - Warszawa

STUDENCI Z UKRAINY W POLSCE. UWARUNKOWANIA, OCZEKIWANIA I OPINIE W ŚWIETLE BADANIA EWALUACYJNEGO W AFiB VISTULA

Streszczenie

Wzrost odsetka studentów-cudzoziemców w ogólnej liczbie studentów stanowi przede wszystkim jeden z kluczy do internacjonalizacji uczelni, jednak dla wielu szkół wyższych w Polsce stanowi także szansę na rozwój ilościowy, a nawet przetrwanie. Jest też ogromnym wyzwaniem dla ośrodków akademickich, które na taką ścieżkę rozwoju się zdecydowały. Muszą one bowiem podjąć wiele przedsięwzięć w celu zbudowania odpowiednich warunków studiowania dla młodzieży pochodzącej spoza kraju. Uczelnie, które stawiają w swoich strategiach na wzrost liczby studentów-cudzoziemców muszą nie tylko dostrzegać i realizować nowe wyzwania, które ogólnie dotyczą procesu umiędzynarodowienia, ale także monitorować potrzeby i poznawać opinie studentów odnośnie do stopnia ich zaspokojenia. Źródłem informacji i danych w procesach decyzyjnych służących doskonaleniu dotychczasowych przedsięwzięć i sposobów ich realizacji są systematycznie prowadzone badania ewaluacyjne. Celem opracowania jest pokazanie uwarunkowań umiędzynarodowienia polskich uczelni oraz stojących przez nimi nowych zadań, a także identyfikacja potrzeb studentów-cudzoziemców i stopnia ich zaspokojenia. W opracowaniu przedstawiono wyniki badania ewaluacyjnego przeprowadzonego w Grupie Uczelni Vistula – szkoły wyższej, w której studiuje około 2000 studentów pochodzących z Ukrainy.

Słowa kluczowe: umiędzynarodowienie kształcenia, studenci z Ukrainy w Polsce, badanie ewaluacyjne.

Kody JEL: I2, M3

STUDENTS FROM UKRAINE IN POLAND. DETERMINANTS, EXPECTATIONS, AND OPINIONS IN THE LIGHT OF EVALUATION STUDY AT THE VISTULA UNIVERSITY

Summary

The growth of the percentage of foreign students in the total number of students is primarily one of the keys to internationalisation of universities; however, for many schools of the academic rank in Poland, this is also an opportunity for a quantitative growth and even survival. This is also a great challenge for academic centres which have decided on such a path of development as they have to undertake many endeavours in order to set forth adequate study conditions for youth of foreign origin. The schools, which in their strategies count on the growth of the number of foreign students, must not only perceive and cope with new challenges, which generally concern the process of internationalisation, but also monitor the needs and learn students’ opinions as to the degree of their satisfaction. A source of information and data in the decision making processes serving improvement of the hitherto projects and ways of their implementation is a systematically carried out evaluation studies. An aim of the work is to show the determinants of internationalisation of Polish universities and the new tasks they face as well as to identify the needs of foreign students and the degree of their satisfaction. In her article, the author presented findings of the evaluation study carried out in the Vistula University Group – the university where there are studying about 2000 students from Ukraine.

Key words: internationalisation of education, students from Ukraine in Poland, evaluation study.

JEL codes: I2, M3

СТУДЕНТЫ ИЗ УКРАИНЫ В ПОЛЬШЕ. ОБУСЛОВЛЕННОСТИ, ОЖИДАНИЯ И МНЕНИЯ В СВЕТЕ ИССЛЕДОВАНИЯ ПО ОЦЕНКЕ В АКАДЕМИИ ФИНАНСОВ И БИЗНЕСА «ВИСТУЛА» (AFiB VISTULA)

Резюме

Рост доли студентов-иностранцев в общем числе студентов представляет прежде всего одну из основ для интернационализации вуза, но для многих вузов в Польше он представляет собой также шанс для количественного развития, а даже выживания. Это тоже огромный вызов для академических центров, которые решились на такой путь развития, ибо они должны взять на себя многие мероприятия для создания соответствующих условий учебы для молодежи из-за рубежа. Вузы, которые в своих стратегиях делают ставку на рост числа студентов-иностранцев, должны не только замечать и справляться с новыми вызовами, которые в общем касаются процесса интернационализации, но и вести мониторинг потребностей и изучать мнения студентов о степени их удовлетворения. Источником информации и данных в процессах принятия решений, которые служат совершенствованию прежних мероприятий и способов их осуществления, являются систематически проводимые исследования по оценке. Цель разработки – показать обусловленности интернационализации польских вузов и стоящие перед ними новые задачи, а также выявить потребности студентов-иностранцев и степень их удовлетоврения. В разработке представлены результаты оценки, проведенной в группе вузов Vistula – вуза, в котором обучается около 2000 студентов из Украины.

Ключевые слова: интернационализация обучения, студенты из Украины в Польше, исследования по оценке.

