Kwartalnik Naukowy Uczelni Vistula (Vistula Scientific Quarterly)

Nr 4(50)/2016

Jolanta Owerczuk

Politechnika Białostocka

 PERSPEKTYWA - W POSZUKIWANIU TRZECIEGO WYMIARU

 Streszczenie

Celem rozważań jest przedstawienie roli perspektywy od pierwszych prób sformułowania jej zasad, przez przykłady współczesne, po próbę odpowiedzi „co dalej?”. Zawarte w artykule treści oparto na analizach materiału ilustracyjnego i literatury przedmiotu. Treść artykułu podzielono na części odpowiadające kolejnym etapom - przeszłość, teraźniejszość, przyszłość perspektywy. Zwrócono uwagę na fakt, że perspektywa, mimo okresów odrzucenia i negacji, jest ciągle obecna w twórczości współczesnych, a zasada nieruchomego oka, będąca najczęściej krytykowana, umożliwiła zapis trójwymiarowej przestrzeni na płaszczyźnie, czego konsekwencją zdaje się być wirtualna, trójwymiarowa rzeczywistość.

Słowa kluczowe: perspektywa, anamorfozy, percepcja wzrokowa.

Kody JEL: Z11, Z19

 PERSPECTIVE - IN SEARCH OF THE THIRD DIMENSION

Summary
The purpose of this article is to present the role of the perspective. It presents the first attempts to formulate principles, contemporary examples of use of perspective and to ask “what next?” The contents contained in the text are based on an analysis of an illustrative material and literature. The article is divided into the parts corresponding to the subsequent stages: past, present and future perspective. The article points out to the fact that the perspective, despite the periods of rejection and denial, is still present in creativity of the contemporaries and the immovable eye principle, which is most often criticised, has enabled recording the three-dimensional space on a plane, the consequence seems to be a virtual, three-dimensional reality.

Key words: perspective, anamorphoses, visual perception.

JEL codes: Z11, Z19

ARCHITEKTURA ZMYSŁOWA - NOWE TENDENCJE W PROCESIE PROJEKTOWANIA NA PODSTAWIE WYBRANYCH PRZYKŁADÓW Z TWÓRCZOŚCI KENYA HARY

Summary

Architecture conceived visually and haptically is the concepts associated with cognition and perception of architecture. This article attempts to analyse the means of expression used to intensify the perception of multisensory experience in contemporary architecture and design, for example the works of the contemporary Japanese designer Kenya Hara and related artists and architects.

Key words: sensory architecture, cognitive architecture, perception of architecture, design, haptics.

JEL codes: Z11, Z19

Bartosz Haduch

Krakowska Akademia im. A. Frycza Modrzewskiego w Krakowie

EPICENTRUM PRADY

Streszczenie

Celem rozważań jest ukazanie i analiza stosunkowo nowego trendu współpracy kreatorów mody z renomowanymi architektami. Jako przykład wybrano kolaborację włoskiej firmy Prada z pracowniami OMA, Herzog & de Meuron i SANAA. W artykule zaprezentowano szerokie spektrum projektów na pograniczu architektury, mody i sztuki, przeanalizowano wzajemne podobieństwa i różnice w ramach wymienionych dziedzin. Prezentowane budynki stanowią ilustrację nowych trendów w projektowaniu architektonicznym XXI wieku i różnych reakcji na kontekst lokalny i globalny. Prezentowany materiał i wyniki badań są puntem wyjścia dla dalszych opracowań dotyczących szerszych współzależności mody i architektury.

Słowa kluczowe: architektura, urbanistyka, sztuka, moda, trendy, technologia, przestrzeń ekspozycyjna, butik, eksperyment przestrzenny, eksperyment materiałowy, globalizacja, zjawiska optyczne, projekcje multimedialne.

Kody JEL: Z11, Z19

PRADA EPICENTER

Summary

 The main goal of the article is to present and analyse the new trend concerning collaboration between fashion designers and renowned architects. The case study is based on collaboration between the Italian brand Prada and studios like OMA, Herzog & de Meuron and SANAA. The text presents a wide spectrum of projects on the border of architecture, fashion, and art. It is also an analysis of similarities and differences between these disciplines. The presented buildings show new architectural trends of the 21^st century and various reactions towards the local and global context. The material can be a point of departure to further studies concerning relations between fashion and architecture.

Key words: architecture, urbanism, art, fashion, trends, technology, exhibition space, boutique, spatial experiment, material experiment, globalisation, optical illusions, multimedia projections.

JEL codes: Z11, Z19

Ewa Jarecka-Bidzińska

Akademia Finansów i Biznesu Vistula - Warszawa

GENIUS LOCI PRAGI JAKO KATALIZATOR ODRODZENIA KULTURY MIEJSCA

Streszczenie

Celem rozważań jest zwrócenie uwagi na współczesne zjawisko odrodzenia kultury na warszawskiej Pradze w oparciu o zjawisko powstawania „dzielnicy artystycznej”.

Zastosowano metody badań niezbędne dla zrozumienia problemu naukowego. Zmiany zachodzące na warszawskiej Pradze, niegdyś dzielnicy kojarzonej wyłącznie z przestępczością i biedą, bezpośrednio bądź pośrednio powiązane są z autentyczną tkanką miejską i lokalnymi tradycjami. Ten unikatowy „praski klimat” spowodował powstanie nowych współczesnych środowisk społecznych – neo-bohemy. Stworzenie przestrzeni, która nie zakłóci charakteru Pragi zwanego potocznie „praskim klimatem”, to nowe zadania dla architektów i urbanistów. W artykule autorka wykazała, iż kluczem do zrozumienia genius loci Pragi stanowi nie tylko świadomość autentyczności architektury, ale również lokalnej społeczności, jej potrzeb, patriotyzmu, hartu ducha, dążeń i niezaprzeczalnego potencjału. Materiał będący wynikiem badań jest wyjściowy dla dalszych opracowań, zakłada się jego rozpowszechnianie wśród projektantów, inwestorów, artystów związanych z warszawską Pragą.

Słowa kluczowe: rewitalizacja, warszawska Praga, genius loci, duch miejsca.

Kody JEL: Z11, Z19

GENIUS LOCI OF WARSAW DISTRICT PRAGA AS A CATALYST OF THE RENEWAL OF CULTURE OF PLACE

Summary
The aim of considerations is to draw attention to the modern phenomenon of cultural Renaissance in Warsaw Praga District on the basis of the phenomenon of “art district”.
The author applied the research methods necessary for understanding the scientific problem. The changes taking place in Praga, a former district being associated exclusively with crime and poverty, directly or indirectly are related to the authentic structure of municipal and local traditions. This unique “Praga climate” caused the emergence of new contemporary social environments - neo-bohemian. Creating a space that does not disturb the character of Praga, commonly referred to as “Praga atmosphere”, is a new task for architects and urban planners. In the article, the author showed that the key to understanding the “genius loci” of Praga is not only awareness of the authenticity of the architecture, but also the local community, its needs, patriotism, fortitude, aspirations, and undeniable potential. The material resulting from the research is a starting point for further studies, assumed its spread among designers, investors, and artists associated with Warsaw Praga.

Key words: revitalisation, Warsaw Praga, genius loci, a spirit of place.

JEL codes: Z11, Z19

Piotr Wróbel

Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego

PROJEKTOWANIE PRZYSZŁOŚCI ARCHITEKTURY

Streszczenie

Przyszłość, nieznana i niepokojąca, jest oswajana przez człowieka na różne sposoby: za pomocą proroczych przepowiedni, pociągających utopii, ale także za sprawą trzeźwych naukowych prognoz. Na różnych poziomach kultury swoje pozytywne funkcje pełnią zarówno artystycznie wyrażane futurologiczne wizje, jak i oparte na racjonalnych przesłankach hipotetyczne scenariusze zdarzeń.

 Rozwój ściśle związanych ze sobą techniki i architektury widziany w perspektywie teorii ewolucji organizmów żywych pozwala w inny sposób spojrzeć na problemy kształtowania się nowych form podążających za nowymi technologiami. W artykule poruszono wątki związane z wpływem szybkiego rozwoju techniki lotniczej na kształt towarzyszącej jej architektury. Temat elastyczności – zdolności przystosowywania się do zwiększającego się ruchu pasażerów – jest motywem przewodnim, może nawet pewnego rodzaju obsesją architektury służącej awiacji, praktycznie od początku jej istnienia. Od współczesnych terminali wymaga się możliwości przekształceń układu funkcjonalno-przestrzennego i rozbudowy w perspektywie kilkudziesięciu lat. Wizja nakreślona przez producenta samolotów Airbus jest optymistyczna i pozwala widzieć lotniska powstające w połowie XXI wieku jako środowisko bardziej przyjazne człowiekowi, mniej zanieczyszczone i hałaśliwe.

Słowa kluczowe: przyszłość architektury, utopia i naukowa prognoza, przyszłość lotnisk i terminali lotniczych.

Kody JEL: Z11, Z19

DESIGNING THE FUTURE OF ARCHITECTURE

Summary

The unknown and disturbing future is embraced by the man in various ways: through prophecies, attractive utopia visions but also sound scientific predictions. Both artistic futurological visions and hypothetical scenarios of events based on rational premises fulfil positive functions at various levels of culture.

The development of closely related technique and architecture seen from the perspective of the evolution theory of living beings gives us a different view of the problems of creating new forms that follow the state-of-the-art technologies. This article touches upon he issues connected with the influence of the rapid development of air technology on the shape of the associated architecture. The issue of flexibility – an ability to adapt to the intensifying passenger movement – has been a leitmotif or even a kind of obsession of architects designing for the aviation industry almost from the very beginning of its existence. It is expected that modern terminals will have the capacity of transforming their functional and spatial arrangement and extension in the following dozen or so years. The vision outlined by the producer of Airbus aircraft is optimistic and shows airports to be built in the mid-21^st century as an environment friendlier to the man, less polluted and less noisy.

Key words: future of architecture, utopia and scientific prediction, future of airports and airport terminals. 

JEL codes: Z11, Z19

Aleksander Owerczuk

Politechnika Białostocka

ODBUDOWA ZABYTKOWYCH ŚWIĄTYŃ W KONTEKŚCIE WYKORZYSTANYCH FORM ARCHITEKTONICZNYCH

Streszczenie

Celem rozważań jest zarysowanie problematyki odbudowy zniszczonych zabytkowych świątyń w aspekcie zastosowanych form architektonicznych. Świątynia historyczna może zostać zrekonstruowana, może także powstać obiekt o zupełnie nowej formie architektonicznej. Mimo odmienności przyjętych rozwiązań nowy obiekt jest kontynuatorem i nośnikiem tradycji miejsca w całej jego różnorodności.

Powyższa tematyka została zilustrowana przykładami świątyń wzniesionych w miejsce utraconych zabytkowych cerkiewnych na terenie województwa podlaskiego.

Słowa kluczowe: zabytek, świątynia, architektura cerkiewna, krajobraz.

Kody JEL: Z11, Z19

RECONSTRUCTION OF HISTORICAL TEMPLES IN THE CONTEXT OF THE USED ARCHITECTURAL FORMS

Summary

This article aims to outline the problems of reconstruction of destroyed churches in the historic aspect of applied architectural forms. A historical temple can be reconstructed, there can also arise an object with a completely new form of architecture. Despite the diversity of the solutions adopted, the new object is a continuator and carrier of the tradition of place in all its diversity.

This theme is illustrated with examples of temples built in place of lost historic Orthodox churches in the province of Podlasie.

Key words: architectural monument, temple, Orthodox architecture, landscape.

JEL codes: Z11, Z19

Konrad Podawca

Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie

WYSOKOŚĆ ZABUDOWY I FORMA DACHU JAKO CZYNNIKI KSZTAŁTOWANIA ŁADU PRZESTRZENNEGO W MIEŚCIE

Streszczenie

W artykule poruszono problem kształtowania lokalnego ładu przestrzennego w mieście. Przedstawiono podstawy prawne, jak też naukowe jego realizowania i oceniania z wykorzystaniem opinii ekspertów oraz literaturowych wskaźników ładu przestrzennego. Na podstawie studium przypadku ukazano, w jaki sposób na ład przestrzenny może wpływać wysokość zabudowy i bryła dachu w odniesieniu do bezpośredniego sąsiedztwa zabudowy mieszkaniowej wielo- i jednorodzinnej, bądź usługowej. Rozważania poparto przykładami w odniesieniu do wybranych dwóch obszarów, w których obiekty budowlane poddano analizie z wykorzystaniem podstawowej metody podobieństw. Ta punktowa ocena może w prosty sposób pokazać percepcję krajobrazu urbanistycznego przez przeciętnego odbiorcę (mieszkańca, klienta, użytkownika).

Słowa kluczowe: ład przestrzenny, wysokość zabudowy, dach, planowanie przestrzenne.

