Zeszyty Naukowe Uczelni Vistula (Vistula University Working Papers)

Nr 33, seria: Ekonomia IV

Raport o stanie finansowym państwa 2012-2013

Andrzej Wernik

Akademia Finansów i Biznesu Vistula – Warszawa

BUDŻET PAŃSTWA W 2012 ROKU

Streszczenie

Rok 2012 był stosunkowo pomyślny dla polskich finansów publicznych, mimo trudności wynikających z pogłębiającego się z kwartału na kwartał spowolnienia gospodarczego. Zasadniczym sukcesem prowadzonej polityki fiskalnej było dalsze obniżenie deficytu sektora: z 5,0% PKB do 3,9% PKB, ale szczególnie ważne jest, że dokonano tego w warunkach słabnącej dynamiki gospodarczej – PKB wzrósł realnie zaledwie o 1,9%. Sukcesem polityki fiskalnej było także zahamowanie wzrostu długu publicznego, który w relacji do PKB zmniejszył się o 1,4 p.p.

Słowa kluczowe: sektor finansów publicznych, deficyt, dochody, wydatki, potrzeby pożyczkowe, dług publiczny.

Kody JEL: H6

 The State Budget in 2012

Summary

The year 2012 was relatively successful for the Polish public finances despite the difficulties resulting from the economic slowdown increasing from one quarter to another. An essential success of the implemented fiscal policy was a further reduction of the sector’s deficit: from 5.0% of GDP to 3.9% of GDP, though particularly important is that it was done under the conditions of ever declining economic dynamics – GDP drew in real terms by merely 1.9%. A success of the fiscal policy was also block of growth of the public debt which, related to GDP, decreased by 1.4 p.p.

Key words: public finance sector, deficit, revenues, expenditure, borrowing needs, public debt.

JEL codes: H6

Ryszard Michalski

Akademia Finansów i Biznesu Vistula – Warszawa

Polska polityka pieniężna w latach 2012-2013 – więcej restrykcyjności niż akomodacji

Streszczenie

Inaczej niż wiodące banki centralne krajów rozwiniętych, które utrzymywały i utrzymują swe stopy procentowe poniżej stóp inflacji, kontynuując luźną politykę monetarną, polska Rada Polityki Pieniężnej prowadziła w ostatnich kwartałach politykę dodatnich realnych stóp procentowych i to rosnących aż do lipca 2013 r., pozostawiając rządowi troskę o utrzymywanie i utrwalanie wzrostu gospodarczego. Zasadniczą przesłanką prowadzonej w Polsce twardej polityki antyinflacyjnej jest nie wyolbrzymiane zagrożenie przyspieszeniem inflacji, ale kwestia prestiżu – próba zwiększenia wpływu na gospodarkę przez bank centralny. Lata 2012-2013 to okres dalszej, stopniowej poprawy sytuacji na rynku międzybankowym w warunkach narastania nadpłynności sektora bankowego jako całości. Dla polskich finansów, w tym systemu pieniężnego, w okresie po globalnym kryzysie finansowo-gospodarczym największe zagrożenie rysuje się ze strony pogarszającej się nierównowagi zewnętrznej, mimo że dane dotyczące bilansu obrotów bieżących, w tym handlu zagranicznego, w I połowie 2013 r. przedstawiają się dość optymistycznie. Tak np. saldo obrotów handlowych z zagranicą w II kwartale tego roku zamknęło się nienotowaną od początku lat 90. nadwyżką w wysokości 1,2 mld euro. Powstaje jednak pytanie, czy nie jest to sytuacja wyjątkowa, związana przede wszystkim z osłabieniem popytu wewnętrznego.

Słowa kluczowe: bank centralny, Rada Polityki Pieniężnej, stopa procentowa, polityka kursu waluty, inflacja, rynek międzybankowy, nadpłynność sektora bankowego, nierównowaga zewnętrzna.

Kody JEL: E5

 The Polish Monetary Policy in the Years 2012-2013 – More Restrictiveness than Accommodation

Summary

Otherwise than the leading central banks in advanced economies, which kept and have been keeping their interest rates below the prevailing low rates of inflation and followed quantitative easing, during the recent quarters, the Polish Monetary Policy Council conducted policy of positive real rates which were on the rise till July of 2013, leaving to the government all endeavours to keep and sustain economic growth. The basic premise of the restrictive anti-inflationary policy in Poland is not a strongly exaggerated danger of speeding up inflation but a question of prestige – an attempt to increase influence over economy by the central bank. The years 2012-2013 mean a further, gradual improvement of the situation on the interbank market; however, under raising over-liquidity conditions of the whole banking sector. After the global financial and economic crisis, the greatest threat for the Polish finances, including the monetary system, comes from a worsening external disequilibrium although data on the current account, including trade balance, look in the first half of 2013 pretty optimistic. For example, in the second quarter of 2013, Polish foreign trade achieved a surplus of 1.2 billion EUR, unprecedented since the beginning of the nineties. However, a question arises whether it is not an extraordinary situation connected with slowing down of domestic demand.