Коды JEL: I2, M3

Nr 46(1) Ekonomia X

Pracownicy wiedzy 65 plus – nowe szanse (czy kontrowersje) wobec wyzwań współczesności

Elżbieta Jędrych

Akademia Finansów i Biznesu VISTULA - Warszawa

ZARZĄDZANIE WIEDZĄ PRACOWNIKÓW 65 PLUS W ORGANIZACJI

 Streszczenie

Gospodarka oparta na wiedzy stawia przed organizacjami wyzwania związane z efektywnym zarządzaniem wiedzą pracowników. Organizacje nie mogą sprawnie funkcjonować, jeżeli nie będą korzystać z zasobów wiedzy wszystkich swoich pracowników – także pracowników starszych – 65 plus.

Celem rozważań jest ukazanie, jakie role mogą pełnić pracownicy starsi w procesach pozyskiwania, rozwoju, transferu i gromadzenia wiedzy. Przedstawiono także wyniki badań stanu i poziomu zarządzania wiedzą w wybranych przedsiębiorstwach produkcyjnych.

Słowa kluczowe: cechy pracowników 65 plus, procesy zarządzania wiedzą, role pracowników 65+ w procesach zarządzania wiedzą, zarządzanie wiedzą w praktyce. Kody JEL: D83, O32, O35

MANAGING KNOWLEDGE OF WORKERS AGED 65+ IN THE ORGANISATION

Summary

The knowledge-based economy poses before organisations challenges related to an effective management of workers’ knowledge. Organisations cannot efficiently function if they do not use resources of knowledge of all their employees, also elderly workers, aged 65+.

An aim of considerations is to show what roles may be played by elderly employees in the processes of acquisition, development, transfer, and accumulation of knowledge. There are also presented results of surveys on the state and level of knowledge management at the selected manufacturing enterprises.

Key words: traits of workers aged 65+, knowledge management processes, roles of workers aged 65+ in the processes of knowledge management, knowledge management in practice.

JEL codes: D83, O32, O35

Agnieszka Knap-Stefaniuk

Akademia Finansów i Biznesu Vistula - Warszawa

DOJRZALI PRACOWNICY WE WSPÓŁCZESNYCH PRZEDSIĘBIORSTWACH – KOMPETENCJE, WIEDZA I RÓŻNORODNOŚĆ

 Streszczenie

Artykuł poświęcony jest problematyce pracowników dojrzałych, którzy zdaniem autorki odgrywają we współczesnych przedsiębiorstwach szczególnie istotną rolę. Myślenie
 o zasobach ludzkich nie powinno ograniczać się do inwestowania tylko w młodych pracowników, ale powinno koncentrować się również na szukaniu coraz bardziej efektywnych sposobów zarządzania związanego z każdą grupą pracowników, w tym szczególnie tzw. pracowników dojrzałych, których wiedza, kompetencje i doświadczenie są często nieocenione. Lojalność i zaangażowanie tych pracowników, a szczególnie ich osiągnięcia mogą być źródłem inspiracji dla młodszych pokoleń, kształtowania odpowiedzialnych postaw i zachowań niezbędnych do realizacji celów strategicznych firmy.

Autorka udowadnia, że pracownicy wiedzy i ich kompetencje mają istotny wpływ na sukces przedsiębiorstwa, a umiejętne zarządzanie zróżnicowanym wiekowo zespołem jest dziś jedną z najważniejszych funkcji w przedsiębiorstwie, ponieważ stanowi o sukcesie w zasadzie każdego przedsięwzięcia czy nowego projektu, w ramach którego niezbędne jest połączenie fachowości, doświadczenia i praktyki z nowością, kreatywnością, innowacyjnością.  Artykuł ma charakter koncepcyjny.

Słowa kluczowe: kapitał ludzki, pracownicy dojrzali, pracownicy wiedzy, kompetencje, zarządzanie wiedzą, zarządzanie różnorodnością.

Kody JEL: M12, M14, M50, M54

MATURE WORKERS AT CONTEMPORARY ENTERPRISES – COMPETENCE, KNOWLEDGE AND DIVERSITY

Summary

The article is devoted to the problems of mature workers who, in the author’s opinion, play at contemporary enterprises a particularly important role. Thinking of human resources should not be limited to investing only in young employees but it also should be focused on seeking for more effective ways of management related to each group of employees, including also the so-called mature workers whose knowledge, competence and experience are often invaluable. Loyalty and commitment of those workers, and particularly their achievements may be a source of inspiration for younger generations, formation of responsible attitudes and behaviours indispensable for achievement of the company’s strategical goals.

The author proves that knowledge workers and their competence have an important impact on success of the enterprise, and skilful managing the diversified in terms of age team is nowadays one of the most important functions at the enterprise as it determines success, as a rule, of every endeavour or a new project within which framework there is the need for combination of competence, experience, and practice with novelty, creativity, and innovativeness. The article is of the conceptual nature.

Key words: human capital, mature workers, knowledge workers, competence, knowledge management, diversity management.