Kody JEL: Z11, Z19

THE HEIGHT OF BUILDINGS AND THE FORM OF A ROOF AS FACTORS SHAPING THE SPATIAL ORDER IN A CITY

Summary

The article is investigating the topic of shaping the local spatial order in a city. The legal and scientific background of accomplishing and evaluating the spatial order together with experts’ opinions and indicators in literature is presented. Referring to a case study, the way, in which the spatial order can be influenced by the height of buildings and the form of a roof, in relation to the single, multi-family, and service buildings in the direct neighbourhood, is presented. The considerations are proved by the examples of two areas in which the buildings have been investigated using the analysis of similarities. This analysis can easily show the perception of urban landscape by the average recipient (inhabitant, customer, and user).

Key words: spatial order, building height, roof, spatial planning.

JEL codes: Z11, Z19

Kinga Zinowiec-Cieplik

Politechnika Warszawska

POCZĄTKI IDEI ZIELONEJ ARCHITEKTURY

Streszczenie

Jedną z ciekawszych form powrotu Natury do miasta w skalach miejscowych jest tzw. zielona architektura, a zwłaszcza jej roślinna odmiana obejmująca budowle hybrydowe, u których podstaw stoi współistnienie świata przyrodniczego i budowlanego.

Green architecture, zgodnie z definicją Encyclopaedia Britannica, to filozofia (architektury), oparta na dbałości o zrównoważone wykorzystywanie źródeł energetycznych, trosce o wtórne wykorzystywanie materiałów budowlanych oraz na szacunku i respekcie dla warunków środowiska naturalnego (w tym uwarunkowań krajobrazowych). Zatem, zgodnie z definicją, zielona architektura wcale nie musi być zielona - roślinna dosłownie. Mimo to przybiera wielokrotnie zintegrowane z roślinnością formy hybrydy. W takim ujęciu to co zbudowane i to co naturalne w kompozycji zostaje nierozerwalnie „splątane” - jedno wynika z drugiego oraz silnie oddziałuje tworząc spójną całość.

Słowa kluczowe: zielona architektura, ogrody wertykalne, zielone dachy, bioróżnorodność.

Kody JEL: Z11, Z19

THE ORIGINS OF THE IDEA OF GREEN ARCHITECTURE

Summary

One of the most interesting forms of Nature’s return to the city in the local scales is green architecture, especially hybrid structures, as a coexistence of the natural world and construction.

The Encyclopaedia Britannica defines “green architecture” as a philosophy (architecture) for the sustainable use of energy sources, caring for re-use of building materials and respect for the natural environment conditions (including landscape conditions). So by the definition, “green architecture” does not have to be green - vegetable literally. Although “green architecture” takes repeatedly an integrated hybrid form with plants. In this perspective, what is built and what is natural in the composition is inseparably “entangled” - one stems from the other and has a strong impact to form a coherent whole.

Key words: green architecture, vertical gardens, green roofs, biodiversity.

JEL codes: Z11, Z19

Ewa Kosiacka-Beck

Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie

OGRODOWE MODY I KONWENCJE XVIII WIEKU I ICH RECEPCJA W POLSCE. UNIWERSALNOŚĆ IDEI OGRODU ANGIELSKIEGO I DZIAŁAŃ PROJEKTOWYCH

Streszczenie

Zapoznając się z historią sztuki ogrodowej, zazwyczaj stykamy się z przekazem historyków sztuki, którzy analizują daty powstania, atrybucje, kompozycje czy przemiany obiektów na przestrzeni dziejów. Celem rozważań jest spojrzenie na sztukę kształtowania ogrodów - na ogród jak na element mody, pewien trend, jak na czynnik zaspokajający społeczne potrzeby, pewne zjawisko w ujęciu socjologicznym. Dużo ciekawsze wydaje się być spojrzenie na ogród jako na miejsce, z pomocą którego właściciel czy twórca zaspokajał własne pragnienia, odzwierciedlał własne dążenia i aspiracje, bogactwo, mógł zamanifestować światopogląd, dobry gust czy dotrzymać kroku panującej modzie.

Badanie kompozycji i wyglądu współczesnego założeń historycznych, uzupełnione o analizę materiałów historycznych i ikonograficznych osiemnastowiecznych założeń ogrodowych, w ujęciu historii sztuki, ale i innych dziedzin życia, ma na celu ukazanie mechanizmu przenoszenia idei i uniwersalności ogrodu angielskiego, widzianych w charakterze, formach i rozwiązaniach przestrzennych, utrwalonych również w dzisiejszych tendencjach projektowych.

Wiemy dziś na pewno, że dzięki angielskim impulsom na terenie naszego kraju powstawały piękne malownicze scenerie, a krajobraz wypełniały bogate w nowe doznania kompozycje zagospodarowane egzotycznymi gatunkami roślin. Pewne jest też, że ogród przez kompozycje i wyposażenie, a także wszelkie nowinki ogrodnicze był i jest środkiem do poprawy jakości życia, a moda jest tym zjawiskiem, które najkrócej określa sposób rozpowszechniania się ogrodowych idei i rozwiązań przestrzennych.

Implikacje praktyczne: wyodrębnione trwałe elementy kompozycji tworzące kanon ogrodu krajobrazowego.

Implikacje społeczne: ogrodowe mody i konwencje jako elementy podnoszące jakość codziennego życia.

Słowa kluczowe: osiemnastowieczna moda, konwencje, angielski ogród, ogród krajobrazowy, rozpowszechnianie styli ogrodowych.

Kody JEL: Z11, Z19

THE EIGHTEENTH-CENTURY GARDEN FASHIONS AND CONVENTIONS AND RECEPTION THEREOF IN POLAND. GENERALITY OF ENGLISH GARDENING IDEAS AND PROJECT TENDENCIES

Summary

When exploring the garden design’s history, we usually meet with the art historians who analyse the date of creation, attributions, compositions or transformations throughout history. The aim of this article is to look at the garden history as a social factor, element of fashion, real trend and to look at the garden as a place where man could accent social needs. It would be much more interesting though to look at gardens as the places, thanks to which the owner or the creator has fulfilled his own dreams, expressed the strive and aspirations or wealth and who could manifest his or her world view, good taste while also keeping up with fashion.

The investigation of composition and the appearance of present landscape gardens, replenished with an analysis of historical materials and iconographic eighteenth-century landscape gardens is to present the mechanism of conveyance of the idea and universality of the English garden seen in the nature, forms, and spatial solutions, reinforced also in today’s project tendencies.

Today, we know for sure that thanks to the English impulses, in Poland, beautiful picturesque sceneries came into existence and landscapes were full of many exotic plants, enriched with new experience. We are sure that the garden aspired to improve the standard of life through the composition, its equipment and the gardening news. What is more, fashion has been the phenomenon which determines in the shortest way spreading of gardening ideas and spacious solutions in every stage and epoch.

Practical implications: the singled out permanent elements of the composition setting up the canon of landscape garden.

Social implications: garden fashions and conventions as the elements raising the quality of daily life.

Key words: eighteenth-century fashion, gardens conventions, English garden, landscape garden, dissemination of garden styles.

JEL codes: Z11, Z19

Agnieszka Starzyk

Akademia Finansów i Biznesu Vistula - Warszawa

PRZEDSZKOLE – ASPEKT PRAWNY KSZTAŁTOWANIA UKŁADÓW FUNKCJONALNO-PRZESTRZENNYCH

Streszczenie

Celem opracowania jest zwrócenie uwagi na zmienność standardów dotyczących obiektów wychowania przedszkolnego w kierunku tworzenia optymalnych przestrzeni opiekuńczo-wychowawczo-edukacyjnych. W przeszłości, w momencie zaistnienia idei opieki nad dziećmi poza domem, powstał problem miejsca opieki. W Polsce, ale i na świecie, pierwsze instytucje miały charakter opiekuńczy, następnie rozszerzono program o czynnik wychowawczy, a dopiero po II wojnie światowej stopniowo włączano elementy edukacyjne. Materiał będący wynikiem badań jest wyjściowym dla dalszych opracowań.

Słowa kluczowe: przedszkole, wychowanie przedszkolne, przestrzeń dziecka, prawo.

Kody JEL: Z11, Z19

KINDERGARTEN – THE LEGAL ASPECT OF THE DEVELOPMENT OF FUNCTIONAL AND SPATIAL ARRANGEMENTS

Summary

The aim of the study is to draw attention to the variability of standards for pre-school facilities in the direction of creating the optimal care and upbringing and education. In the past - at the time when the idea of looking after children outside home was born - there was an issue of a place of care. In Poland, but also across the world, the first of such institutions provided care only. Next the aspect of raising youngsters was added. After World War II the educational element was started being gradually introduced. Conclusions of this research will form the base for further studies.

Key words: kindergarten, preschool care, child’s space, law.

JEL codes: Z11, Z19

Davut Han Aslan, Bahadir Selcuk

Akademia Finansów I Biznesu Vistula - Warszawa

AFRICA IN TURKEY’S FOREIGN POLICY AGENDA: TRADE, ECONOMIC AND MILITARY COOPERATION

Summary

The paper, which goes under the title of “Africa in Turkey’s Foreign Policy Agenda: Trade, Economic and Military Cooperation”, demonstrates various valuable ideas, that is the reason that made us dwell on a similar topic. Africa, as the second largest continent in the world, in the history became a close part of Ottoman Empire. Turkey and African countries have many issues in common in terms of social, cultural, political and economic aspects as the heritage of the past and cultural affiliation. Recently, Turkey and Africa have introduced a variety range of relation perspectives which promote the integration of people and trade between the two sides. Business that is worth millions of dollars has been conducted between African countries and Turkey. Some products have been imported and exported between the two sides. In the last decade, strong diplomatic ties between Turkey and Africa have been established where Turkey has opened many embassies in different countries in Africa.

Key words: Africa, Turkey, economy, trade, bilateral relations, economic growth.

JEL codes: N40

AFRYKA W AGENDZIE POLITYKI ZAGRANICZNEJ TURCJI: WSPÓŁPRACA HANDLOWA, GOSPODARCZA I WOJSKOWA

Streszczenie

Artykuł zatytułowany „Afryka w agendzie polityki zagranicznej Turcji: współpraca handlowa, gospodarcza i wojskowa” wskazuje na różne cenne idee, z tego też względu zajęliśmy się podobnym tematem. Afryka, drugi pod względem wielkości kontynent na świecie, historycznie stała się ścisłą częścią Imperium Osmańskiego. Turcja i kraje afrykańskie mają wiele wspólnych kwestii z punktu widzenia aspektów społecznych, kulturowych, politycznych i gospodarczych jako dziedzictwo przeszłości i parantelę kulturową. Ostatnio Turcja i Afryka wprowadziły cały szereg perspektyw wzajemnych stosunków, które promują integrację ludzi i handlu między obu stronami. Kraje afrykańskie i Turcja prowadzą wymianę handlową, której wartość wynosi miliony dolarów. Obie strony importują i eksportują pewne towary. W ostatnim dziesięcioleciu zostały nawiązane silne stosunki dyplomatyczne między Turcją i Afryką, Turcja zaś otworzyła wiele ambasad w różnych krajach Afryki.

Słowa kluczowe: Afryka, Turcja, gospodarka, handel, stosunki dwustronne, wzrost gospodarczy.

Kody JEL: N40

Anna Maria Wiśniewska

Szkoła Główna Turystyki i Rekreacji w Warszawie

FRANCZYZA - KONCEPCJA BIZNESU DLA PRZEDSIĘBIORSTW DZIAŁAJĄCYCH NA RYNKU USŁUG TURYSTYCZNYCH 

Streszczenie

Sposobem na rozwój działalności gospodarczej dla wielu osób może być franczyza. Jest to system sprzeda­ży towarów, usług lub technologii, w którym dochodzi do stałej współpracy mię­dzy prawnie i finansowo odrębnymi przedsiębiorstwami.

Rozwój przedsiębiorstw dzięki franczyzie, czyli gotowej koncepcji biznesu, jest bardzo widoczny w usługach na rynku turystycznym. Niesłabnącą popularnością wśród biorców franczyzy cieszą się placówki gastronomiczne, biura podróży czy firmy zajmujące się sprzedażą biletów lotniczych. W związku z rosnącym zainteresowaniem naszym krajem ze strony turystów zagranicznych, polscy potencjalni kandydaci na przedsiębiorców powinni w sposób umiejętny wykorzystać szansę, jaką daje opisywany rynek.

W artykule podjęto próbę przedstawienia szansy dla osób mających zamiar założyć swoją działalność dzięki franczyzie, która „szturmem” zdobywa polski rynek w systemie dystrybucji towarów i usług. Artykuł zawiera dane na temat rynku franczyzy w Polsce, informacje na temat preferencji turystów krajowych oraz ciekawe opinie turystów zagranicznych, którzy bardzo chwalą sobie nasz kraj doceniając naszą otwartość, gościnność i dbałość o ochronę środowiska naturalnego. Przedstawiono również, na podstawie przeglądu literatury oraz raportów o franczyzie, średni koszt przykładowych inwestycji w wybranych placówkach gastronomicznych.

Słowa kluczowe: turystyka, franczyza, franchising, finansowanie przedsiębiorstwa.