Key words: central bank, MPC, interest rate, exchange rate policy, inflation, interbank market, over-liquidity of the banking sector, external disequilibrium.

JEL codes: E5

Andrzej Dorosz

Akademia Finansów i Biznesu Vistula – Warszawa

Pozycja płatnicza i międzynarodowa pozycja inwestycyjna Polski w 2012 roku i na początku 2013 roku

Streszczenie

W 2012 r. i na początku 2013 r. sytuacja płatnicza Polski była bardzo stabilna. Znacząco poprawiło się bowiem ujemne saldo rachunku bieżącego (o 25,5%) i rekordowo wysokie było dodatnie saldo rachunku kapitałowego. To ostatnie finansowało 63% deficytu rachunku bieżącego. Dużą nadwyżką, jakkolwiek mniejszą o 24% niż w 2011 r., zamknął się rachunek finansowy. Nadwyżka ta była jednak znacznie większa, niż wynikało to z potrzeby finansowania deficytu rachunku bieżącego. W rezultacie wzrosły oficjalne aktywa rezerwowe NBP o prawie 9 mld euro, osiągając poziom 82,6 mld euro. Na początku 2013 r. saldo rachunku finansowego uległo pogorszeniu, co ustabilizowało poziom rezerw, ale sytuacja w rachunku bieżącym poprawiała się dzięki większym wpływom eksportowym. Czynnikiem stabilizującym pozycję płatniczą Polski był niski poziom zadłużenia krótkoterminowego kraju, choć Polska jest krajem dłużniczym. W końcu 2012 r. jej ujemna międzynarodowa pozycja inwestycyjna netto wynosiła 258,6 mld euro. Mocno odbija się to na bilansie płatniczym, gdyż powoduje duże ujemne saldo rachunku dochodów – 17,1 mld euro.

Słowa kluczowe: kursy walutowe, bilans płatniczy, rachunek bieżący, rachunek kapitałowy, rachunek finansowy, oficjalne aktywa rezerwowe, międzynarodowa pozycja inwestycyjna netto, aktywa i pasywa zagraniczne, zadłużenie międzynarodowe, Credit Default Swaps – CDS.

Kody JEL: G01, G18, F21, F32

Poland’s Payment Standing and International Investment Position 

in 2012 and at the Beginning of 2013

Summary

In 2012 and at the beginning of 2013, the Poland’s payment position was quite stable, as the structurally negative balance of current account was significantly improved (by 25.5%) and the positive capital account balance, registering mainly the EU transfers, was at the record level. The latter was financing 63% of the current account deficit. The financial account was positive although its surplus was lower by 24% than in 2011. However, that surplus was significantly bigger than it stemmed from the need to finance the current account deficit. In result, the NBP official reserve assets grew by almost 9 billion euros, reaching the level of 82.6 billion euros. At the beginning of 2013, the financial account balance worsened what stabilised the level of reserve assets, but the situation in the current account was improved thanks to greater export earnings. The important factor stabilising the Poland’s payment position was the low level of country’s short-term debt, though Poland is a net debtor nation. At the end of 2012, its negative international net investment position accounted for 258.6 billion euros. It severely affects the balance of payments as it causes a high outflow on the income account – 17.1 billion euros.

Key words: exchange rates, balance of payments, current account, capital account, financial account, official reserve assets, international net investment position, foreign assets and liabilities, external debt, credit default swaps (CDS).

JEL codes: G01, G18, F21, F32

Krystyna Mościbrodzka

Akademia Finansów i Biznesu Vistula – Warszawa

Wyniki finansowe przedsiębiorstw w Polsce w latach 2012-2013 na tle lat poprzednich

Streszczenie

Opracowanie stanowi raport z badania kondycji finansowej przedsiębiorstw, bazującej przede wszystkim na danych sprawozdawczych GUS. W badaniu zanalizowano zmiany w liczebności podmiotów, dokonano oceny zjawiska upadłości firm, następnie wyników finansowych oraz wskaźników udziałów kosztów w przychodach, rentowności i płynności.

Oceniono także wykorzystanie zróżnicowanych źródeł finansowania, które dają obraz zaangażowania przedsiębiorstw w rozwój działalności w przyszłości. Odniesiono się także do nakładów inwestycyjnych firm. W ocenie kondycji finansowej zwrócono uwagę na pogarszanie się sytuacji finansowej przedsiębiorstw, zróżnicowanie sytuacji finansowej różnych grup przedsiębiorstw ze względu na wielkość przedsiębiorstwa określonego według kryterium zatrudnienia. Wskazano na pogarszanie się sytuacji finansowej dużych firm. Wykazano trudniejsze warunki działania małych przedsiębiorstw, szczególnie jeśli chodzi o pozyskanie kapitałów zewnętrznych.