JEL codes: M12, M14, M50, M54

Anna Maria Migdał

Akademia Finansów i Biznesu Vistula - Warszawa

KULTUROWE UWARUNKOWANIA ZARZĄDZANIA WIEKIEM W PRZEDSIĘBIORSTWACH W WYBRANYCH KRAJACH EUROPEJSKICH

Streszczenie

W artykule przeglądowym ukazano wpływ uwarunkowań kulturowych na zarządzanie wiekiem w przedsiębiorstwach w wybranych krajach europejskich. Do rozpatrywania zależności pomiędzy kulturą narodową a zarządzaniem wiekiem w przedsiębiorstwach zaproponowano podejście systemowe, z wykorzystaniem modelu wymiarowego. Umożliwia on redukowanie abstrakcyjnego i rozmytego pojęcia kultury do wymiarów kulturowych, a zatem elementów spełniających przynajmniej pewne warunki umożliwiające ich empiryczną weryfikację. Wspomniane zależności przedstawiono w skali makro, prezentując wpływ kultury narodowej na podejście do zarządzania wiekiem i zatrudnienia osób starszych w poszczególnych krajach, oraz w skali mikro, opisując oddziaływanie kultury na takie istotne obszary zarządzania wiekiem w przedsiębiorstwach, jak rekrutacja i selekcja pracowników, planowanie i rozwój kariery oraz awans zawodowy, projektowanie szkoleń, motywowanie pracowników czy polityka płacowa.

Słowa kluczowe: kultura narodowa, wymiary kultury, zarządzanie wiekiem w przedsiębiorstwie.

Kody JEL: A13, J14, J21, M12, Z13

CULTURAL DETERMINANTS OF AGE MANAGEMENT AT ENTERPRISES IN THE SELECTED EUROPEAN COUNTRIES

Summary

In her article, the author showed the impact of cultural determinants on age management at enterprises in the selected European countries. To consider the relationships between the national culture and age management at enterprises the author proposed a system approach, with the use of the dimensional model. It allows reducing the abstract and blurred notion of culture to the cultural dimensions, hence the elements meeting at least some conditions enabling their empirical verification. The said relationships are presented in the macro scale, presenting the impact of the national culture on the approach to age management and employment of elderly people in individual countries as well as in the micro scale, describing the impact of culture on such important areas of age management at enterprises as recruitment and selection of employees, planning and development of their career as well as professional promotion, training designing, employees motivating or pay policy.

Key words: national culture, culture’s dimensions, age management at an enterprise.

JEL codes: A13, J14, J21, M12, Z13

Irena Hejduk

Szkoła Główna Handlowa w Warszawie

ROZWÓJ TECHNOLOGII CYFROWYCH A WYKLUCZENIE SPOŁECZNE OSÓB 65 PLUS

Streszczenie

Coraz bardziej przyspieszająca rewolucja w obszarze multimediów i towarzyszące jej procesy wirtualizacji zmieniają wiele obszarów działalności przedsiębiorstwa. Poszukuje się źródeł przewag konkurencyjnych w takich obszarach, jak: dostęp do informacji, wiedzy, relacje z klientami oraz partnerami biznesowymi. Te nowe technologie, nazywane często technologiami cyfrowymi, w diametralny sposób zmieniają nie tylko sposób i paradygmaty zarządzania współczesnym przedsiębiorstwem, ale mają wpływ na oczekiwania pracodawców i wymagania w zakresie wiedzy, umiejętności i kompetencji pracowników. Całe grupy społeczeństw wychowane w innych warunkach i edukowane w odmiennej rzeczywistości nie są w stanie sprostać wymaganiom kompetencyjnym współczesnych organizacji. Rodzi się specyficzny typ wykluczenia społecznego nazywanego często wykluczeniem cyfrowym.

Słowa kluczowe: technologie cyfrowe, procesy wirtualizacji, wykluczenie cyfrowe, paradygmaty zarządzania.

Kody JEL: M12

DEVELOPMENT OF DIGITAL TECHNOLOGIES AND SOCIAL EXCLUSION OF PEOPLE AGED 65+

Summary

The more and more accelerating revolution in the area of multimedia and accompanying it processes of virtualisation change many areas of enterprise’s activities. There are sought sources of competitive advantages in such areas as access to information, knowledge, relationships with customers and business partners. These new technologies, often called digital technologies, have been radically changing not only way and paradigms of management of the contemporary enterprise but they affect employers’ expectations and requirements in the field of employees’ knowledge, skills and competence. Entire groups of societies brought up under different conditions and educated in the different reality are not able to cope with the competence requirements of contemporary organisations. There is emerging a specific type of social exclusion often called digital divide.

Key words: digital technologies, virtualisation processes, digital divide, management paradigms.

JEL codes: M12

Jan Fazlagić

Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu

KONCEPCJA SMART CITIES W KONTEKŚCIE PRODUKTYWNOŚCI PRACOWNIKÓW WIEDZY 65 PLUS

Streszczenie

Współczesne miasta są centrami wzrostu gospodarczego na całym świecie. Duża koncentracja ludzi oraz aktywności ekonomicznych i związanych ze spędzaniem czasu wolnego wymaga reorganizacji modeli zarządzania miastami. Ważnym, lecz mało eksponowanym elementem takich modeli powinno być definiowanie roli osób starszych, a w szczególności osób w wieku 65 plus, którzy należą do „klasy kreatywnej”. Obecnie nie funkcjonują spójne modele, ani pakiety rozwiązań dla tego wyzwania. Opracowanie niniejsze ma na celu zarysowanie istoty problemu i wskazanie pewnych roboczych rozwiązań w tym zakresie.

Słowa kluczowe: zarządzanie wiedzą, smart cities, inteligentny rozwój, produktywność pracy opartej na wiedzy.