Kody JEL: L83

FRANCHISE AS A CONCEPT OF BUSINESS FOR THE ENTERPRISES OPERATING IN THE MARKET FOR TOURIST SERVICES 

Summary

The way for developing business for many people may be franchise. This is the system of selling commodities, services or technologies, in which there takes place a permanent cooperation between legally and financially separate enterprises.

The development of enterprises owing to franchise, i.e. the ready concept of business, is evident in services in the tourism market. The unabated popularity among franchisees is enjoyed by catering outlets, travel agencies or companies selling airline tickets. Because of an ever growing interest in Poland at the part of foreign tourists, Polish potential candidates for entrepreneurs should skilfully make use of the opportunity provided by the analysed market.

In her article, the author undertook an attempt to present the opportunity for the individuals who are going to start up their business owing to franchise which gains by storm the Polish franchise market in the system of distribution of goods and services. The article contains data on the market for franchise in Poland, information on preferences of domestic tourists and interesting opinions of foreign tourists who value highly our country appreciating our openness, hospitality and protection of the natural environment. She also presented, based on the overview of literature and reports on franchise, the average cost of exemplary investments in the selected catering outlets.

Key words: tourism, franchise, franchising, corporate finance.

JEL codes: L83

Lech Smolaga

Wyższa Szkoła Menedżerska w Warszawie

SPECYFIKA POPYTU NA INNOWACJE NA POCZĄTKU XXI wieku

Streszczenie

W artykule omówiono specyfikę prognozowanych innowacji technicznych, organizacyjnych i społecznych w XXI wieku. Analiza rozpoczyna się od wyliczenia najważniejszych zagrożeń społeczno-ekonomicznych. Należą do nich m.in. zmiany strukturalne związane z automatyzacją procesów produkcyjnych prowadzące do powstania bezrobocia technologicznego oraz sfery wykluczenia społecznego, a także wystąpienia kryzysów z racji wyłączania z globalnego rynku coraz liczniejszych, upośledzonych ekonomicznie grup społecznych. Na ten proces nakładają się inne niekorzystne zmiany, jak: wyczerpywanie się zasobów naturalnych, zmiany klimatyczne, eksplozja demograficzna i niekontrolowane migracje ludności, wyhamowanie postępów rewolucji naukowo-technicznej, patologie społeczne. Wyzwania te mogą być rozwiązane przez wdrożenie określonych innowacji technologicznych, organizacyjnych i społecznych. Prowadzić mają przede wszystkim do stworzenia takich ram organizacyjnych systemu społecznego, które umożliwią racjonalny, z ekonomicznego punktu widzenia, podział dochodu narodowego oraz optymalne wykorzystanie potencjału ludzkiego. Innowacje te zapewniają również utrzymanie przez „kapitał” właściwego poziomu zysków, dlatego są także warunkiem sine qua non przetrwania gospodarki rynkowej.

Słowa kluczowe: innowacje techniczne, innowacje organizacyjne, innowacje społeczne.

Kody JEL: O3

THE SPECIFICITY OF DEMAND FOR INNOVATIONS AT THE BEGINNING OF THE 21^ST CENTURY

Summary

In his article, the author discussed the specificity of the forecasted technical, organisational and social innovations in the 21^st century. He starts his analysis from specifying the crucial socio-economic threats. They include, inter alia, the structural alterations connected with automation of production processes leading to emergence of technological unemployment and the sphere of social divide as well as to occurrence of crises due to exclusion from the global market more and more numerous, economically handicapped social groups. This process is overlapped by other unfavourable changes such as depletion of natural resources, climate change, population explosion, and uncontrolled migrations of people, slowdown of the pace of scientific and technical revolution, social pathologies. These challenges may be resolved through the implementation of definite technological, organisational and social innovations. They have primarily to lead to set up such an organisational framework of the social system, which will enable a reasonable from the economic point of view distribution of national income and the optimum use of the human potential. These innovations also ensure the retention by capital of a proper level of profits; hence they are a sine qua non of the survival of the market economy.

Key words: technical innovations, organisational innovations, social innovations.

JEL codes: O3

Nazifov Farkhod Mirzoshoyevich, Zobov Alexander Mikhaylovich

PEOPLES’ FRIENDSHIP UNIVERSITY OF RUSSIA

(Rosyjski Uniwersytet Przyjaźni Narodów)

THE PROSPECTS OF ECONOMIC RELATIONS IN THE ENERGY SECTOR OF THE REPUBLIC OF TAJIKISTAN AND ITS INDUSTRY DEVELOPMENT

Summary

This research identifies the present position of economic relations in the energy sector of Tajikistan. Electricity is essential for development of the country, economic growth, job creation, and modern life. Without it, poverty endures. This study is based on statistical methods. In 2009-2010, the share of electricity in the total volume of exports sharply decreased, from 6.3% to 0.3%, as Uzbekistan had ceased to import electricity from Tajikistan. Also we analysed the CASA-1000 project. This project demonstrates landmark cooperation between the Kyrgyz Republic, Tajikistan, Pakistan, and Afghanistan. Tajikistan was confirmed as the host of the official ceremony launching the Project’s implementation phase on 12 May 2016 in Dushanbe with participation of high-ranking officials of all four countries, representatives of the international financial institutions, CASA-1000 Secretariat, donors and partners.

Key words: economy, prospects, agriculture, energy, competitiveness, development, export, industry, electricity generation.

JEL codes: O10, O11, Q25, Q26, Q34, Q4, Y10

PERSPEKTYWY STOSUNKÓW GOSPODARCZYCH W SEKTORZE ENERGETYCZNYM REPUBLIKI TADŻYKISTANU I ROZWOJU JEGO PRZEMYSŁU

Streszczenie

Niniejsze badanie wskazuje na obecny stan stosunków gospodarczych w sektorze energetycznym Tadżykistanu. Energia elektryczna jest podstawą rozwoju kraju, wzrostu gospodarczego, tworzenia miejsc pracy i nowoczesnego życia. Bez niej doskwiera ubóstwo. Badanie jest oparte na metodach statystycznych. W latach 2009-2010 udział prądu w ogólnym wolumenie eksportu gwałtownie zmalał, z 6,3% do 0,3%, jako że importować prąd z Tadżykistanu przestał Uzbekistan. Dokonaliśmy również analizy projektu CASA-1000. Projekt ten wskazuje na stanowiącą kamień milowy współpracę Kirgizji, Tadżykistanu, Pakistanu i Afganistanu. Tadżykistan został gospodarzem oficjalnej uroczystości rozpoczęcia fazy wdrożenia projektu w dniu 12 maja roku 2016 w Duszanbe z udziałem wysokiej rangi urzędników wszystkich czterech krajów, przedstawicieli międzynarodowych instytucji finansowych, Sekretariatu CASA-1000, darczyńców i partnerów.

Słowa kluczowe: gospodarka, perspektywy, rolnictwo, energia, konkurencyjność, rozwój, eksport, przemysł, wytwarzanie prądu.

Kody JEL: O10, O11, Q25, Q26, Q34, Q4, Y10

Andrzej Głowacki

WYNIKI POSTĘPOWAŃ UKŁADOWYCH W LATACH 2010-2015 NA PRZYKŁADZIE WYBRANEGO WYDZIAŁU SĄDU REJONOWEGO

Streszczenie

Tematem artykułu jest analiza skuteczności postępowań upadłościowych z możliwością zawarcia układu z wierzycielami zgodnie z przepisami ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze. W związku z wejściem w życie nowych przepisów od dnia 1 stycznia 2016 roku autor przeanalizował akta 20 postępowań w jednym z Sądów upadłościowych w centralnej Polsce.

Analiza wskazuje na bardzo niską efektywność postępowań układowych co było następstwem późnego składania wniosków przez przedsiębiorców, ograniczenie działań restrukturyzacyjnych wyłącznie do redukcji i/lub rozłożenia w czasie zobowiązań. Autor zwraca uwagę także na bardzo zróżnicowaną jakościowo dokumentację przygotowaną przez przedsiębiorców.

Na podstawie wyników omówiono przygotowane rekomendacje, które winny być uwzględnione przy wdrażaniu ustawy Prawo restrukturyzacyjne.

Słowa kluczowe: upadłość układowa, Prawo restrukturyzacyjne, doradca restrukturyzacyjny.

Kody JEL: G33, G34, G38

OUTCOMES OF ARRANGEMENT PROCEDURES IN THE YEARS 2010-2015 ON THE EXAMPLE OF THE CHOSEN DIVISION OF THE DISTRICT COURT

Summary

The topic of the article is an analysis of efficacy of bankruptcy procedures with the possibility of entering into an arrangement with creditors pursuant to the regulations of the Corporate Bankruptcy and Reorganisation Law Act. Having in mind the implementation of new rules since 1 January 2016, the author has analysed the documents of 20 procedures in one of the bankruptcy courts in central Poland.

The analysis indicates a very low efficacy of arrangement procedures, what was a consequence of the late applications filed by entrepreneurs, the limitation of restructuring measures exclusively to reduction and/or staggering their liabilities. The author also pays attention to very diversified in terms of quality documents prepared by entrepreneurs.

Based on findings, the author discussed the prepared recommendations which should be taken into account while implementing the Restructuring Law Act.

Key words: arrangement bankruptcy, Restructuring Law, restructuring adviser.

JEL codes: G33, G34, G38

Kamil Gemra

Szkoła Główna Handlowa w Warszawie

SECURING THE ISSUE OF BONDS ON THE CATALYST MARKET

Summary

This paper aims to analyse the structure of security offered by issuers trading on the Catalyst market. In addition, the article attempts to predict the direction of Catalyst market development in the field of security. The article uses the method of secondary data analysis. On the basis of the analysis, the following conclusions can be drawn up. The Catalyst market is dominated by unsecured bonds. Only companies offer secured bonds to investors. The two main types of securities are mortgages and liens. It can be assumed that in the coming years, the number of bonds with collateral will decrease due to the larger share of banks among issuers. The article concerns the organised market of bonds, which operates in Poland. As regards the classification, the paper is a research article.

Key words: bonds, Catalyst, secured bonds, unsecured bonds.

JEL codes: G10

ZABEZPIECZENIE EMISJI OBLIGACJI NA RYNKU CATALYST

Streszczenie

Artykuł ma na celu analizę struktury zabezpieczenia oferowanego przez emitentów prowadzących obrót papierami wartościowymi na rynku Catalyst. Ponadto autor próbuje określić kierunek rozwoju rynku Catalyst w dziedzinie zabezpieczeń. W artykule zastosowano metodę analizy danych wtórnych. Na podstawie analizy można wyciągnąć następujące wnioski. Rynek Catalyst jest zdominowany przez obligacje niezabezpieczone. Tylko spółki oferują inwestorom obligacje zabezpieczone. Dwoma głównymi rodzajami papierów wartościowych są hipoteki i zastawy. Można założyć, że w nadchodzących latach liczba obligacji z zabezpieczeniem będzie malała ze względu na większy udział banków wśród emitentów. Artykuł dotyczy zorganizowanego rynku obligacji działającego w Polsce. Jeżeli chodzi o klasyfikację, opracowanie jest artykułem badawczym.

Słowa kluczowe: obligacje, rynek obligacji Catalyst, obligacje zabezpieczone, obligacje niezabezpieczone.

Kody JEL: G10

Joanna Przemyślańska-Włosek

Akademia Finansów i Biznesu Vistula - Warszawa

OPINIA IMIGRANTÓW ZAROBKOWYCH Z UKRAINY NA TEMAT POLSKI I POLAKÓW

Streszczenie

W opracowaniu przedstawiono wyniki badania jakościowo-ilościowego, przeprowadzonego w lutym 2015 roku wśród 307 pracowników z Ukrainy zatrudnionych za pośrednictwem agencji pracy tymczasowej OTTO Work Force Polska. Celem badania było ustalenie powodów, dla których Ukraińcy zdecydowali się na przyjazd zarobkowy do Polski oraz poznanie ich opinii na temat Polski i Polaków. Zastosowano dobór celowy. Respondentów do badania wybrano spośród pracowników agencji pracy tymczasowej OTTO Work Force, jednej z największych firm pośrednictwa pracy w Europie, która zatrudnia pracowników z Ukrainy od 2013 roku. Ustalono, iż głównym powodem przyjazdu do pracy badanych jest czynnik zarobkowy. W ich opinii Polska jest krajem otwartym na pracowników z Ukrainy. Część z nich czuje się jednak dyskryminowana na tle narodowościowym. Największym problemem w pracy i życiu w Polsce jest dla nich niedostateczna znajomość języka polskiego.

Słowa kluczowe: imigranci z Ukrainy, praca tymczasowa, ocena.