Słowa kluczowe: wyniki finansowe przedsiębiorstw, źródła finansowania

Kody JEL: G3, G32, G33, D2, D22, D24

 Financial Performance of Enterprises in Poland in the Years 2012-2013 vis-à-vis the Previous Years

Summary

The study is a report on enterprises’ financial condition survey standing primarily based on the CSO reporting data. In the survey, there were analysed changes in the number of entities. Assessed the phenomenon of firm bankruptcy, then financial performance as well as indices of the shares of costs in proceedings, profitability and liquidity. There was also assessed the use of diversified financing sources which provide a picture of involvement of enterprises in development of activities in the future. The author also referred to companies’ investment outlays. In the assessment of financial standing, she paid attention to aggravation of enterprises’ financial condition, diversity of the financial standing of various groups of enterprises in terms of enterprise size determined by the employment criterion. The author pointed out to aggravation of the financial standing in case of large companies. She identified more difficult terms of activities of small enterprises, particularly with regard to external capital acquisition.

Key words: enterprises financial performance, sources of funding.

JEL codes: G3, G32, G33, D2, D22, D24

Aleksandra Wiktorow

Akademia Finansów i Biznesu Vistula – Warszawa

Sektor ubezpieczeń w Polsce w 2012 roku

Streszczenie

W 2012 roku wzrosła składka przypisana brutto w prawie wszystkich grupach ubezpieczeń na życie oraz majątkowych i osobowych. Wzrost kwoty odszkodowań i świadczeń był nieco niższy. Wszystkie zakłady ubezpieczeń spełniały wymóg pokrycia marginesu wypłacalności/kapitału gwarancyjnego środkami własnymi oraz wymóg w zakresie pokrycia rezerw techniczno-ubezpieczeniowych aktywami. Po analizie wszystkich wskaźników finansowych, można stwierdzić, że sytuacja finansowa sektora ubezpieczeń, zarówno działu I, jak II, w 2012 roku w Polsce była stabilna i uległa nieznacznej poprawie w stosunku do roku poprzedniego.

Słowa kluczowe: zakłady ubezpieczeń, składka przypisana brutto, odszkodowania i świadczenia, wyniki finansowe.

Kody JEL: G22

 Insurance Sector in Poland in 2012

Summary

In 2012, the gross written premium in almost all groups of life as well as property and personal insurance. Growth of the amount of damages and benefits was a little bit lower. All the insurance companies met the requirement of coverage of the solvency margin, guarantee capital with equities as well as the requirement of coverage of technical and insurance reserves with assets. Having analysed all financial indices, one may ascertain that the financial standing of the sector of insurance both of the section I and II, in 2012, was in Poland stable, and it insignificantly improved vis-à-vis the previous year.

Key words: insurance companies, gross written premium, damages and benefits, financial performance.

JEL codes: G22

Hubert Gąsiński

Akademia Finansów i Biznesu Vistula – Warszawa

Sytuacja finansowa sektora bankowego /2012 – I kwartał 2013/

Streszczenie

W opracowaniu przedstawiono sytuację sektora bankowego na przełomie 2012 roku oraz 1 kwartału 2013 roku. Przedstawiono strukturę sektora bankowego z uwzględnieniem stanu zatrudnienia oraz opisem fuzji, które nastąpiły w omawianym czasie. Ponadto poruszono następujące kwestie: działalności depozytowej, działalności kredytowej, jakości portfela kredytowego z podziałem na poszczególne rodzaje kredytów oraz wyniku finansowego sektora bankowego. Wykazano stabilną pozycję sektora bankowego w Polsce, mimo znacznego osłabienia koniunktury gospodarczej w 2012 r., czego przejawem było utrzymanie wyniku finansowego na poziomie z roku 2011. Opisano główne składniki pozycji kosztowych oraz przychodowych w rachunku wyników sektora bankowego.

Przedstawiono jakość portfela kredytowego w sektorze bankowym w podziale na poszczególne rodzaje udzielanych przez banki kredytów (szczególnie zwrócono uwagę na kredyty mieszkaniowe udzielone w walucie, gdzie wskaźnik LTV był większy niż 80%). Opisano sytuację depozytową na międzybankowym rynku, w którym umiarkowany wzrost skali działania oraz umocnienie złotego przełożyły się na ograniczony przyrost zobowiązań sektora bankowego w 2012 roku. Wprowadzone zmiany w strukturze depozytowej przyczyniły się do wzrostu stabilności źródeł finansowania.

Słowa kluczowe: depozyty bankowe, kredyty bankowe, sektor bankowy, kredyty mieszkaniowe, jakość portfela kredytowego, działalność bankowa.

Kody JEL: E5, G2

 Banking Sector’s Financial Standing (2012 – I quarter of 2013)

Summary

In his study, the author presented the situation of the banking sector at the turn of 2012 and the first quarter of 2013. He presented the banking sector’s structure, taking into account the state of employment and description of mergers that occurred in the time-period in question. Moreover, he touched the following issues: deposit business, lending activity, credit portfolio quality divided into individual types of credits and financial performance of the banking sector. The author evidenced a stable position of the banking sector in Poland despite a significant slack of business condition in 2012 which symptom was maintenance of the financial result at the level of the year 2011. There are described the main components of cost and income items in the banking sector’s profit and loss account. There is also presented quality of the credit portfolio divided into individual types of loans provided by banks (in particular, attention is paid to housing loans granted in foreign exchange where the LTV index was higher than 80%). There is described a deposit standing in the interbank market where a moderate growth of the scale of activity and strengthening of the zloty translated into a limited increment of the banking sector’s liabilities in 2012. The introduced alterations in the deposit structure contributed to growth of stability of funding sources.