Kody JEL: E24, F63, I25, J11, J14, J24, O20, O35, Q01

THE CONCEPOF SMART CITIES IN THE CONTEXT OF PRODUCTIVITY OF KNOWLEDGE WORKERS AGED 65+

Summary

Contemporary cities are centres of economic growth across the world. The large concentration of people as well as economic activities and those related to leisure requires reorganisation of the models of town management. An important though poorly exposed element of this in such models should be definition of the role of elderly people, and particularly of individuals aged 65+, who belong to the ‘creative class’. At present, there are not functioning coherent models or packages of solutions for this challenge. This study aims at outlining the essence of the problem and at pointing out to some draft solutions in this respect.

Key words: knowledge management, smart cities, smart growth, knowledge-based labour productivity.

JEL codes: E24, F63, I25, J11, J14, J24, O20, O35, Q01

Jolanta Warzych

AKTYWNOŚĆ ZAWODOWA NAUCZYCIELI W WIEKU OKOŁOEMERYTALNYM

Streszczenie

Postępujący niż demograficzny oraz rozszerzenie rynku edukacyjnego o nowych, prywatnych udziałowców doprowadziło do uaktualnienia zagadnienia aktywności zawodowej wśród nauczycieli. Także warunki ekonomiczne, którymi kierują się samorządy przy ekonomizacji budżetów oświatowych, wpływają na liczne likwidacje szkół i pozostawienie nauczycieli z problemem poszukiwania pracy. Niezwykle ważny temat ze względu na sformalizowanie zawodu nauczyciela przez określenie jego ścieżki zawodowej prowadzi do określenia problemu dla wysoko wyspecjalizowanej kadry w wieku okołoemerytalnym. Przykład Gminy Kramsk pokazuje, iż problem znalezienia pracy oraz przekwalifikowania się nauczycieli w wieku okołoemerytalnym w dzisiejszych czasach prowadzi do postawienia sobie pytania, co należałoby zrobić, żeby wizja likwidacji szkół nie była końcem aktywności zawodowej nauczycieli.

Słowa kluczowe: nauczyciel, aktywność zawodowa, samorząd, szkolenia, wiek okołoemerytalny, awans zawodowy, rynek edukacyjny, demografia.

Kody JEL: M5

PROFESSIONAL ACTIVITY OF TEACHERS OF THE NEAR RETIREMENT AGE

Summary

The progressive period of population decline and the extension of the educational market with new, private stakeholders have led to updating of the issue of professional activity among teachers. Also economic conditions, which are taken into account as a guide by self-governments in the course of economisation of educational budgets, affects numerous cases of schools liquidation and leaving the teachers with the problem of job seeking. This extremely important issue, due to formalisation of the teacher’s profession by determination of their professional path, leads to definition of the problem for highly specialised staff of the near retirement age. The example of Kramsk Municipality shows that the problem of finding job and retraining of teachers of the near retirement age leads nowadays the teachers to ask the question what should be done that the vision of school liquidation was not the end of teachers’ professional activity.

Key words: teacher, professional activity, self-government, training, near retirement age, professional promotion, educational market, demography.

JEL codes: M5

Magdalena Kaczkowska-Serafińska

Akademia Finansów i Biznesu Vistula - Warszawa

Streszczenie

W artykule dokonano i zaprezentowano wielopłaszczyznową, pogłębioną analizę korzyści i zagrożeń wynikających z przedłużonej aktywności zawodowej w opinii polskich pracowników. Polscy pracownicy wiedzy upatrują w przedłużonej aktywności zawodowej następujących korzyści: lepsza sytuacja materialna w porównaniu z okresem otrzymywania świadczenia emerytalnego, utrzymywanie kontaktów ze współpracownikami zapobiegających izolacji społecznej, utrzymanie wyższej pozycji społecznej w rodzinie i relacjach z otoczeniem, zachowanie i dalszy rozwój kompetencji zawodowych, możliwość wykonywania akceptowanej przez siebie pracy, dalszego spełniania się w aspekcie pracy zawodowej. Pogorszenie stanu zdrowia, wynikające z wieku (w kontekście dalszego obciążenia pracą), zostało zidentyfikowane jako istotne zagrożenie.

Słowa kluczowe: korzyści i zagrożenia przedłużonej aktywności zawodowej, pracownicy wiedzy 65 plus, zmiany demograficzne.

Kody JEL: J14, J21, J23, J24

BENEFITS AND THREATS OF EXTENSION OF THE RETIREMENT AGE IN THE OPINION OF KNOWLEDGE WORKERS AGED 65+ 

Summary

In her article, the author carried out and presented a multifaceted, in-depth analysis of benefits and threats issuing from the extended professional activity in the opinion of Polish employees. Polish knowledge workers see in the extended professional activity the following benefits: better financial situation compared to the period of receiving retirement pension, keeping in touch with co-workers preventing social isolation, retention of a higher social position in the family and in relations with the milieu, keeping and a further development of professional competence, the opportunity to carry out the work one accepts, a further self-realisation in the aspect of professional work. Worsening of the health condition resulting from age (in the context of further work burden) was identified as a significant threat.

Key words: benefits and threats of the extended professional activity, knowledge workers aged 65+, demographical changes.