Kody JEL: J15

OPINIONS OF LABOUR IMMIGRANTS FROM UKRAINE OF POLAND AND POLES

Summary

In her study, the author presented findings of the qualitative and quantitative research carried out in February 2015 among 307 workers from Ukraine employed through the temporary employment agency OTTO Work Force Polska. The aim of the research was to identify the reasons, for which Ukrainians decided to come to Poland for employment purposes, and to learn their opinions of Poland and Poles. The author applied the nonprobability sampling. The respondents for the research were selected from among workers recruited by the OTTO Work Force temporary employment agency, one of the biggest recruitment agencies in Europe, which has been employing workers from Ukraine since 2013. The author ascertained that the main reason for labour trips was the work and remuneration factor. In their opinion, Poland is the country open to workers from Ukraine. However, some of them feel being discriminated on the grounds of nationality. The toughest problem in work and life in Poland is for them insufficient Polish language skills.

Key words: immigrants from Ukraine, temporary work, opinion.

JEL codes: J15

Nr 3(49)/2016

Juliusz Kotyński

Akademia Finansów i Biznesu Vistula - Warszawa

ZMIANY STRUKTURALNE I ZABURZENIA W GOSPODARCE EUROPEJSKIEJ I GLOBALNEJ W DRUGIEJ DEKADZIE XXI WIEKU. SKUTKI DLA POLSKI

Streszczenie

Globalny kryzys finansowy i gospodarczy przyśpieszył tempo zmian strukturalnych w gospodarce światowej, związanych z internacjonalizacją gospodarki, rewolucją w zakresie technik informacyjnych i komunikacyjnych oraz wzrostem dynamiki rozwojowej krajów o gospodarkach wschodzących. W 2014 roku Chiny stały się największym na świecie producentem towarów i usług, wyprzedzając Stany Zjednoczone, a w 2015 roku także Unię Europejską pod względem wartości wytworzonego PKB (wg parytetu siły nabywczej walut). Różnice poziomów rozwoju gospodarczego i społecznego między grupami krajów pozostają jednak bardzo duże, a dysproporcje dochodów w obrębie wielu gospodarek nadal się powiększają. Rośnie ryzyko rozwojowe, zwłaszcza w wielu krajach o gospodarkach wschodzących, których sytuacja gospodarcza pogorszyła się w połowie dekady. Przemianom i turbulencjom w gospodarce światowej towarzyszą konflikty i napięcia wewnętrzne i międzynarodowe, o naturze ekonomicznej, politycznej, społecznej i militarnej. Rozwój gospodarczy Polski w latach 1995-2015 cechował się względnie wysoką, chociaż malejącą dynamiką, zbliżoną do średniej w gospodarce światowej i wyższą od osiąganej w wysoko rozwiniętych krajach Unii Europejskiej i OECD, ale na dłuższą metę trwały rozwój polskiej gospodarki może być także zagrożony przez globalne czynniki ryzyka.

Słowa kluczowe: nierównomierny rozwój, ryzyko, gospodarka światowa, globalizacja.

Kody JEL: F15, F34, F43, F36, G32, O47

STRUCTURAL CHANGES AND TURBULENCES IN THE EUROPEAN AND GLOBAL ECONOMY IN THE SECOND DECADE OF THE 21^ST CENTURY. CONSEQUENCES FOR POLAND

Summary

The global financial and economic crisis accelerated structural changes in the world economic system, associated with internationalisation of the global economy, the ICT revolution and with the enhancement of growth of developing and emerging market economies. In 2014, China became the world largest producer of goods and services, exceeding the US and in 2015 also the European Union. However, differences of social and economic levels between the country groups are still substantial, and income disparities within many countries are rising. The persisting instability of the global financial situation contributed to escalation of development risks, notably among the emerging economies. Fast transformations in the global economy have been accompanied by internal and international conflicts and disorders, of the social, economic, political, and military nature. In the period 1995-2015, Poland’s economic development was characterised by a relatively high - though weakening - dynamics, similar to the world average, higher than in developed economies of the EU and OECD. In a longer perspective, however, the development of Poland’s economy can also be threatened by some global risk factors.

Key words: uneven growth, risk, world economy, globalisation.

JEL codes: F15, F34, F43, F36, G32, O47

Ryszard Michalski

Akademia Finansów i Biznesu Vistula - Warszawa

POLITYKA GOSPODARCZA POLSKI W OKRESIE ZABURZEŃ FINANSOWYCH I PRZEMIAN STRUKTURALNYCH W GOSPODARCE EUROPEJSKIEJ I ŚWIATOWEJ

Streszczenie

Druga dekada XXI wieku to okres ostrych zaburzeń finansowych oraz istotnych przemian strukturalnych w gospodarce europejskiej i światowej. W gospodarkach wielu krajów utrzymywały się tendencje stagnacyjne w połączeniu z tzw. lowflation_, a nawet deflacją. Po globalnym kryzysie finansowym i ekonomicznym lat 2008-2009 i kryzysie strefy euro lat 2010-2013 pojawiła się groźba trzeciej rundy kryzysu światowego, tym razem obejmującego głównie państwa „wschodzących rynków” i rozwijające się. Kryzys europejskiej unii walutowej wymusił nieortodoksyjne działania władz i organów Unii Europejskiej, zwłaszcza Europejskiego Banku Centralnego, spowodował zasadnicze przeorientowanie polityki gospodarczej państw strefy euro i przede wszystkim zapoczątkował szereg istotnych zmian organizacyjno-regulacyjnych, których wprowadzanie potrwa przez najbliższe kilka lat.

Polska polityka gospodarcza w małym stopniu dostosowywała się do zachodzących w świecie zmian, koncentrując się na kwestiach wewnętrznych. Dzięki dużej redukcji deficytu sektora finansów publicznych, głównie za sprawą ograniczenia wydatków budżetowych, w połowie 2015 roku udało się zakończyć procedurę nadmiernego deficytu po sześciu latach jej obowiązywania. Wciąż otwarta pozostaje kwestia reformy systemu podatkowego, który jest mocno przestarzały, pełen niespójności i luk. W ostatnich latach zarysowuje się tendencja do wzrostu znaczenia polityki fiskalnej, mimo kłopotów rządu z utrzymaniem dyscypliny budżetowej kraju. Dla realizacji ambitnych obietnic wyborczych roku 2015, oznaczających de facto odejście od polityki zaciskania pasa, kwestia zasadniczej reformy i podwyższenia podatków – z wyjątkiem pośrednich – staje się coraz bardziej ewidentna. Z kolei polityka pieniężna mocno traci na efektywności tak ze względu na ewidentne błędy jej autorów, jak i na fakt, że od lat nie potrafi sobie poradzić z sytuacją ogólnej nadpłynności systemu bankowego. Wymaga to nie tylko zmian instytucjonalnych, ale i przewartościowania samej koncepcji polityki monetarnej i jej głównego celu.

W najbliższych latach przed polskimi władzami staje ważne zadanie ograniczenia skali nierównowagi tak wewnętrznej, jak zewnętrznej i tym samym zmniejszenia stopnia uzależnienia naszego kraju od napływu oszczędności zagranicznych.

Słowa kluczowe: kryzys strefy euro, konsolidacja fiskalna, poluzowanie ilościowe, deficyt i dług publiczny, policy mix, nierównowaga płatnicza, zadłużenie zagraniczne.

Kody JEL: E44, E51, E58, E62, F34, F36, G01, G28, H6

POLAND’S ECONOMIC POLICY IN THE PERIOD OF FINANCIAL TURBULENCES AND STRUCTURAL CHANGES IN THE EUROPEAN AND WORLD’S ECONOMIES

Summary

The second decade of the XXI century is a period of sharp financial turbulences and substantial changes in the world’s and European Union’s economies. In many countries, stagnant tendencies persist in conjunction with the so-called lowflation, and even deflation. After the global financial and economic crisis of 2008-2009 and the turmoil of the euro area in the years 2010-2013, there is a danger of the third round of crisis, this time touching mainly upon emerging markets and developing countries. The Economic and Monetary Union’s crisis has brought about unorthodox actions of the European Union’s authorities and organs, especially of the European Central Bank, reoriented thoroughly the European economic policy and caused launching of organisational and regulatory changes which will be implemented within a few next years.

The Polish fiscal and monetary policy has to a lesser extent adjusted to the global changes, being focused on domestic issues. Thanks to the fall in the deficit, mainly due to budgetary expenditures mitigation, it was possible in the mid-2015 to close down the Excessive Deficit Procedure having been valid for previous six years. Nevertheless, there is still open the question of tax system overhaul because the present Polish taxation is quite outdated, full of inconsistences and loopholes. In the last years, the role of fiscal policy has been on rise despite the government’s problems with maintaining the budgetary discipline. To fulfil ambitious election promises of the year 2015, which have de facto meant an abandonment of fiscal consolidation, an evident need arises to reform entirely the tax system and to increase taxes, except for indirect ones. On the other hand, the monetary policy is losing its efficacy not only because of obvious mistakes of policy makers but also due to the persistence of over-liquidity in the home banking system. It requires not only institutional changes but also an essential reorientation of the monetary policy’s concept and main objective.

In the years to come, the state authorities must diminish the scale of internal and external disequilibria and this way to alleviate the dependence of Poland on foreign savings.

Key words: crisis of the euro area, fiscal consolidation, quantitative easing, public deficit and debt, policy mix, balance of payments disequilibrium, foreign debt.

JEL codes: E44, E51, E58, E62, F34, F36, G01, G28, H6

Andrzej Dorosz

Akademia Finansów i Biznesu - Warszawa

ZADŁUŻENIE ZEWNĘTRZNE POLSKI I KOSZTY JEGO OBSŁUGI: DETERMINANTY, ZAGROŻENIA, PERSPEKTYWY

Streszczenie

W ostatnich dekadach Polska rozwijała się dość szybko, między innymi dzięki importowi kapitału w postaci inwestycji bezpośrednich oraz pożyczek zaciąganych na międzynarodowych rynkach finansowych. W rezultacie stała się krajem dłużniczym ze stosunkowo dużymi zewnętrznymi zobowiązaniami, a także z relatywnie dużą ujemną międzynarodową pozycją netto. Jest to istotne ograniczenie dla polityki gospodarczej kraju, gdyż duże zagraniczne zobowiązania (pasywa) stanowią swoistą „bazę finansową”, na podstawie której - w pewnych okolicznościach - może rozwinąć się kryzys płatniczy w stosunkach z zagranicą. W artykule przeanalizowano wpływ, jaki poszczególne pozycje międzynarodowej pozycji inwestycyjnej mogą mieć teoretycznie na sytuację płatniczą kraju. Przedstawiono także sytuację płatniczą, która wystąpiła w Polsce w drugiej połowie 2015 roku po wyborach prezydenckich i parlamentarnych, w związku z zapowiadanymi zmianami w polityce gospodarczej. Kilka charakterystycznych oznak (znaczny spadek kursu złotego, obniżenie poziomu oficjalnych rezerw, wzrost kosztów zagranicznych pożyczek, obniżenie ratingu) wskazywało, że w oczach zagranicznych inwestorów Polska znalazła się wtedy „na cenzurowanym” i jeżeli następnie wystąpią kumulujące się, istotne błędy w polityce gospodarczej, to grozi jej kryzys płatniczy. Kryzys płatniczy nie jest więc jednak nieuchronny, niemniej wydaje się, że Polska wyczerpała już potencjał finansowania rozwoju zagranicznymi inwestycjami oraz pożyczkami i powinna zwiększyć swoją stopę oszczędzania, jeżeli chce utrzymać odpowiednio wysoką dynamikę wzrostu PKB.

Słowa kluczowe: zadłużenie zewnętrzne Polski, pozycja inwestycyjna, sytuacja płatnicza.

Kody JEL: E21, F21, F32

POLAND’S EXTERNAL DEBT AND COSTS OF ITS SERVICE: DETERMINANTS, THREATS AND PERSPECTIVES

Summary

In the last decades, Poland has been developing quite quickly, inter alia, owing to import of capital in the form of direct investments and loans drawn in international financial markets. In result, it has become a debtor nation with relatively high external liabilities and with a relatively big negative international net position. This is a considerable limitation for the country’s economic policy as big foreign accounts payable (liabilities) are a peculiar ‘financial base’ based on which - in certain circumstances - there may be evolved a balance of payments crisis in relationships with foreign countries. In his article, the author analysed the impact which may theoretically be exerted by individual items of the international investment position on the country’s payment situation. He also presented the payment situation, which took place in Poland in the second half of 2015, after the presidential and parliamentary elections, in connection with the announced changes in the economic policy. A few characteristic symptoms (a significant decline of the zloty exchange rate, official reserve level reduction, growth of costs of foreign loans or downgrade) indicated that as perceived by foreign investors Poland was then on the carpet and, if next there occurred cumulative significant errors in the economic policy, it would have been endangered by the balance of payments crisis. Therefore, however, the balance of payments crisis is not unavoidable, nevertheless it seems that Poland has already exhausted its potential to finance the development with foreign investments and loans, and it should increase its rate of saving if it wants to retain the high dynamics of GDP growth.

Key words: Poland’s external debt, investment position, payment situation.