Key words: bank deposits, bank loans, banking sector, housing loans, credit portfolio quality, banking activity.

JEL codes: E5, G2

Nr 32, seria: Ekonomia III

Turystyka, Ubezpieczenia, MSP

TURYSTYKA

Leszek Butowski

Szkoła Główna Turystyki i Rekreacji w Warszawie

 Długookresowy model turystyki zrównoważonej

Streszczenie

Celem rozważań jest przedstawienie teoretycznego, długookresowego modelu turystyki zrównoważonej, który spełniałby warunki: kompletności, uniwersalności, jednoznaczności i prostoty. Podstawą konstrukcji modelu było przyjęcie, m.in. na podstawie studiów literaturowych, kilku głównych założeń oddających istotę turystyki zrównoważonej. Sam model został zaś zbudowany przy wykorzystaniu metody wnioskowania dedukcyjnego z przyjętych założeń. Do jego prezentacji zastosowano graficzny obraz funkcji matematycznej oraz zapis formalny.

Artykuł składa się z trzech części. W pierwszej, mającej charakter wprowadzający, przedstawiono w skróconej formie, przegląd głównych koncepcji turystyki zrównoważonej. W drugiej części zaprezentowano, wybrane z literatury przedmiotu, próby oddania istoty turystyki zrównoważonej przy wykorzystania ujęcia modelowego. Z kolei trzecia, zasadnicza część artykułu zawiera proponowany teoretyczny, długookresowy model turystyki zrównoważonej. Obejmuje ona w szczególności graficzną formę modelu, a także opis: celów budowy modelu, jego głównych założeń, zastosowanych zmiennych, modelowych warunków równowagi i jej zakłóceń, prezentację czynników oddziaływujących na zmienne niezależne, jak również możliwości oraz ograniczenia wykorzystania modelu.

Słowa kluczowe: turystyka zrównoważona, ujęcie modelowe, długi okres.

Kody JEL: 83

Anna Maria Urbaniak

Akademia Wychowania Fizycznego im. E. Piaseckiego w Poznaniu

 Zastosowanie metody SERVQUAL do oceny jakości usług rekreacyjnych

Streszczenie

Celem niniejszych rozważań jest przedstawienie metod stosowanych do oceny jakości usług ze szczególnym uwzględnieniem metody SERVQUAL. Ponadto w tekście znajdują się informacje na temat publikacji dotyczących zastosowania SERVQUAL do badania jakości usług rekreacyjnych. Głównym punktem wyjścia do dalszych działań jest zawarta w artykule propozycja podjęcia badań w zakresie oceny jakości usług rekreacyjnych oferowanych przez wybrane kluby fitness w Poznaniu. Artykuł oparty został przede wszystkim na analizie dostępnej literatury, zarówno polsko-, jak i anglojęzycznej. W rozważaniach wskazano atuty i mankamenty poszczególnych metod oceny jakości, wśród nich wiele uwagi poświęcając SERVQUAL. Implikacje praktyczne i społeczne dotyczą popularyzacji tej metody badań, która w ocenie jakości usług bierze pod uwagę przede wszystkim satysfakcję konsumenta stając się prostym sposobem na uzyskanie klarownych odpowiedzi w kwestii adaptacji usług do wymagań klientów. Staje się to przyczynkiem do rozwijania SERVQUAL oraz wprowadzania modyfikacji mających na celu ulepszenie modelu, a w konsekwencji większą wiarygodność wyników pozwalającą na stosowanie ich w zakresie zarządzania jakością w branży usług rekreacyjnych.

Słowa kluczowe: usługi, rekreacja, jakość usług, SERVQUAL.

Kody JEL: B49

Krzysztof Celuch

Szkoła Główna Turystyki i Rekreacji w Warszawie

 Analiza rynku spotkań biznesowych w 2011 roku odbywających się poza obszarem aktywności Convention Bureaux w Polsce

Streszczenie

Convention Bureaux to wyspecjalizowane organizacje zajmujące się rozwojem, promocją i marketingiem  turystyki biznesowej w państwie, regionie lub mieście. W Polsce coraz więcej miejscowości aspiruje do miana centrów biznesowych. W artykule przedstawiono informacje o zorganizowanych spotkaniach biznesowych w wybranych województwach Polski w 2011 roku. Charakterystyka ilościowo-jakościowa ukazuje możliwości, które stawia przemysł spotkań w ramach współpracy regionalnej i lokalnej dającej możliwość realizacji celów i zadań polityki turystycznej.

Słowa kluczowe: przemysł spotkań, Convention Bureaux, konferencje.