JEL codes: J14, J21, J23, J24

Grażyna Bartkowiak - Akademia Finansów i Biznesu Vistula – Warszawa

Agnieszka Krugiełka - Politechnika Poznańska

POSTAWY WOBEC WSPÓŁPRACY ZAWODOWEJ Z PRACOWNIKAMI WIEDZY 65 PLUS. DOBRE PRAKTYKI W OBSZARZE ZATRUDNIANIA W PERSPEKTYWIE MIĘDZYNARODOWEJ

Streszczenie

Przedmiotem opracowania są postawy pracowników i przedsiębiorców wobec zatrudniania pracowników wiedzy 65 plus oraz postulowane i rzeczywiście realizowane dobre praktyki w obszarze zatrudnienia. Artykuł złożony jest z dwóch części: teoretycznej, w sposób syntetyczny prezentującej problematykę deklarowanych i rzeczywistych postaw wobec tej grupy pracowników oraz dobrych praktyk w obszarze zatrudnienia, wskazujących na możliwości zatrudniania pracowników wiedzy 65 plus, jak również empirycznej prezentującej wyniki badań 61 pogłębionych wywiadów, przeprowadzonych wśród pracowników wiedzy i przedsiębiorców z Polski, Austrii, Hiszpanii, Irlandii, Włoch oraz Stanów Zjednoczonych.

Słowa kluczowe: postawy wobec pracy pracowników wiedzy 65 plus.

Kody JEL: I00

ATTITUDES TOWARDS PROFESSIONAL COOPERATION WITH KNOWLEDGE WORKERS AGED 65+. GOOD PRACTICES IN THE AREA OF EMPLOYMENT IN THE INTERNATIONAL PERSPECTIVE

Summary

The subject matter of the study is attitudes of employees and employers towards hiring workers aged 65+ as well as the postulated and really implemented good practices in the area of employment. The article consists of the two parts: theoretical, in a synthetic way presenting the problems of the declared and real attitudes towards this group of workers as well as good practices in the area of employment, indicating the possibilities to hire knowledge workers aged 65+, as well as the empirical one, presenting findings of 61 in-depth interviews conducted among knowledge workers and entrepreneurs from Poland, Austria, Spain, Ireland, Italy, and the United States.

Key words: attitudes towards work of knowledge workers aged 65+.

JEL codes: I00

Agnieszka Lenton - Greater London Authority (Administracja Wielkiego Londynu) - Londyn

Magdalena Łużniak-Piecha - Wyższa Szkoła Menedżerska

WSPIERANIE ZDROWIA I DOBROSTANU PRACOWNIKÓW JAKO STRATEGIA ZARZĄDZANIA ZRÓŻNICOWANĄ WIEKOWO KADRĄ PRACOWNICZĄ. STUDIUM PRZYPADKU ADMINISTRACJI WIELKIEGO LONDYNU

Streszczenie

Analiza studium przypadku ma na celu przedstawienie przykładu dobrej praktyki w zarządzaniu zdrowiem i dobrostanem pracowników, wdrażanej przez organizację rządową działającą w sercu Londynu. Studium przypadku opiera się na wiodących koncepcjach akademickich odnoszących się do projektowania miejsc pracy, poszerzania zakresu pracy i jej wzbogacania. Autorki pokazują, jak te koncepcje można powiązać z niektórymi narzędziami organizacyjnymi wykorzystywanymi do wspierania dobrostanu, jak to zostało przedstawione w teorii samookreślania. W charakterze głosu praktyki biznesowej autorki omawiają zalecenia płynące z Chartered Institute of Personnel and Development (Zarejestrowanego Instytutu Personelu i Rozwoju) w odniesieniu do zarządzania zróżnicowanymi wiekowo kadrami pracowniczymi, w szczególności zaś do skoncentrowania się na dobrostanie personelu niezależnie od wieku. Następnie przedstawiają szczegółową analizę studium przypadku polityki organizacji wspierającej zdrowie i dobrostan swych wiekowo zróżnicowanych kadr pracowniczych, jak również jej oddziaływanie. Szczegółowe przykłady będą pomocne dla innych organizacji rozważających przyjęcie podobnych praktyk w Polsce. Autorki mają na celu wskazanie wpływu wprowadzenia szerokiego wachlarza efektywnych strategii z punktu widzenia poprawy dobrostanu i zdrowia pracowników.

Słowa kluczowe: projektowanie miejsce pracy, poszerzanie zakresu pracy, wzbogacanie pracy, wspieranie dobrostanu, zróżnicowana wiekowo kadra pracownicza, efektywne strategie.

Kody JEL: I31

SUPPORTING EMPLOYEE HEALTH AND WELL-BEING AS A STRATEGY FOR MANAGING AN AGE-DIVERSE WORKFORCE. GREATER LONDON AUTHORITY CASE STUDY

Summary

This case study analysis aims to present an example of good practice in managing employee health and well-being, as implemented by a government organisation operating in the heart of London. The case study builds on leading academic concepts related to job crafting, job enlargement, and job enrichment. We show how these concepts can be linked to some organisational tools used to support well-being, as framed within the Self Determination Theory. As voice of business practice, we discuss the recommendations from the Chartered Institute of Personnel and Development for managing age-diverse workforce, and, in particular, the focus on staff well-being regardless of age. Next, we present a detailed analysis of the case study organisation’s policies supporting health and well-being of its age-diverse workforce, as well as their impact. The detailed examples will be helpful for other organisations considering adoption of similar practices in Poland. We aim to show the impact of introducing a wide range of effective strategies in terms of improving employee well-being and health.