JEL codes: E21, F21, F32

Janusz Kostecki

Wojskowa Akademia Techniczna im. Jarosława Dąbrowskiego w Warszawie

WPŁYW CZYNNIKÓW ZEWNĘTRZNYCH I WEWNĘTRZNYCH NA BEZPIECZEŃSTWO EKONOMICZNE POLSKI

Streszczenie

Bezpieczeństwo ekonomiczne istotnie decyduje o niezakłóconym funkcjonowaniu gospodarki oraz jej rozwoju. Jego skuteczne i efektywne kształtowanie zależy od racjonalnego rozpoznania i wykorzystania wielu zmiennych w czasie i przestrzeni. Można je sklasyfikować jako czynniki zewnętrzne i wewnętrzne. Jako istotne uwarunkowania zewnętrzne bezpieczeństwa ekonomicznego należy uznać aktywny udział w procesach globalizacji i integracji gospodarczej, przepływy kapitału zagranicznego oraz konsekwencje nadmiernych nierówności na świecie. Z licznych uwarunkowań wewnętrznych szczególnie silne jest oddziaływanie poziomu rozwoju ekonomicznego i jego dynamika, równowaga ekonomiczna i finansowa oraz przejawy ich braku, nieuzasadnione zróżnicowanie dochodów i majątku, rozbudowana szara strefa, korupcja oraz charakter polityki społeczno-gospodarczej. Analizy wpływu determinant bezpieczeństwa ekonomicznego na jego poziom i charakter wykazały, że bezpieczeństwo ekonomiczne Polski utrwaliło się na średnim europejskim poziomie. Postulowane i oczekiwane umocnienie bezpieczeństwa ekonomicznego wymaga aktywnego oddziaływania na uwarunkowania jego kształtowania i będzie w najbliższych latach kształtowane w warunkach znacznego ryzyka i niepewności.

Słowa kluczowe: bezpieczeństwo ekonomiczne, zewnętrzne i wewnętrzne czynniki bezpieczeństwa ekonomicznego, globalizacja, integracja ekonomiczna, konkurencja, kapitał zagraniczny, dysproporcje rozwojowe, nierówności społeczne, rozwój gospodarczy, inflacja, zadłużenie zagraniczne, deficyt, dług publiczny, szara strefa, korupcja.

Kody JEL: D74, D81, F52, F62, H12

IMPACT OF EXTERNAL AND INTERNAL FACTORS ON ECONOMIC SECURITY OF POLAND

Summary

Economic security substantially decides an uninterrupted functioning of economy and its development. Its efficient and effective formation depends on the rational recognition and use of many variables over time and in space. They may be classified as external and internal factors. As important external determinants of economic security should be considered an active participation in the processes of globalisation and economic integration, foreign capital flows, and consequences of excessive imbalances in the world. In the numerous internal determinants particularly strong are the impact of the level of economic development and its dynamics, economic and financial equilibrium as well as symptoms of lack thereof, unreasonable differentiation of incomes and assets, enlarged grey area, corruption, and the nature of socioeconomic policy. Analyses of the impact of determinants of economic security on its level and nature have shown that Poland’s economic security has retained at the average European level. The postulated and expected reinforcement of economic security requires an active influencing the determinants of formation thereof and will be shaped in the years to come under the conditions of considerable risk and uncertainty.

Key words: economic security, external and internal factors of economic security, globalisation, economic integration, competition, foreign capital, developmental disparities, social inequalities, economic development, inflation, foreign debt, deficit, public debt, grey area, corruption.

JEL codes: D74, D81, F52, F62, H12

Zbigniew Olesiński

Akademia Finansów i Biznesu Vistula - Warszawa

GLOBAL GOVERNANCE W DRUGIEJ DEKADZIE XXI WIEKU

Streszczenie

Celem rozważań jest wskazanie roli i znaczenia global governance (globalne zarządzanie) w drugiej dekadzie XXI wieku. Jest to okres kształtowania nowej relacji stosunków międzynarodowych i nowego ładu światowego przez wzrost roli i znaczenia, obok uwarunkowań militarnych, politycznych, gospodarczych, uwarunkowań społecznych, kulturowych (w tym kształtowania tożsamości), ochrony środowiska. Przejawem wpływu tych czynników jest powstawanie i rozwój wyspecjalizowanych organizacji, których oddziaływanie jest wzmocnione przez wzajemną współpracę. Zależność tę można wyjaśnić przez zastosowanie zarządzania międzyorganizacyjnego.

Słowa kluczowe: zarządzanie międzyorganizacyjne, global governance, ład światowy.

Kody JEL: M01

GLOBAL GOVERNANCE IN THE SECOND DECADE OF THE 21^ST CENTURY

Summary

An aim of considerations is to indicate the role and importance of global governance in the second decade of the 21^st century. This is the period of formation of a new relation of international relationships and a new global economic governance through the growth of the role and importance, besides the military, political, economic, social, cultural (inclusive of identity formation) determinants, and environmental protection. A symptom of the impact of these factors is the emergence and development of specialised organisations whose influence is reinforced by their mutual cooperation. This dependence can be explained by way of application of interorganisational governance.

Key words: interorganisational governance, global governance, global order.

JEL codes: M01

Piotr Dominik

Szkoła Główna Turystyki i Rekreacji - Warszawa

SPOŁECZNA ODPOWIEDZIALNOŚĆ BIZNESU JAKO ISTOTNY CZYNNIK BUDOWANIA DOBREGO WIZERUNKU I PRZEWAGI KONKURENCYJNEJ PRZEDSIĘBIORSTWA HOTELARSKIEGO

Streszczenie

Celem opracowania jest analiza roli społecznej odpowiedzialności biznesu jako istotnego czynnika w budowaniu dobrego wizerunku i przewagi konkurencyjnej przedsiębiorstwa hotelarskiego. W Polsce, mimo kryzysu, ceny utrzymują się na stabilnym poziomie, a placówki hotelarskie postrzegane są jako znakomite miejsca organizacji imprez integracyjnych czy organizacji szkoleń. Znaczenie CSR ma dla hotelarzy wymiar wizerunkowy i finansowy. W znaczeniu wizerunkowym polega na organizacji działań z zakresu CSR, promowaniu takowej koncepcji i wszelkich działań z zakresu obszarów wytyczonych przez normę ISO 26000. W wymiarze finansowym to inwestowanie budżetu w działania CSR, tworzenie nowego wizerunku przedsiębiorstwa.

Słowa kluczowe: społeczna odpowiedzialność biznesu, hotelarstwo, CSR.

Kody JEL: Z32, Q18

CORPORATE SOCIAL RESPONSIBILITY AS THE CRUCIAL FACTOR OF BUILDING THE HOTEL ENTERPRISE’S GOOD IMAGE AND COMPETITIVE EDGE

Summary

An aim of the study is to analyse the role of corporate social responsibility as the crucial factor in building the good image and the competitive advantage of the hotel enterprise. In Poland, in spite of the crisis, prices are at the stable level and the hotel establishments are perceived as excellent venues for organising integration events or trainings. Importance of CSR means an image and financial dimension for hoteliers. In image meaning, it consists in arranging the measures in the area of CSR, promoting such a concept, and all actions in the areas marked out by the ISO 26000 standard. In the financial dimension, this means investing budget in CSR measures and creating a new corporate image.

Key words: corporate social responsibility, hotel industry, CSR.

JEL codes: Z32, Q18

Antoni Masiukiewicz, Viktor Tarykin, Vova Podvornyi

Akademia Finansów i Biznesu Vistula - Warszawa

TOOLS FOR WI-FI NETWORK SECURITY ANALYSIS

Summary

Wi-Fi networks are particularly vulnerable to attacks from outside. This is due to an unrestricted access to communication channels. Carelessness of the user may help hackers to gain access to confidential data. The level of danger increases when we use the network of unknown random locations. Should we give up the use of Wi-Fi networks? Absolutely not, but everybody has to take precautions and use the tools available to improve safety. The authors discuss the most important risks specific to the Wi-Fi network and the selected tools for network analysis and improving safety.

Key words: Wi-Fi networks, network security, penetration tests, evil twin.

JEL codes: O61, O33, O3

NARZĘDZIA DO ANALIZY BEZPIECZEŃSTWA SIECI WI-FI

Streszczenie

Sieci Wi-Fi są szczególnie narażone na ataki z zewnątrz. Wynika to z nieograniczonego dostępu do kanałów komunikacyjnych. Nieostrożność użytkownika może pomóc hakerom w uzyskaniu dostępu do poufnych danych. Poziom zagrożenia rośnie w przypadku, gdy korzystamy z sieci w nieznanych, przypadkowych lokalizacjach. Czy należy zrezygnować z użytkowania sieci Wi-Fi? Absolutnie nie, ale trzeba zachować środki ostrożności i stosować dostępne narzędzia poprawiające bezpieczeństwo. Autorzy omówili najważniejsze zagrożenia charakterystyczne dla sieci Wi-Fi i wybrane narzędzia pozwalające na analizę sieci i poprawę bezpieczeństwa.

Słowa kluczowe: sieci Wi-Fi, bezpieczeństwo w sieci, testy penetracyjne, diabelski bliźniak.

Kody JEL: O61, O33, O3

Teresa Skalska

Szkoła Główna Turystyki i Rekreacji - Warszawa

Ewa Dziedzic

Szkoła Główna Handlowa w Warszawie

METHODS OF THE REGIONAL ECONOMIC IMPACT ASSESSMENT OF TOURISM: ACHIEVEMENTS AND CHALLENGES. THE EXAMPLE OF POLAND

Summary

The article aims to (1) discuss Poland’s experience in developing tools of the economic impact assessment of tourism, at both the national and regional levels, (2) indicate the achievements, and (3) draw attention to further challenges resulting from the occurrence of new competition developments in the tourism market, particularly in the small and medium-sized enterprise sector. A comprehensive way to estimate the contribution of tourism to the economy is the so-called tourism satellite account (TSA) and its regional equivalent, i.e. the regional account. The paper also raises the issue of a reliable estimation of such cash flows as – less leakage – actually remain in the region and the problem of estimating the impact of new and dynamically growing business models, e.g. Airbnb, Uber, Homeaway, Roomorama, Onefinestay, Couchsurfing, etc.

Key words: tourism impact, tourism satellite account, sharing economy, third sector in tourism.

JEL codes: L83

METODY OCENY REGIONALNEGO ODDZIAŁYWANIA EKONOMICZNEGO TURYSTYKI: OSIĄGNIĘCIA I WYZWANIA. PRZYKŁAD POLSKI

Streszczenie

Artykuł ma na celu: 1) omówienie doświadczeń Polski w opracowywaniu narzędzi oceny oddziaływania ekonomicznego turystyki zarówno na szczeblu krajowym, jak i regionalnym; 2) wskazanie osiągnięć i 3) zwrócenie uwagi na dalsze wyzwania wynikające z wystąpienia nowych przejawów konkurencji na rynku turystycznym, zwłaszcza w sektorze małych i średnich przedsiębiorstw. Kompleksowym sposobem oszacowania wkładu turystyki w gospodarkę jest tzw. rachunek satelitarny turystyki (ang. TSA) i jego odpowiednik regionalny, tzn. rachunek regionalny. Artykuł podnosi również kwestię wiarygodnego oszacowania takich przepływów pieniężnych, jakie – minus wyciek – w rzeczywistości pozostają w regionie, oraz problem szacowania wpływu nowych i dynamicznie rozwijających się modeli biznesowych, np. Airbnb, Uber, Homeaway, Roomorama, Onefinestay, Couchsurfing itp.

Słowa kluczowe: wpływ turystyki, rachunek satelitarny turystyki, ekonomia dzielenia się, trzeci sektor w turystyce.

Kody JEL: L83

Christoph Winter

Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu

A WAY TO IMPROVE PROFITABILITY OF REVOLUTIONARY CIVIL AIRCRAFT PROJECTS

Summary

Revolutionary new civil aircraft projects often struggle to amortise the investments made. The starting point is: reduction of risk of costs overruns (difference between the actual and planned cost) and consequently aligned further variables of investment calculation would increase profitability of a project if it were implemented at all. That means, if project volume could be predicted more precisely, project´s appraisal could either assume more realistic parameters, like with aircraft pricing, or reconsider the project with regard to technical content or market conditions. This questions the efficiency of presently applied planning and investment calculation methods to yield a realistic business case of a “revolutionary” new aircraft.

The paper verifies the problem by comparing list price changes of revolutionary aircraft projects (Airbus A380, Airbus A350 and Boeing B787) over time with those of legacy aircraft projects in search for anomalies correlated with significant cost overruns.

As the second step, this paper proposes an approach to overcome the above deficiencies combining a dedicated parametric estimate model (CER) to determine project volume for future aircraft projects with a verified parameter setting in investment calculation of those projects.

The model uses the degree of new technologies applied (Technical Complexity, TC) and the number of countries, suppliers and final assemblies (Organisational Complexity, OC) as independent variables in order to reflect the revolutionary character of the projects analysed. As a result, the approach meets the requirements of application in practice and is likely, when applied, to improve investment decision making.

Key words: investment efficiency evaluation, cost overruns, risk, parametric estimate, very large scale projects, aircraft.