Kody JEL: L83

Maria Gasińska

Akademia Finansów i Biznesu Vistula – Warszawa

 Ubezpieczenia turystyczne w systemie ubezpieczeń gospodarczych

Streszczenie

Celem rozważań jest ukazanie miejsca i roli ubezpieczeń turystycznych w systemie ubezpieczeń gospodarczych. Wprawdzie w nauce o ubezpieczeniach nie znajdujemy definicji ubezpieczeń turystycznych, jednak najogólniej można stwierdzić, iż są to ubezpieczenia służące zaspokojeniu potrzeb finansowych (gospodarstw domowych i przedsiębiorstw), które powstają w związku z realizacją ryzyka specyficznego dla podmiotu podejmującego aktywność w zakresie szeroko pojętej turystyki i rekreacji. W artykule podjęto próbę uporządkowania i scharakteryzowania tych ubezpieczeń na tle podstawowych pojęć i kategorii oraz w świetle klasycznego ujęcia systematyki ubezpieczeń, prezentowanego w literaturze ubezpieczeniowej, z wykorzystaniem kilku najważniejszych kryteriów klasyfikacyjnych, tj. kryterium:

• - podmiotowego,
• - przedmiotowego,
• - związanego z konstrukcją programu ubezpieczenia,
• - związanego z przestrzennym charakterem ryzyka,
• - związanego z przymusem ubezpieczeniowym lub swobodą zawierania umowy,
• - regulacji prawnej,
• - branży.

Wyjaśnienie istoty ubezpieczeń turystycznych i ich funkcji w kontekście specyfiki ryzyka służy celom praktycznym – porządkując rynek ubezpieczeniowy oraz wspierając proces zarządzania ryzykiem i w jego ramach projektowanie programów ochrony ubezpieczeniowej dla zainteresowanych podmiotów. Wśród społecznych implikacji opracowania można wymienić wpływ objaśniających, porządkujących i systematyzujących ujęć na wzrost świadomości ryzyka i świadomości ubezpieczeniowej zwykle skutkujący większą przezornością ubezpieczeniową.

Kategoria artykułu: metodologiczny.

Słowa kluczowe: ubezpieczenia turystyczne, turystyka i rekreacja, ryzyko, systematyka, rodzaje, kryteria podziału.

Kody JEL: O43, O47, D02

UBEZPIECZENIA

 Eugeniusz Stroiński

Akademia Finansów i Biznesu Vistula – Warszawa

 Sektor ubezpieczeń w Polsce w okresie globalnego kryzysu finansowego

Streszczenie

Globalny kryzys finansowy nie wpłynął dotychczas znacząco na sektor ubezpieczeń w Polsce. W dziale ubezpieczeń majątkowych i innych osobowych nie nastąpiły istotne zmiany podstawowych wskaźników ekonomicznych, zwłaszcza w zakresie składki przypisanej. Rosła ona w niezmienionym tempie o ok. 4% rocznie, począwszy od 1991 r. do 2012 r. Bardziej istotne zmiany nastąpiły w dziale ubezpieczeń na życie, w którym do 2007 r. wzrost składki wynosił ok. 16% rocznie. W 2008 r. nastąpił gwałtowny wzrost składki (o ok. 50%), po czym w 2009 r. nastąpił spadek o blisko 25%, a w kolejnych latach składka utrzymywała się na niezmienionym poziomie. Dopiero w 2012 r. nastąpił nieco większy wzrost (kilkanaście procent). Uwzględniając te zmiany, w latach 2008-2012 wzrost składki wyniósł przeciętnie ok. 4% rocznie, podobnie jak w ubezpieczeniach majątkowych, a więc dość znacznie obniżył się w stosunku do poprzednich kilkunastu lat, kiedy rozwój ubezpieczeń na życie był wyjątkowo wysoki, co łączyło się z wprowadzeniem nowych rodzajów ubezpieczeń, tj. ubezpieczeń z funduszem kapitałowym. Obecne tempo wzrostu wydaje się ustabilizowane, choć nadal jest nieco wyższe niż w innych krajach europejskich. W okresie globalnego kryzysu nie odnotowano istotnych zakłóceń w zakresie osiąganego zysku i zabezpieczenia finansowego zakładów ubezpieczeń.

Słowa kluczowe: kryzys finansowy, rynek ubezpieczeniowy, składka, kapitały własne, ubezpieczenia na życie, ubezpieczenia majątkowe, fundusz kapitałowy, lokaty, ryzyko, rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe, wynik techniczny, zysk.