Key words: job crafting, job enlargement, job enrichment, well-being support, age-diverse workforce, effective strategies.

JEL codes: I31

Maria Gasińska

Akademia Finansów i Biznesu Vistula - Warszawa

ERGONOMIA WOBEC OSÓB W STARSZYM WIEKU

Streszczenie

Osoby w starszym wieku stanowią od dawna przedmiot ergonomii jako nauki stosowanej, której celem jest dostosowanie szeroko pojętego środowiska pracy do psychofizjologicznych właściwości i możliwości człowieka. W ramach przedsięwzięć ergonomicznych poszukuje się nowych rozwiązań technicznych, technologicznych i organizacyjnych sprzyjających utrzymaniu sprawności funkcjonowania pracowników starszych w środowisku pracy, ale także w aktywności pozazawodowej, bowiem zgodnie z definicją przedstawioną w Statucie Międzynarodowego Stowarzyszenia Ergonomicznego: „ergonomia określa stosunki powstające pomiędzy człowiekiem a jego zajęciem, sprzętem i środowiskiem w najszerszym znaczeniu, włączając w to sytuacje związane z pracą, zabawą, rekreacją, podróżą”.

Przekształcenia w strukturze wieku współczesnych społeczeństw, wzrost udziału osób starszych w ogólnej liczbie pracujących, przemiany w modelu aktywności pozazawodowej osób w starszym wieku to zjawiska, które pobudzają badania naukowe i ich zastosowanie w projektowaniu i realizowaniu technicznych, organizacyjnych i społecznych innowacji skierowanych na potrzeby osób w starszym wieku zarówno w warunkach pracy zawodowej, jak i w aktywności pozazawodowej.

Celem rozważań jest zaprezentowanie specyficznego podejścia współczesnej ergonomii do osób starszych, co między innymi przedstawiono w kontekście jej istoty, pojęcia i zakresu rzeczowego, a także na tle analizy jej rozwoju. Artykuł ma charakter koncepcyjny.

Słowa kluczowe: ergonomia, psychofizjologiczne uwarunkowania pracy osób w starszym wieku, kształtowanie warunków pracy osób starszych, aktywność pozazawodowa osób starszych, projektowanie ergonomiczne dla osób starszych.

Kody JEL: I0, J0

ERGONOMICS IN THE VIEW OF ELDERLY PEOPLE

Summary

Elderly people have for a long time been a subject matter of ergonomics as an applied science whose objective is to adjust the working environment in a broad sense to human being’s psychophysiological properties and abilities. Within the framework of ergonomic measures, there are sought new technical, technological, and organisational solutions facilitating retention of the functional efficacy of elderly people in the working environment but also in their non-professional activity as, in compliance with the definition applied in the Statutes of the International Ergonomics Association: “ergonomics defines the relationships occurring between the human being and his job, equipment and the environment in the broadest sense, including also situations related to work, amusement, recreation, and travel”.

Transformations in the age structure of the contemporary societies, the growth of the share of elderly people in the total number of working people, transformations in the model of non-professional activity of elderly people are the phenomena, which stimulate researches and their application in designing and implementation of technical, organisational, and social innovations addressed to the needs of elderly people under conditions of professional work as well as in non-professional activity.

An aim of considerations is to present a specific approach of the contemporary ergonomics to elderly people, what, inter alia, is presented in the context of its essence, notion, and material scope as well as against the background of its development analysis.

The article is of the conceptual nature.

Key words: ergonomics, psychophysiological determinants of work of elderly people, formation of working conditions of elderly people, non-professional activity of elderly people, ergonomics designing for elderly people.

JEL codes: I0, J0

Bożena Chudak - Prywatne Gabinety Rehabilitacji BIOMED w Głogowie

Andrzej Permoda - Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu im. Jędrzeja Śniadeckiego w Gdańsku

ZMNIEJSZENIE ABSENCJI W ŚRODOWISKU PRACY PRZEZ INNOWACYJNE METODY PROFILAKTYKI UPADKÓW U PRACOWNIKÓW DOJRZAŁYCH

Streszczenie

Fakt, że żyjemy coraz dłużej, nie powinien kojarzyć się z obowiązkową niesprawnością, ograniczającą tak potrzebną człowiekowi aktywność ruchową. Jednak sprawność funkcjonalna organizmu ludzkiego uwarunkowana jest niezależnym od niego systemem nadzoru i kontroli Ośrodkowego Układu Nerwowego (OUN) czerpiącego informacje do najwłaściwszego zarządzania z bardzo licznych receptorów rozsianych po całym organizmie. Niewątpliwie szczególnie w procesie starzenia się zdecydowaną rolę w utrzymaniu sprawności ruchowej odgrywają proprioreceptory. Zmniejszająca się wraz z wiekiem sprawność tych struktur jest odpowiedzialna także za zwiększającą się u osób w grupie wiekowej 50 plus liczbę upadków. Konsekwencje upadków w starszym wieku to także problem pracodawców, którzy zobligowani są ponosić tego koszty szczególnie wtedy, gdy pracownik jest ważny w systemie organizacji danego przedsiębiorstwa. Autorzy proponują zmianę istniejącego status quo wykorzystując innowacyjną, dobrze sprawdzoną i potwierdzoną naukowo metodę treningu propriocepcji z wykorzystaniem urządzenia Delos Professional System zaproponowany przez Międzynarodowe Stowarzyszenie Propriocepcji i Postawy.