JEL codes: F23, G12, G32, L62, L93, O32

SPOSÓB NA POPRAWĘ OPŁACALNOŚCI REWOLUCYJNYCH PROJEKTÓW SAMOLOTÓW DLA LOTNICTWA CYWILNEGO

Streszczenie

Projekty produkcji nowych samolotów przeznaczonych dla lotnictwa cywilnego wykorzystujące „rewolucyjne” technologie mają często problemy z odzyskaniem poniesionych kosztów inwestycji. Punktem wyjścia jest stwierdzenie zmniejszenia ryzyka wystąpienia różnicy między rzeczywistym i planowanym kosztem projektu i odpowiednie dopasowanie dalszych parametrów oceny opłacalności inwestycji powinno zwiększyć opłacalność inwestycji, zakładając, iż w ogóle dojdzie do jej realizacji. Oznacza to, że jeżeli rozmiary projektu byłyby określone bardziej precyzyjnie, w ocenie projektu można by przyjąć bardziej realistyczne parametry, takie jak ceny samolotów, lub rozważyć założenia techniczne czy przyszłe warunki rynkowe. Stawia to pod znakiem zapytania skuteczność obecnie stosowanych metod planowania i oceny projektów dla uzyskania realistycznych szacunków opłacalności projektów produkcji „rewolucyjnych” nowych samolotów.

W artykule przeprowadzono weryfikację tego problemu w drodze porównania zmian cen (w czasie) samolotów z „projektów rewolucyjnych” (Airbus A380, Airbus A350, Boeing 787) ze zmianami cen samolotów wytwarzanych w oparciu o wypróbowane technologie. Celem analizy było wykrycie anomalii i ich korelacji ze znacznymi przekroczeniami kosztów. Wnioski pozwoliły na zaproponowanie nowego podejścia dla wyeliminowania obserwowanych braków. Podejście to łączy opracowany model oceny parametrycznej (CER) dla określenia rozmiarów projektu ze zweryfikowanym otoczeniem parametrycznym dla liczenia opłacalności inwestycji w takie projekty. Model wykorzystuje jako zmienne niezależne: stopień zastosowania nowych technologii (złożoność technologiczna) oraz liczbę krajów, dostawców i ostatecznych miejsc montażu (złożoność organizacyjna). Zmienne te stanowią o „rewolucyjnym charakterze” analizowanych projektów. W konsekwencji podejście to powinno znaleźć zastosowanie praktyczne dla trafniejszego podejmowania decyzji inwestycyjnych.

Słowa kluczowe: rachunek efektywności inwestycji, ryzyko, przekroczenie planowanych kosztów, szacunki parametryczne, zarządzanie wielkimi projektami, produkcja samolotów.

Kody JEL: F23, G12, G32, L62, L93, O32

Agnieszka Starzyk

Wyższa Szkoła Ekologii i Zarządzania - Warszawa

STUDIUM EKONOMICZNO-DEMOGRAFICZNE SIECI PLACÓWEK WYCHOWANIA PRZEDSZKOLNEGO W POLSCE

Streszczenie

Celem opracowania jest zwrócenie uwagi na problem dopasowania sieci przedszkoli do sieci osadniczej, szczególnie w okresach spadku populacji. W przeszłości, w momencie zaistnienia idei opieki nad dziećmi poza domem, powstał problem miejsca opieki. W Polsce, ale i na świecie, pierwsze instytucje miały charakter opiekuńczy, następnie rozszerzono program o czynnik wychowawczy, a dopiero po II wojnie światowej stopniowo włączano elementy edukacyjne.

Ze względu na szeroki zakres i wielowątkowość problemu w opracowaniu znalazły się tylko wybrane informacje - przedmiotem badania jest czynnik demograficzny w zakresie niezbędnym do wyciągnięcia wniosków dotyczących potrzeb związanych z architekturą przedszkolną. Wyodrębniono cztery podstawowe części: Wychowanie przedszkolne w Polsce – geneza; Placówki wychowania przedszkolnego w Polsce po 1989 roku; Placówki wychowania przedszkolnego w Polsce w latach 2010-2015; Placówki wychowania przedszkolnego w Polsce – prognoza. Materiał będący wynikiem badań jest wyjściowym dla dalszych opracowań.

Słowa kluczowe: przedszkole, wychowanie przedszkolne, demografia.

Kody JEL: J13

ECONOMIC AND DEMOGRAPHIC STUDY OF NETWORKS OF PRESCHOOL EDUCATION INSTITUTIONS IN POLAND

Konrad Prandecki

Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej – PIB

ROLA ŚRODOWISKA W PRZEPŁYWACH MIĘDZYGAŁĘZIOWYCH

Streszczenie

Zasoby środowiska są uważane za dobra rzadkie, jednak często pomija się je w rachunku ekonomicznym, co powoduje ich zaklasyfikowanie do kategorii efektów zewnętrznych. Celem opracowania jest ocena możliwości wykorzystania środowiskowych czynników produkcji w tabelach przepływów międzygałęziowych.

Przedstawione rozważania wskazują na potrzebę uwzględniania środowiska w przepływach międzygałęziowych. Jednocześnie zwrócono uwagę na ograniczenia i problemy powodujące, że zastosowanie tablic przepływów międzygałęziowych rozszerzonych o czynniki środowiskowe jest mało popularne. Najważniejszym z nich jest ograniczony dostęp do danych statystycznych i brak ujednoliconych metod ich zbierania.

W pracy wykorzystano metodę analizy krytycznej literatury oraz rozumowanie indukcyjne.

Słowa kluczowe: przepływy międzygałęziowe, środowisko naturalne, ochrona środowiska, rozwój gospodarczy, rolnictwo.

Kody JEL: C67, Q01, Q51

THE ROLE OF ENVIRONMENT IN INPUT-OUTPUT

Summary

Environmental resources are considered as rare goods. Often they are overlooked in the economic calculation. It means they are classified as externalities. The aim of this study is to assess the possibilities of using environmental factors in the input-output tables.

The research has indicated the need to implement the environment in the input-output tables. However, there are a number of limitations and problems that make use of environmentally extended input-output tables difficult. The most important of them are the limited access to statistical data and the lack of standardised methods of its collection. These problems make the EEIO not very popular not only in business practice but also as a background to the policymaking.

In the study, the method of critical analysis of literature and inductive reasoning were used.

Key words: input-output analysis, environment, environmental protection, economic development, agriculture.

JEL codes: C67, Q01, Q51

Teresa Kupczyk

Akademia Finansów i Biznesu Vistula - Warszawa

Wojciech Kordecki

Państwowa Wyzsza Szkoła Zawodowa im. Witelona w Legnicy

Joanna Kubicka

Wyższa Szkoła Handlowa we Wrocławiu

KNOWLEDGE-BASED ECONOMY AS A DETERMINING FACTOR OF EQUALISATION OF CHANCES FOR WOMEN AND MEN IN EDUCATION AND MANAGEMENT AND DECISION-MAKING

Summary

The paper presents results of research aimed at identifying correlations between the knowledge-based economy and education, on one hand, and gender equality in management and decision-making, on the other. This goal was undertaken based on a review of specialist literature and statistical analysis of correlations between the knowledge-based economy index of Knowledge Economy Index (KEI)/Education and degree of equality of women and men measured by Gender Equity Index (GEI)/Women empowerment. Estimation methods were selected for assessment of functional correlations:

-        KEI vs. GEI;

-        KEI/Education vs. GEI/Women empowerment;

-        KEI/Education vs. GEI/Seats in parliament;

-        KEI/Education vs. GEI/Legislators, senior officials and managers;

-        KEI/Education vs. GEI/Women in ministerial positions.

The analyses were done globally for more than 130 countries. New statistically significant correlations between the studied variables were found. The hypothesis was confirmed that education and knowledge-based economy are positive for gender equality in management and decision-making. The paper ends with conclusions, postulates and recommendations. The results of the presented research may be crucially important for presentation of the role of knowledge and education in the process of creating equal chances for women. This is key not only considering social justice, but also because despite the passing time and measures taken, improvement of the situation in management and decision-making is not satisfactory yet. Furthermore, higher participation of women in management and decision-making generates an immense potential which shouldn’t be wasted. This is important especially concerning demographic issues and diagnosed global deficiency of top level management staff.

Key words: gender, education, knowledge-based economy, management.

JEL codes: J16

GOSPODARKA OPARTA NA WIEDZY JAKO CZYNNIK DETERMINUJĄCY WYRÓWNYWANIE SZANS KOBIET I MĘŻCZYZN W EDUKACJI I ZARZĄDZANIU PODEJMOWANIEM DECYZJI

Streszczenie

Artykuł przedstawia wyniki badania mającego na celu zidentyfikowanie korelacji między opartą na wiedzy gospodarką a edukacją, z jednej strony, i równością płci w zarządzaniu podejmowaniem decyzji, z drugiej. Cel ten przyjęto na podstawie przeglądu literatury specjalistycznej i analizy statystycznej korelacji między wskaźnikiem gospodarki opartej na wiedzy zwanym Knowledge Economy Index (KEI) a edukacją i stopniem równości kobiet i mężczyzn, mierzonym wskaźnikiem równości płci Gender Equity Index (GEI)/upełnomocnienie kobiet (Women Empowerment). Dokonano selekcji metod do oceny korelacji funkcjonalnych:

-        KEI vs. GEI;

-        KEI/edukacja vs. GEI/upełnomocnienie kobiet;

-        KEI/edukacja vs. GEI/miejsca w parlamencie;

-        KEI/edukacja vs. GEI/ustawodawcy, wyżsi urzędnicy i menedżerowie;

-        KEI/edukacja vs. GEI/kobiety na stanowiskach ministerialnych.

Analiz dokonano globalnie dla ponad 130 krajów. Ustalono nowe statystycznie istotne korelacje między badanymi zmiennymi. Potwierdzono hipotezę, że edukacja i gospodarka oparta na wiedzy są pozytywne dla równouprawnienia płci w zarządzaniu i podejmowaniu decyzji. Opracowanie kończy się wnioskami, postulatami i zaleceniami. Wyniki prezentowanego badania mogą być niezmiernie ważne dla przedstawienia roli wiedzy i edukacji w procesie tworzenia równych szans dla kobiet. Jest to istotne nie tylko z punktu widzenia sprawiedliwości społecznej, lecz również dlatego, że pomimo upływu czasu i podjętych środków, poprawa sytuacji w zarządzaniu i podejmowaniu decyzji nie jest jeszcze zadowalająca. Co więcej, wyższy udział kobiet w zarządzaniu i podejmowaniu decyzji stwarza ogromny potencjał, którego nie wolno zmarnować. Jest to szczególnie ważne zważywszy na kwestie demograficzne i zdiagnozowany globalny niedobór personelu ze ścisłego kierownictwa.

Słowa kluczowe: płeć, edukacja, gospodarka oparta na wiedzy, zarządzanie.

Kody JEL: J16

Nr 2(48)/2016

Andrzej R. Chrzanowski – Akademia Finansów i Biznesu Vistula, Warszawa

Iwona Głażewska – Politechnika Warszawska 

WPŁYW REWOLUCJI TECHNOLOGICZNEJ NA EWOLUCJĘ STRATEGICZNYCH PARADYGMATÓW ZARZĄDZANIA PRZEDSIĘBIORSTWEM

Streszczenie

Artykuł dotyczy oceny wpływu rewolucji technologicznej na ewolucję strategicznych paradygmatów zarządzania przedsiębiorstwem w warunkach polskich. W tym celu w latach 1999-2013 przeprowadzono badania przedsiębiorstw, w trzech okresach: w latach 1999-2002, następnie w latach 2003-2005 (w okresie, w którym mieliśmy do czynienia z pierwszą poważną zmianą paradygmatu zarządzania przedsiębiorstwem) i w latach 2011-2013 (w okresie, w którym jesteśmy świadkami kolejnej ważnej zmiany paradygmatu zarządzania przedsiębiorstwem). Wykazały one, jakie istotne zmiany zaszły w zarządzaniu przedsiębiorstwami w tym okresie. Wykorzystany do tego celu model samooceny, będący zmodyfikowaną formą modelu 7-S, umożliwił uchwycenie najistotniejszych zmian, które dokonały się w przebadanych przedsiębiorstwach w tym okresie.

Słowa kluczowe: ewolucja paradygmatów strategicznych zarządzania przedsiębiorstwem, strategia biznesu, model biznesowy, model rozprzestrzeniania się rewolucji technologicznej w biznesie Carloty Perez, model samooceny na bazie modelu 7-S.

Kody JEL: M14

IMPACT OF THE TECHNOLOGICAL REVOLUTION ON THE EVOLUTION OF STRATEGIC PARADIGMS OF ENTERPRISE MANAGEMENT

Summary

The article concerns assessment of the impact of the technological revolution on the evolution of strategic paradigms of enterprise management in the Polish conditions. For this purpose, in 1999-2013, there were carried out surveys of enterprises, in the three periods: in 1999-2002, then in 2003-2005 (in the period we had to deal with the first serious change of the paradigm of enterprise management), and in 2011-2013 (in the period we have been witnessing a further crucial alteration of the enterprise management paradigm). They indicated how important changes have occurred in enterprise management over that period. The used for that purpose model of self-assessment, being a modified form of the 7S framework, enabled catching the most important changes that had occurred at enterprises over that period.