Kody JEL: G22

MSP

 Magdalena Kaczkowska-Serafińska

Akademia Finansów i Biznesu Vistula – Warszawa

 Ryzyko personalne w kontekście wyzwań stawianych sektorowi małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce

Streszczenie

Funkcjonowanie firmy w dzisiejszej gospodarce oznacza konieczność mierzenia się z nowymi wyzwaniami, które niesie postęp cywilizacyjny i gospodarczy. Aby im sprostać firmy powinny odpowiednio kształtować swoje systemy zarządzania pracownikami. Obecnie zarządzanie zasobami ludzkimi zawiera w sobie istotny potencjał ryzyka, którego nie można w żaden sposób uniknąć. Natomiast, w dobie permanentnych zmian, odpowiednie jego wykorzystanie może stymulować szybszy i efektywniejszy rozwój firm w Polsce. Umiejętność zarządzania ryzykiem personalnym, połączona z racjonalną skłonnością do ryzykownych przedsięwzięć i podejmowania strategicznych decyzji, może przyczynić się do efektywniejszego sprostania wyzwaniom stawianym firmom na najbliższe lata.

Niniejsze rozważania mają na celu ukazanie roli satysfakcji z pracy w kontekście ryzyka personalnego oraz wyzwań stawianych małym i średnim przedsiębiorstwom w Polsce. Znajomość istoty satysfakcji z pracy, jej wpływu na postawy pracowników wobec miejsca pracy, struktury czynników ją kształtujących oraz odpowiednie działania przedsiębiorców uwzględniające tę wiedzę przyczynią się do koniecznego radykalnego wzrostu innowacyjności i atrakcyjności polskich firm z sektora MSP.

Słowa kluczowe: ryzyko personalne, satysfakcja z pracy, wyzwania, MSP.

Kody JEL: M12, M54, O15, O30

Anna Maria Wiśniewska

Akademia Finansów i Biznesu Vistula – Warszawa

 Małe i średnie przedsiębiorstwa w rozwoju gospodarczym województwa mazowieckiego

Streszczenie

Rozwój gospodarczy województwa mazowieckiego w ogromnym stopniu uzależniony jest od kondycji małych i średnich przedsiębiorstw. Dbać o nią muszą nie tylko przedsiębiorcy starając się wprowadzać zmiany w swoich firmach, ale i państwo pomagając wprowadzać innowacyjne rozwiązania czy w większym współfinansować badania na ich rozwój.

W artykule wskazano na konieczność poszukiwania przez mazowieckich małych i średnich przedsiębiorców źródeł przewagi konkurencyjnej na rynku. Niezbędne są tu działania systemowe, aby ten rozwój stymulować oraz tworzyć przyjazne otoczenie dla prowadzenia przedsiębiorstw, które ma usprawniać ich powstawanie i funkcjonowanie.

Słowa kluczowe: małe i średnie przedsiębiorstwa, rozwój Mazowsza, przedsiębiorczość, konkurencyjność.

Kod JEL: L26

Artur Kuchciński

Akademia Finansów i Biznesu Vistula – Warszawa

Fundusze pożyczkowe finansujące MSP

Streszczenie

W artykule scharakteryzowano sektor mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw oraz przedstawiono problem dostępu do zewnętrznych źródeł finansowania, który może być skutecznie niwelowany przez działające w Polsce od ok. dwudziestu lat fundusze pożyczkowe. Firmy z sektora MSP ze względu na swoją rolę i istotne znaczenie dla rozwoju gospodarczego kraju są niezwykle ważnym elementem krajobrazu gospodarczego. Jednak aby przedsiębiorstwa MSP mogły się rozwijać potrzebują dostępu do kapitału i dlatego jedną z najtrudniejszych barier do pokonania, którą napotykają jest brak możliwości uzyskania finansowania zewnętrznego w formie kredytów bankowych. Ze względu na wysoki stopień ryzyka nieopłacalności, banki uniemożliwiają wzięcie kredytu na rozwój działalności gospodarczej. W artykule zaprezentowano dwie komplementarne części rynku pożyczkowego: beneficjentów usług funduszy pożyczkowych – firmy z sektora MSP oraz fundusze pożyczkowe, które świadczą swoje usługi pożyczkowe na rzecz mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw. Przedstawiono także historię powstawania organizacji mikrofinansowych, jak również dane dotyczące funkcjonowania funduszy pożyczkowych w Polsce. Ponadto zawarto informacje o strukturze udzielanych pożyczek oraz warunki, które należy spełnić ubiegając się o pożyczki.

Słowa kluczowe: fundusze pożyczkowe, MSP, małe i średnie przedsiębiorstwa, pożyczki.

Kody JEL: G21, G23

Agata Wasilewska

Akademia Finansów i Biznesu Vistula – Warszawa

 Porównanie rozwoju sektora MSP w latach 2005-2010 w Polsce i w regionie wschodnim

Streszczenie

Celem rozważań jest pokazanie korzystnych zmian, które dokonały się w „Polsce B”, regionie wschodnim kraju uznawanym za obszar zacofany i gorszej kategorii. W artykule podjęto próbę ukazania, iż w analizowanym okresie zaszły korzystne zmiany w tym regionie, a w niektórych dziedzinach region ten nawet dominuje. Analizie poddano okres obejmujący fazy przebudowy modelu konkurencji oraz fazę przetrwania.

Rozwój obszarów Polski Wschodniej był możliwy m.in. dzięki funduszom strukturalnym oraz zwiększonym nakładom na badania i rozwój.