Słowa kluczowe: system kontroli postawy, propriocepcja, terapia upadków, Delos Professional System.

Kody JEL: J28

REDUCING ABSENTEEISM IN THE WORKING ENVIRONMENT THROUGH INNOVATIVE METHODS OF FALL PREVENTION IN CASE OF MATURE WORKERS

Summary

The fact that we live longer and longer should not be associated with the necessary disability reducing the so necessary for the human being motor activity. However, the functional efficiency of the human organism is determined by the independent from him system of supervision and control of the central nervous system (CNS) drawing information for the purpose of the most appropriate management from very numerous receptors scattered across the whole organism. No doubt, particularly in the process of ageing, the decisive role in retention of motor efficacy is played by proprioceptors. The declining with age efficiency of these structures is also responsible for an increasing number of falls in case of the 50+ age group. Consequences of falls in case of elderly people are also the problem for employers who are obliged to incur costs thereof, especially when the employee is important in the system of organisation of a given enterprise. The authors suggest change of the existing status quo making use of the innovative, well proved and scientifically confirmed method of training of proprioception with the use of the tool of Delos Professional System proposed by the International Society of Proprioception and Posture.

Key words: posture control system, proprioception, fall therapy, Delos Professional System.

JEL codes: J28

Agnieszka Krugiełka

Politechnika Poznańska

STUDENCI JAKO PRZEDSTAWICIELE POKOLENIA Y WOBEC NAUCZYCIELI AKADEMICKICH 65 PLUS

Streszczenie

Przedmiotem artykułu jest problematyka postaw studentów polskich i zagranicznych oraz słuchaczy studiów podyplomowych, przedstawicieli pokolenia Y wobec nauczycieli akademickich 65 plus. Artykuł jest złożony z części teoretycznej, w której autorka analizuje problematykę postaw i stereotypów wobec osób dojrzałych, oraz empirycznej, poświęconej omówieniu wyników badań przeprowadzonych w grupie 344 badanych, studentów uczelni publicznych i niepublicznych, polskich i zagranicznych, a także słuchaczy studiów podyplomowych. Uzyskane rezultaty badawcze wskazują na zróżnicowanie postrzeganie pracowników wiedzy – nauczycieli akademickich u przedstawicieli pokolenia Y. Potwierdzają sformułowaną wcześniej tezę o niejednorodności tego pokolenia. Otrzymane dane generalnie nie upoważniają jednak do stwierdzenia istnienia negatywnych stereotypów u pokolenia Y w postrzeganiu dojrzałych osób – wykładowców.

Słowa kluczowe: pokolenie Y, nauczyciele akademiccy 65 plus.

Kody JEL: I00

STUDENTS AS REPRESENTATIVES OF THE GENERATION Y IN THE VIEW OF ACADEMIC TEACHERS AGED 65+

Summary

The article’s subject matter is the problems of attitudes of Polish and foreign students as well as post-graduates, representatives of the generation Y, towards academic teachers aged 65+. The article consists of the theoretical part, where the author analyses the problems of attitudes and stereotypes towards mature individuals, and the empirical one, devoted to discussion of the findings of surveys carried out in the group of 344 respondents, students of public and non-public, Polish and foreign, universities as well as post-graduates.

The obtained research findings indicate the diversified perception of knowledge workers, the academic teachers, by representatives of the generation Y. They confirm the previously formulated thesis of the non-homogeneity of this generation. However, the obtained data generally do not empower to ascertain the existence of negative stereotypes in case of the generation Y in terms of their perception of mature people, their lecturers.

Key words: Generation Y, academic teachers aged 65+.

JEL codes: I0

Adela Barabasz, Marek Wąsowicz

Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu

OBRAZ PRACOWNIKÓW WIEDZY 65 PLUS UCZELNI WYŻSZEJ W OPINII STUDENTÓW

Streszczenie

Artykuł ma charakter empiryczny. Przedstawiono w nim pilotażowe wyniki badań na temat wizerunku pracowników wiedzy w wieku 65 plus w oczach studentów uczelni ekonomicznej; wskazuje także na możliwe kierunki badań oraz ich znaczenie praktyczne, szczególnie istotne w kontekście kreowania i wykorzystywania potencjału intelektualnego uczelni wyższych.

Słowa kluczowe: kapitał ludzki, psychologiczne procesy starzenia się, pracownicy wiedzy 65 plus.

Kody JEL: J24, M12

THE PICTURE OF KNOWLEDGE WORKERS AGED 65+ OF A UNIVERSITY IN THE OPINION OF STUDENTS

Summary

The article is of the empirical nature. The authors presented in it pilot findings of the surveys of the image of knowledge workers aged 65+ in the eyes of students of an economic university; they also indicate the possible directions of research as well as their practical significance, particularly important in the context of creation and exploitation of the intellectual potential of universities.

Key words: human capital, psychological processes of ageing, knowledge workers aged 65+.