Key words: evolution of strategic paradigms of enterprise management, business strategy, business model, Carlota Perez model of diffusion of technological revolution in business, model of self-assessment based on the 7S framework.

JEL codes: M14

Artur Kuchciński

Wyższa Szkoła Handlowa im. Bolesława Markowskiego w Kielcach

 RYZYKO KREDYTOWE W DZIAŁALNOŚCI BANKU

Streszczenie

Ryzyko kredytowe jest nierozłącznym elementem działalności, które wpływa na funkcjonowanie każdego banku. Zgodnie z definicją Komisji Nadzoru Finansowego, jest to „ryzyko nieoczekiwanego niewykonania zobowiązania lub pogorszenia się zdolności kredytowej zagrażającej wykonaniu zobowiązania”.

Celem rozważań jest próba zebrania i przedstawienia uporządkowanej wiedzy dotyczącej problematyki ryzyka kredytowego, jego klasyfikacji, czynników wpływających na nie, a także zarządzania nim. Artykuł może przyczynić się do lepszego poznania problemu ryzyka kredytowego, jak również może stanowić podstawę do dalszych badań i analiz związanych z ryzykiem kredytowym występującym w działalności bankowej.

Metodologia zastosowana w artykule to studium literaturowe przeprowadzone na podstawie krajowej literatury przedmiotu oraz źródeł internetowych.

Słowa kluczowe: ryzyko kredytowe, zarządzanie ryzykiem, bankowość.

Kody JEL: G21, G32

 CREDIT RISK IN BANK’S ACTIVITY

Summary

The credit risk is an inseparable element of activity, which affects the functioning of every bank. According to the definition of the Financial Supervision Authority, this is “the risk of an unexpected failure to perform the obligation or deterioration of the credit capacity threatening performance of the obligation”.

An aim of considerations is an attempt to collect and present the arranged knowledge about the credit risk, its classification, the factors affecting it, and management thereof. The article may contribute to a better learning of the credit risk problem as well as it may be a basis for further research and analyses related to the credit risk occurring in banking activity.

The methodology applied in the article is a literature study carried out on the grounds of the national literature of the subject and Internet sources.

Key words: credit risk, risk management, banking.

JEL codes: G21, G32

Andrzej Dąbkowski

Akademia Finansów i Biznesu Vistula – Warszawa

PROCESY I PROCEDURY UBEZPIECZANIA KREDYTÓW EKSPORTOWYCH

Streszczenie

Publikacja zawiera istotne rozważania na temat kredytów eksportowych i ich ubezpieczenia w kontekście potrzeb polskich eksporterów działających w istniejących i przyszłych uwarunkowaniach gospodarczych Unii Europejskiej, jak też innych krajów, w tym szczególnie sąsiadujących z Polską.

Publikacja ma na celu przybliżenie zadań Korporacji Ubezpieczeń Kredytów Eksportowych (KUKE) powołanej przez państwo w celu wspomagania działań eksportowych polskich przedsiębiorstw.

W publikacji zaprezentowano szersze aspekty rozwoju eksportu, zwłaszcza w latach po kryzysie globalnym, który rozpoczął się w 2007 roku i potrwa, jak sądzą badacze, do 2020 roku, zaś jak sądzą niektórzy w USA zakończył się w roku 2015. Artykuł zawiera także spostrzeżenia dotyczące elementów polityki państwa w zakresie liberalizacji handlu w aktualnych uwarunkowaniach globalnych. Czynnik ten nie jest wystarczającym wskaźnikiem rozwoju polskiego eksportu i oznacza, że powyższy element, choć ważny, musi być stale wzmacniany instrumentami proeksportowymi.

Słowa kluczowe: KUKE, Program DOKE, ubezpieczenia leasingu finansowego, ubezpieczenia faktoringu krajowego i zagranicznego, Program Forfaiting, Europolisa.

Kody JEL: G2

PROCESSES AND PROCEDURES OF EXPORT CREDIT INSURANCE

Summary

The publication includes significant considerations on export credits and insurance thereof in the context of needs of Polish exporters operating under the existing and prospective economic conditions of the European Union as well as other countries, including, in particular, those neighbouring with Poland.

The article aims at bringing closer the tasks of the Export Credit Insurance Corporation (KUKE), established by the state for the purpose of supporting export actions of Polish enterprises.

In his article, the author presented broader aspects of exports development, particularly in the years after the global crisis that began in 2007 and will last, as researchers think, till 2020, and, as some people in the USA think, finished in 2015. The article includes also considerations related the elements of state policy as regards trade liberalisation under the current global conditions. This factor is not a sufficient indicator of development of the Polish exports and means that the above-mentioned element, though important, must be constantly reinforced with pro-export instruments.

Key words: Export Credit Insurance Corporation (KUKE), Export Credit Interest Subsidies Programme, financial leasing insurance, national and foreign factoring insurance, Forfaiting Programme, Europolicy.

JEL codes: G2

Jarosław Sozański

Prywatna Wyższa Szkoła Nauk Społecznych, Komputerowych i Medycznych - Warszawa

CZY ZABLOKOWANIE PRZYSTĄPIENIA UNII EUROPEJSKIEJ DO EUROPEJSKIEJ KONWENCJI PRAW CZŁOWIEKA JEST ZGODNE Z NORMAMI KONSTYTUCYJNYMI?

Streszczenie

Celem rozważań jest ocena podstaw prawnych i skutków Opinii 2/13 Trybunału Sprawiedliwości Unii, blokującej jej przystąpienie do EKPC, przewidziane Traktatem z Lizbony. Dokonano analizy porównawczej instrumentów prawnych i literatury. Należy stwierdzić, że Opinia jest niekonstytucyjna i contra legem, choć wywiera istotne skutki dla porządku prawnego i ochrony jednostek. Artykuł ma charakter badawczy.

Słowa kluczowe: Unia Europejska, europejska konwencja praw człowieka, porządek prawny UE, Trybunał Sprawiedliwości UE, Opinia 2/13.   

Kody JEL: K10, K19, K30, K31, K32, K33, K40

IS THE HALTING OF ACCESSION OF THE EUROPEAN UNION TO THE EUROPEAN CONVENTION ON HUMAN RIGHTS COMPLIANT WITH THE CONSTITUTIONAL STANDARDS?

Summary

An aim of considerations is to assess the legal grounds and effects of the Opinion 2/13 of the Court of Justice of the European Union, blocking its accession to the ECHR, envisaged by the Lisbon Treaty. The author carried out a comparative analysis of the legal instruments and literature. It must be said that the Opinion is unconstitutional and contra legem, though it yields crucial consequences for the legal system and protection of individuals. The article is of the research nature.

Key words: the European Union, the European Convention on Human Rights, the EU legal system, the Court of Justice of the European Union, Opinion 2/13.    

JEL codes: K10, K19, K30, K31, K32, K33, K40

Zenon Ślusarczyk

Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach

RZECZNIK PRAW OBYWATELSKICH UNII EUROPEJSKIEJ JAKO ORGAN OCHRONY PRAWNEJ OBYWATELI

Streszczenie

Urząd Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich został ustanowiony na mocy Traktatu o Unii Europejskiej (Maastricht 1992). Rzecznik działa w charakterze pośrednika między obywatelami i władzami UE. Jest on uprawniony do przyjmowania i badania skarg wniesionych przez obywateli UE, przedsiębiorstwa i instytucje oraz przez każdą osobę fizyczną lub prawną mieszkającą lub posiadającą swoją siedzibę w jednym z państw członkowskich Unii Europejskiej. Rzecznik Praw Obywatelskich jest wybierany przez Parlament Europejski na okres pięciu lat z możliwością reelekcji, a jego kadencja odpowiada długością kadencji Parlamentu.

Naczelnym zadaniem Rzecznika Praw Obywatelskich jest znalezienie rozwiązania kwestii spornych. Odbywa się to w drodze współpracy z instytucją, której skarga dotyczy. Jeżeli Rzecznik Praw Obywatelskich stwierdza przypadek złego zarządzania, przedstawia sprawę właściwej instytucji, która w ciągu trzech miesięcy informuje go o swoim stanowisku i ewentualnie zaleca działania prowadzące do rozwiązania problemu. Następnie Rzecznik przedstawia sprawozdanie Parlamentowi Europejskiemu i zainteresowanej instytucji. Osoba wnosząca skargę jest informowana o wynikach przeprowadzonego dochodzenia, które następnie przedstawiane są odpowiednim komisjom Parlamentu Europejskiego. Rzecznik Praw Obywatelskich przedkłada Parlamentowi Europejskiemu roczne sprawozdanie o wynikach swojej kontroli. Zależność między Rzecznikiem Praw Obywatelskich a Parlamentem Europejskim wynika ze sposobu jego mianowania i ewentualnego odwołania.

Słowa kluczowe: Rzecznik Praw Obywatelskich – ombudsman, prawa człowieka, prawa i wolności obywatelskie, skargi i tryb ich rozpatrywania.

Kody JEL: H83

THE EUROPEAN OMBUDSMAN AS A BODY FOR LEGAL PROTECTION OF CITIZENS

Summary

The office of the European Ombudsman has been established by the Treaty on European Union (Maastricht 1992). The Ombudsman acts as an intermediary between citizens and the EU authorities. The European Ombudsman has the right to deal with complaints lodged by EU citizens, enterprises as well as by any natural or legal person living or having their seat in one of the European Union member states. The Ombudsman is elected by the European Parliament for the term of five years with the possibility to be re-elected, and their term is equal in duration to the term of the Parliament.

The basic task of the Ombudsman is to find out a solution of disputes. This takes place by way of cooperation with the institution to which the complaint relates. If the Ombudsman ascertains the case of maladministration, they refer the case to the relevant institution which within three months informs them of its position or may recommend the measures leading to problem resolution. Next, the Ombudsman presents the report to the European Parliament and the institution concerned. The person lodging the complaint is advised of the results of the carried our investigation, which are then reported to relevant commissions of the European Parliament. The Ombudsman submits to the European Parliament their annual report on results of their control. The relationship between the Ombudsman and the European Parliament issues from the way of their appointment and possible recall.

Key words: Ombudsman, human rights, civil liberties and rights, complaints and complaint handling process.

JEL codes: H83

Mirosław Bojańczyk

Akademia Finansów i Biznesu Vistula - Warszawa

INTELLECTUAL CAPITAL AND ANTICAPITAL – THAT CAPITAL WAS THE CAPITAL

Summary

Economists usually define capital as a self-multiplying value. By defining capital, especially intellectual capital, the main are the positive features. The crisis, in which the world economy has been immersed for several years, shows that many enterprise management models have failed. In such a situation, it is reasonable to put forward the thesis that what is seen by many as the capital, is, in a certain sense, in certain situations, anti-capital, and that capital must be protected from the capital, because the capital, in a sense, destroying the capital. This article tries to show the other side of what economists call intellectual capital, pointing to the risks associated with the misuse of its abuse. The article is conceptual in nature.

Key words: capital, anti-capital, measurement of capital.

JEL codes: O34

KAPITAŁ INTELEKTUALNY I ANTYKAPITAŁ – ŻEBY KAPITAŁ BYŁ KAPITAŁEM

Streszczenie

Ekonomiści zazwyczaj definiują kapitał jako wartość samopomnażającą się. Przy definiowaniu kapitału, zwłaszcza kapitału intelektualnego, najważniejsze są cechy pozytywne. Kryzys, w jakim się pogrążyła gospodarka światowa przez kilka lat, wykazuje, że wiele modeli zarządzania przedsiębiorstwami nie sprawdziło się. W takiej sytuacji racjonalne jest postawienie tezy, że to, co przez wielu jest postrzegane jako kapitał, jest w pewnym sensie i w pewnych sytuacjach antykapitałem, i że kapitał musi być chroniony przed kapitałem, ponieważ kapitał, w pewnym sensie, niszczy kapitał. Artykuł próbuje pokazać inną stronę tego, co ekonomiści nazywają kapitałem intelektualnym, wskazują ryzyka towarzyszące niewłaściwemu zastosowaniu jego nadużycia. Artykuł ma charakter koncepcyjny.

Słowa kluczowe: kapitał, antykapitał, pomiar kapitału.

Kody JEL: O34

Davut Han Aslan, Duygu Bozyigit

Akademia Finansów i Biznesu Vistula - Warszawa

TURKISH-KAZACH RELATIONS SINCE THE COLLAPSE OF THE SOVIET UNION: THE ECONOMIC DIMENSION OF BILATERAL RELATIONS

Summary

In the paper, economic relations between Turkey and Kazakhstan are analysed. The study period includes the modern era since Kazakhstan has gained its independence. In the first part general overview of Kazakhstan is explained. In the second part diplomatic relations, as well as cultural, educational and military relations are described. The third part, which is the main topic and the aim of this study, contains all sides of economic relations between Turkey and Kazakhstan as trade relations: export - import; Turkish companies’ investment in Kazakhstan; the obstacles that Turkish investors, businessmen and entrepreneurs are facing; the role of business associations in strengthening the bilateral economic relations is defined, and also bilateral economic relations through international organisations are identified.