Słowa kluczowe: MSP, region wschodni, Polska.

Kody JEL: L26

TOURISM

 Leszek Butowski

Szkoła Główna Turystyki i Rekreacji w Warszawie

 A Long-Term Model of Sustainable Tourism

Summary

An aim of deliberations is to present a theoretical long-term model of sustainable tourism that would have met the prerequisites of completeness, universality, explicitness, and simplicity. A ground for construction of the model was an adoption, among other things on the basis of literature studies, of a few basic assumptions showing the essence of sustainable tourism. The very model was built with the use of the method of deductive reasoning on the grounds of adopted assumptions. For its presentation, there were used a graphical picture of the mathematical function and a formal record.

The article consists of three parts. In the first one, of the introductory nature, there are presented, in an abbreviated form, a review of the main concepts of sustainable tourism. In the second part, there are presented, selected from the subject literature, attempts to convey the essence of sustainable tourism with the use of the model approach. In turn, the third, the essential part of the article, includes the proposed theoretical long-term model of sustainable tourism. It comprises, in particular, a graphical form of the model as well as a description of the objectives of model construction, its main assumptions, applied variables, model terms of equilibrium and disturbances thereof, presentation of the factors affecting independent variables as well as the opportunities and constraints of model use.

Key words: sustainable tourism, model approach, long term.

JEL codes: L83

 Anna Maria Urbaniak

Akademia Wychowania Fizycznego im. E. Piaseckiego w Poznaniu

 Use of the SERVQUAL Method for Assessment of Quality 

of Recreational Services

Summary

An aim of these deliberations is to present the methods being used for assessment of quality of services, with a particular consideration of the SERVQUAL method. Moreover, the article includes information on the publications concerning the SERVQUAL application for the purpose of surveying quality of recreational services. The main starting point for further actions is the proposal, contained in the article, to undertake research in the field of assessment of quality of recreational services offered by the selected fitness clubs in Poznan. The article is based, first of all, on an analysis of the available literature, both in the Polish and English languages. In her deliberations, the author pointed out to the pros and cons of individual methods of quality assessment, among them much of attention being devoted to SERVQUAL. Practical and social implications concern popularisation of this research method which, in the assessment of quality of services, takes into account, first of all, consumer’s satisfaction, becoming a simple way to obtain clear answers on the issue of adaptation of services to the customers’ requirements. This becomes a contribution to develop SERVQUAL as well as to introduce modifications aimed at model improvement and, in result, greater reliability of outcomes, allowing their application in the area of quality management in the field of recreational services.

Key words: services, recreation, service quality, SERVQUAL.

JEL codes: B49

Krzysztof Celuch

Szkoła Główna Turystyki i Rekreacji w Warszawie

Analysis of the Market for Business Conventions in 2011 Taking Place Beyond the Area of Activity of Convention Bureaux in Poland

Summary

Convention bureaux are specialised organisations dealing with development, promotion and marketing of business tourism in the state, region or town. In Poland, more and more localities aspire to the name of business centres. In his article, the author presented information on the organised business conventions in the selected provinces of Poland in 2011. The quantitative and qualitative characteristics show the opportunities posed by the convention industry within the framework of regional and local cooperation providing an opportunity to meet the tourist policy’s objectives and tasks.

Key words: convention industry, convention bureaux, conferences.

JEL codes: L83

Maria Gasińska

Akademia Finansów i Biznesu Vistula – Warszawa

Tourist Insurance in the System of Business Insurance

Summary

An aim of the author’s deliberations is to present the place and role of tourist insurance in the system of business insurance. To be sure, in the science of insurance, we do not find a definition of tourist insurance, though most generally we can state that it is insurance serving meeting financial needs (by households and enterprises) which occur with regard to managing the risk specific to the entity undertaking its activity in the area of tourist and recreation in a broad sense. In her article, the author undertook an attempt to arrange and describe that insurance against the background of basic notions and categories as well as in the light of the classical approach to the insurance systematics presented in the insurance literature, with the use of several basic classification criteria as follows:

- subjective,

- objective,

- connected with construction of the insurance programme,

- connected with the spatial nature of risk,

- connected with the insurance coercion or the freedom to conclude a contract,

- legal regulation,

- branch.

Explanation of the essence of tourist insurance and its functions in the context of risk specificity services practical objectives, arranging the insurance market and supporting the process of risk management, and, within its framework, designing programmes of insurance protection for the concerned entities. Among the social implications of the study, there can be mentioned impact of the explaining, arranging, and systematising approaches on growth of awareness of the risk and insurance awareness, usually resulting in a greater insurance prudence.

Methodological article.

Key words: tourist insurance, tourism and recreation, risk, systematics, types, allocation criteria.