JEL codes: J24, M12

Piotr Kociszewski

Uniwersytet Warszawski

TURYSTYKA SENIORÓW JAKO ISTOTNY CZYNNIK AKTYWIZACJI OSÓB STARSZYCH

Streszczenie

W obliczu interdyscyplinarnej dyskusji dotyczącej tematyki starości warto spojrzeć na to zagadnienie i związane z nim procesy również z punktu widzenia turystyki. Celem opracowania jest więc wskazanie relacji między aktywnością osób starszych a turystyką seniorów. Fundament stanowi konceptualizacja kluczowych pojęć – starzenia i starości. Omówiono również cechy turystyki seniorów, odnosząc się także do samego procesu aktywności turystycznej w kontekście osób starszych. Rozważania teoretyczne rozszerzają spojrzenie praktyczne, przywołano bowiem wyniki badań empirycznych, prowadzonych przy zastosowaniu kwestionariusza ankiety wśród turystów seniorów w latach 2014-2015 w Poznaniu, Łodzi i Warszawie.

Słowa kluczowe: seniorzy, starość, osoby starsze, turyści, aktywność, aktywizacja.

Kody JEL: L83

TOURISM OF SENIOR CITIZENS AS AN IMPORTANT FACTOR OF ELDERLY PEOPLE ACTIVATION

Summary

In the face of interdisciplinary discussion concerning the issue of old age, it is worthwhile to look at this issue and the processes related thereto also from the point of view of tourism. Therefore, an aim of the study is to indicate the relationships between activity of elderly people and their tourism. The foundation is conceptualisation of the key notions: ageing and old age. There are also discussed the features of elderly people’s tourism, referring also to the very process of tourist activity in the context of elderly people. The author’s theoretical considerations extend the practical look as there are referred findings of empirical research carried out with the use of a questionnaire of survey among elder tourists in the years 2014-2015 in Poznan, Lodz, and Warsaw.

Key words: elderly people, old age, senior citizens, tourists, activity, activation.

JEL codes: L83

Anna Plewa

Akademia Finansów i Biznesu Vistula - Warszawa

AKADEMIA MENTORINGU KORPORACYJNEGO – NOWATORSKI PROJEKT WDROŻONY GRUPIE SPÓŁEK GIEŁDOWYCH

Streszczenie

W opracowaniu przedstawiono innowacyjny projekt wdrożony w grupie spółek giełdowych jako kompleksowe podejście do zarządzania wiekiem w organizacjach. Program pod nazwą Akademia Mentoringu Korporacyjnego (AMK) został opracowany i wdrożony w odpowiedzi na zdiagnozowane w grupie spółek problemy dotyczące m.in. możliwości utraty wysoko wykwalifikowanej kadry (odchodzenie na emeryturę), a wraz z nią kluczowych kompetencji pracowników oraz braku kultury dzielenia się wiedzą i doświadczeniem między pracownikami (szczególnie w aspekcie międzypokoleniowym). Kluczowym celem programu było wypracowanie rozwiązania umożliwiającego organizacji wejście na poziom „organizacji uczącej się” poprzez wypracowanie mechanizmów wspomagania rozwoju młodych, niedoświadczonych pracowników dzięki zaangażowaniu i rozwojowi umiejętności wśród kluczowych pracowników wiedzy (pracowników z największym stażem i osiągnięciami w organizacji). Program ten można uznać za modelowe rozwiązanie dla organizacji borykających się z licznymi problemami wynikającymi z wielopokoleniowości kadry pracowniczej. Jest odpowiedzią na niski poziom zaangażowania pracowników, konflikty pojawiające się we współpracy pomiędzy pracownikami z różnych pokoleń oraz daje możliwość maksymalnego wykorzystania potencjału pracowników wiedzy, stanowiących najczęściej w organizacjach grupę wiekową 50 lub 60 plus.

Słowa kluczowe: mentoring, mentor, zarządzanie wiekiem, pracownicy 65 plus, Akademia Mentoringu Korporacyjnego (AMK).

Kody JEL: D22, J01, J11, J24, O15

THE CORPORATE MENTORING ACADEMY – THE INNOVATIVE PROJECT IMPLEMENTED FOR A GROUP OF LISTED COMPANIES

Summary

In her study, the author presented the innovative project implemented in a group of listed companies as a complex approach to age management in organisations. The programme named The Corporate Mentoring Academy (CMA) has been developed and implemented in response to the diagnosed in the group of companies problems concerning, inter alia, possibility of loss of highly qualified staff (retirement) and, together with it, the key competences of employees as well as the lack of culture of sharing knowledge and experience among employees (particularly in the intergenerational aspect). The key objective of the programme was to work out a solution enabling the organisation entering the level of “learning organisation” through development of mechanisms of supporting the development of young, unexperienced employees owing to commitment and skills development among the key knowledge workers (the employees with the greatest practice and achievements in the organisation). The programme can be considered as the model solution for the organisations coping with numerous problems issuing from the multigenerational nature of the workforce. It is a reply to the low level of employees’ commitment, conflicts occurring in cooperation between employees from different generations as well as it provides the opportunity for the maximum use of the potential of knowledge workers, most often constituting in organisations the age group of 50+ or 60+.

Key words: mentoring, mentor, age management, workers aged 65+, The Corporate Mentoring Academy (CMA).

JEL codes: D22, J01, J11, J24, O15