JEL codes: O43, O47, D02

INSURANCE

 Eugeniusz Stroiński

Akademia Finansów i Biznesu Vistula – Warszawa

Insurance Sector in Poland in the Period of Global Financial Crisis

Summary

The global financial crisis has yet not affected significantly the insurance sector in Poland. In the section of property insurance and other types of personal insurance, there have not taken place any substantial changes of the basic economic indices, particularly as regards the written premium. It was growing at an unaltered rate by approx. 4% annually, starting from 1991 to 2012. More important changes took place in the section of life insurance where, till the year 2007, the growth of premium accounted for approx. 16% per year. In 2008, there took place a rapid growth of premium (by approx. 50%) and, in 2009, there occurred a drop by almost 25%; in the subsequent year, the premium remained at an unaltered level. Only in 2012, there took place a greater growth (more than ten per cent). Taking into account those changes, in 2008-2012, the growth of premium accounted on average for approx. 4% a year, as in property insurance, hence, it declined quite considerably against the previous several years when the development of life insurance was exceptionally high what was connected with the introduction of new types of insurance, i.e. insurance with capital fund. The present growth rate seems to be stabilised though still it is a little bit higher than in other European countries. In the period of global crisis, there were not noted any significant disturbances in the field of gained profit and financial guarantee of insurance companies.

Key words: financial crisis, insurance market, premium, equities, life insurance, property insurance, capital fund, deposits, risk, technical provisions, technical result, profit.

JEL codes: G22

SME

Magdalena Kaczkowska-Serafińska

Akademia Finansów i Biznesu Vistula – Warszawa

Personal Risk in the Context of Challenges Posed to the Sector of Small and Medium-Sized Enterprises in Poland

Summary

Functioning of a company in the today’s economy means the necessity to face new challenges brought by the civilisation and economic progress. In order to cope with them firms should adequately form their employee management systems. At present, human resource management comprises a considerable potential of unavoidable risk. On the other hand, in the era of permanent changes, a relevant use thereof may stimulate a faster and more effective development of companies in Poland. The ability to manage personal risk, combined with a reasonable propensity to ventures and to make strategic decisions, may contribute to a more effective meeting the challenges posed to firms for the years to come.

These deliberations are aimed at presentation of the role of job satisfaction in the context of personal risk and challenges posed to small and medium enterprises in Poland. The awareness of the essence of job satisfaction, its impact on employees’ attitudes toward their working places, structure of the factors shaping it as well as relevant measures undertaken by entrepreneurs taking into account that awareness will contribute to the necessary radical growth of innovation and attractiveness of Polish firms from the SME sector.

Key words: personal risk, job satisfaction, challenges, SME.

JEL codes: M12, M54, O15, O30

Anna Maria Wiśniewska

Akademia Finansów i Biznesu Vistula – Warszawa

Small and Medium Enterprises in Economic Development of the Masovian Province

Summary

The economic development of the Masovian Voivodeship (Province) depends to an enormous extent on the condition of small and medium-sized enterprises. Take care of them must not only entrepreneurs trying to introduce changes in their firms but also the state assisting in introduction of innovative solutions or finance, to a greater degree, outlays on their development.

In her article, the author indicated the need to search by Masovian small and medium entrepreneurs for sources of competitive advantage in the market. There are necessary here systems measures in order to stimulate that development and to set forth a friendly environment to run enterprises, which is to facilitate their emergence and operation.

Key words: small and medium enterprises, Masovian development, entrepreneurship, competitiveness.

JEL code: L26

Artur Kuchciński

Akademia Finansów i Biznesu Vistula – Warszawa

Loan Funds Financing SMEs

Summary

In his article, the author characterised the sector of micro-, small and medium-sized enterprises as well as he presented the problem of access to external sources of financing, which may be effectively levelled by the loan funds that have been operating in Poland for approx. twenty years. Firms from the SME sector, due to their role and significant importance for the country’s economic development, are an extremely significant element of the economic scene. However, to make SMEs develop, there is the need for access to capital; therefore, one of the most difficult barriers to overcome they face is lack of opportunities to obtain external financing in the form of bank credits. Due to a high level of risk of unprofitability, banks hinder obtaining a loan for developing business activity. In his article, the author presented two complementary parts of the market for loans: beneficiaries of loan funds’ services – firms from the sector of CMEs, and loan funds which provide their loan services for micro-, small and medium-sized enterprises. He also presented the history of emergence of micro-financial organisations as well as the data on functioning of loan funds in Poland. Moreover, there is presented the information on the structure of loans provided as well as on the terms to be met while applying for loans.

Key words: loan funds, SME, small and medium enterprises, loans.

JEL codes: G21, G23

Agata Wasilewska

Akademia Finansów i Biznesu Vistula – Warszawa

Comparison of Development of the SME Sector in the Years 2005-2010 in Poland and in Its Eastern Region

Summary

An aim of deliberations is to show the favourable changes that have taken place in “Poland B”, the eastern region of the country considered as a backward and worse-category area. In her article, the author undertook an attempt to show that in the period in question there took place favourable changes in this region and in some areas this region even dominates. An analysis took into consideration the time-period covering the phases of reconstruction of the model of competitiveness as well as the phase of survival. Development of the areas of Eastern Poland was possible, inter alia, owing to structural funds and increased outlays on research and development.

Key words: SME, eastern region, Poland.

JEL codes: L26