Key words: economy, investment, Turkey, Kazakhstan, trade, commerce.

JEL codes: B27, F02, F5

TURECKO-KAZACHSKIE STOSUNKI OD UPADKU ZWIĄZKU RADZIECKIEGO: EKONOMICZNY WYMIAR STOSUNKÓW DWUSTRONNYCH

Streszczenie

W artykule dokonano analizy stosunków gospodarczych między Turcją i Kazachstanem. Badany okres obejmuje czasy współczesne, od chwili uzyskania przez Kazachstan niepodległości. W pierwszej części przedstawia się ogólny przegląd Kazachstanu. W części drugiej omawia się stosunki dyplomatyczne, jak również kulturalne, edukacyjne i wojskowe. Część trzecia, która stanowi główny temat i główny cel opracowania, zawiera omówienie wszystkich stron stosunków gospodarczych między Turcją a Kazachstanem jako stosunki handlowe: eksport i import; inwestycje firm tureckich w Kazachstanie; bariery, z jakimi się stykają tureccy inwestorzy, biznesmeni i przedsiębiorcy; określa się rolę stowarzyszeń biznesowych w umacnianiu dwustronnych stosunków gospodarczych oraz identyfikuje się dwustronne stosunki gospodarcze realizowane poprzez organizacje międzynarodowe.

Słowa kluczowe: gospodarka, inwestycje, Turcja, Kazachstan, wymiana, handel.

Kody JEL: B27, F02, F5

Nr 1(47)/2016

Mirosław Bojańczyk

Akademia Finansów i Biznesu Vistula - Warszawa

ZAGROŻENIA FINANSOWE I SZANSE DLA POLSKICH PRZEDSIĘBIORSTW WYNIKAJĄCE ZE ZMIAN W ŚWIATOWEJ GOSPODARCE I FINANSACH – wybrane zagadnienia

Streszczenie

Zmiany dokonujące się w otoczeniu przedsiębiorstw wywierają istotny wpływ na ich funkcjonowanie. Coraz większa dominacja sfery finansowej w stosunku do realnej zwiększyła skalę potencjalnych zagrożeń. Ostatni kryzys, który zdaniem wielu już się zakończył, tylko częściowo je obnażył. Interwencja państw na niespotykaną wcześniej skalę odsunęła na pewien czas problemy, przyczyniając się do ich wzrostu i kumulacji.

Głównym źródłem rozwoju gospodarki światowej w ostatnich 25 latach był popyt finansowany głównie szybko rosnącym długiem, co spowodowało, że świat wpadł w pułapkę zadłużenia i konsumpcjonizmu.

Z ekonomicznego punktu widzenia należy stwierdzić, że zmiany dokonane po wybuchu ostatniego kryzysu są pozorne, mogące przynieść, jeśli w ogóle, tylko krótkookresowe efekty, a nie efekty systemowe naprawiające złe funkcjonowanie rynku i państwa.

Świat jest coraz bardziej zadłużony i niestabilny, co jest obecnie głównym problemem (zagrożeniem). Nie rozwiązano podstawowych problemów, utrwalono negatywne mechanizmy. Podejmujący nadmierne ryzyko dostali sygnał „róbcie tak dalej, jak pojawią się problemy to państwo (podatnicy) przyjdą wam z pomocą”. Państwo przez swoje krótkookresowe działania wpływa na skrócenie horyzontu inwestycyjnego przedsiębiorstw i inwestorów oraz nie ponosi odpowiedzialności za podejmowane decyzje.

Nie dokonano zmian systemowych, a w wielu sytuacjach manipulując społeczeństwem wycofano się koniecznych reform. Tak było np. w przypadku systemów emerytalnych na Węgrzech i w Polsce, w których praktycznie zlikwidowano OFE i uwłaszczono pieniądze obywateli. Stracono czas i kolejną szansę poprawy sytuacji. Do starych problemów dołączyły nowe.

Słowa kluczowe: zagrożenia finansowe, kryzys finansowy, konsumpcjonizm, giełdyzacja, rynki finansowe.

Kody JEL: G2, G3, G10, G15

FINANCIAL THREATS AND OPPORTUNITIES FOR POLISH ENTERPRISES STEMMING FROM CHANGES IN THE GLOBAL ECONOMY – THE SELECTED ISSUES

Summary

The changes occurring in the enterprises’ environment exert a substantial influence on their functioning. The ever growing dominance of the financial sphere vis-à-vis the real one has increased the scale of potential threats. The last crisis, which, in the opinion of many people, has already ceased, has only partly exposed them. Intervention of states to an earlier unprecedented scale has removed for some time problems, contributing to their growth and cumulation.

The main source of development of the global economy in the last 25 years has been the demand financed mainly by the quickly growing debt, what has caused that the world has been fallen in the debt trap and consumerism.

From the economic point of view, it is proper to state that the changes introduced after the outbreak of the last crisis are apparent, which may have yielded, if at all, only short-term effects and not system effects mending the improper functioning of the market and state.

The world is more and more heavily indebted and unstable, what is now the main problem (threat). There have not been resolved essential problems, there have been fixed negative mechanisms. Those who have been undertaking an excessive risk have received the signal: “Go ahead; if problems occur, then the state (taxpayers) will help you”. The state by its short-term measures affects the reduction of the investment horizon of enterprises and investors and is not responsible for the decisions being made.

There have not carried out any system changes and in many situations, manipulating the society, the states have withdrawn the necessary reforms. It was so, for instance, in the case of the pension systems in Hungary and in Poland, where there has practically been liquidate OFE (the Open Pension Fund) and citizens’ money has been expropriated. Time and a further opportunity to improve the situation have been lost. Old problems have been multiplied by new.

Key words: financial threats, financial crisis, consumerism, exchangisation, financial markets.

JEL codes: G2, G3, G10, G15

Witold Chmielarz, Marek Zborowski

Uniwersytet Warszawski

ANALIZA JAKOŚCI NAJPOPULARNIEJSZYCH BANKOWYCH SERWISÓW INTERNETOWYCH W POLSCE W 2014 ROKU

Streszczenie

Głównym celem rozważań jest identyfikacja najlepszych z punktu widzenia klienta indywidualnego serwisów internetowych bankowości elektronicznej w Polsce w 2014 roku. Wykorzystanie instrumentów nowoczesnej technologii komunikacyjnej do kontaktów z klientami e-bankowości stwarza bankom przewagę konkurencyjną oraz przedstawia możliwości świadczenia usług bankowych w sposób wygodny dla klientów. Bankowość elektroniczna prowadzi do umocnienia pozycji banku w konkurencyjnym środowisku rynkowym, dlatego właśnie wysoka jakość witryny internetowej często odgrywa decydującą rolę w postrzeganiu całego banku. Badaniu metod umocnienia tej pozycji poświęcono niniejszy artykuł. Po krótkim wprowadzeniu na temat sytuacji w bankowości elektronicznej w Polsce autorzy określają założenia do prowadzonych badań. W badaniach wykorzystano metodę oceny punktowej oraz metodę oceny punktowej z preferencjami. Na jej podstawie zbudowano elektroniczny arkusz ocen udostępniony w Internecie i poproszono wybranych w sposób celowo-przypadkowy użytkowników o jego wypełnienie. Następnie na podstawie uzyskanych wyników autorzy przeprowadzili wielostronne analizy oraz przedstawili wynikające z nich wnioski i rekomendacje. Autorskim wkładem do badań była specyfikacja kryteriów oceny serwisów (w grupach ekonomicznych, technicznych i antykryzysowych) jako głównych wyznaczników postrzegania jakości witryn internetowych, identyfikacja najlepszych witryn e-bankowości  oraz sformułowanie wniosków mogących stać się punktem wyjścia dla stworzenia skutecznego systemu zarządzania jakością e-usług w tej dziedzinie.

Słowa kluczowe: bankowość elektroniczna, oceny witryn webowych, czynniki rozwoju witryn internetowych.

Kody JEL: O32, M15

AN ANALYSIS OF QUALITY OF THE MOST POPULAR BANK INTERNET SERVICES IN POLAND IN 2014

Summary

The main aim of considerations is to identify the best, from the individual client’s point of view, Internet services of e-banking in Poland in 2014. The use of modern communication technology instruments for contacts with e-banking clients offers banks competitive advantage and presents the opportunities to provide banking services in the way convenient for clients. E-banking leads to reinforcement of the bank’s position in the market competitive environment, hence high quality of the Internet site often plays the decisive role in perception of the bank as a whole. The article deals with surveying the methods of reinforcing that position. Upon a concise introduction on the situation in e-banking in Poland, the authors define the assumptions to the surveys carried out. In the surveys, there was used the method of scoring and the method of scoring with preferences. Based on it, they constructed an electronic score sheet made accessible on the Internet and asked the users selected intentionally and randomly to fill it in. Next, based on the achieved results, the authors carried out multisided analyses and presented conclusions stemming therefrom and recommendations. The authors’ contribution to the surveys was specification of the criteria of service assessment (in the economic, technical and anti-crisis groups) as the main determinants of perception of the quality of Internet websites, identification of the best e-banking sites and formulation of conclusions that may be the basis for setting up an efficient system of e-service quality management in this domain.

Key words: e-banking, websites assessments, Internet websites development.

JEL codes: O32, M15

Izabela Czepirska

Szkoła Główna Handlowa w Warszawie

PRZEKSZTAŁCENIA POLSKIEGO SYSTEMU BANKOWEGO PO 2004 ROKU

Streszczenie

            W artykule przedstawiono proces konsolidacji i stabilizacji w polskim sektorze bankowym w latach 2004–2013. Zmianom powiązanym z transformacją ustrojową, a także wejściem Polski do Unii Europejskiej w 2004 roku towarzyszyły przekształcenia struktury własnościowej, w tym ograniczenie kapitału państwa, liberalizacja oraz koncentracja sektora. Celem rozważań jest udowodnienie tezy, że wzrost kapitału zagranicznego, a także istnienie grupy kilkunastu dużych i średnich ogólnokrajowych banków komercyjnych doprowadziło do stabilizacji i bezpieczeństwa sektora. Wzmocnienie sytuacji kapitałowej miało miejsce dzięki wzrostowi kapitału inwestorów prywatnych oraz kapitału zagranicznego.

            W artykule przestawiono historyczne zmiany wpływające na rozmiar i strukturę sektora bankowego w Polsce, przeanalizowano proces koncentracji oraz wskazano wyzwania i kierunki rozwoju banków na podstawie ich sytuacji ekonomicznej.

Charakterystyka zmian w polskim sektorze bankowym została przeprowadzona na podstawie przeglądu literatury, analizy danych statystycznych, dokumentów urzędowych, w tym legislacyjnych i regulacyjnych.

Słowa kluczowe: bankowość, konsolidacja, polski sektor bankowy, kapitał zagraniczny, transformacja.

Kody JEL: G21, G23, G28, K29

TRANSFORMATIONS OF THE POLISH BANKING SYSTEM AFTER THE YEAR 2004

Summary

In her article, the author presented the process of consolidation and stabilisation in the Polish banking sector in the years 2004–2013. The changes connected with the systems transformation as well as Poland’s accession to the European Union in 2004 were accompanied by transformations of the ownership structure, including reduction of state’s capital, liberalisation and concentration of the sector. An aim of the considerations is to prove the thesis that the growth of foreign capital as well as the existence of a group of several big and medium-sized nation-wide commercial banks has led to the sector’s stabilisation and security. Reinforcement of the capital situation took place owing to the growth of capital of private investors and foreign capital.

In the article, the author presented the historical changes affecting the size and structure of the banking sector in Poland, analysed the process of concentration and indicated the challenges and directions of bank development based on their economic situation. The description of changes in the Polish banking sector was made on the grounds of literature overview, an analysis of the statistical data, official documents, inclusive of legislative and regulative ones.

Key words: banking, consolidation, Polish banking sector, foreign capital, transformation.

JEL codes: G21, G23, G28, K29

Iwona Dolińska

Akademia Finansów i Biznesu Vistula - Warszawa

THE NEW FEATURES OF 802.11AC STANDARD IMPROVING THE CORPORATE WI-FI NETWORKS CAPABILITIES

Summary

 IEEE 802.11ac is the newest Wi-Fi standard, which is working only in 5 GHz radio band. This standard improves and extends 802.11n functionality, i.e. it has more channel bonding, denser constellation (modulation levels) and more spatial streams. The new features, introduced in 802.11ac, like multi-user MIMO (MU-MIMO) functionality, standards-based beamforming, RTS/CTS with bandwidth indication and longer aggregated frame are making it very useful in corporate wireless networks. In the article the author analyses the new Wi-Fi features from the point of view of corporate computer network demands.

Key words: IEEE 802.11ac, MU-MIMO, multiuser MIMO, beamforming, BYOD trend, RTS/CTS transaction.

NOWE CECHY STANDARDU 802.11AC ZWIĘKSZAJĄCEGO MOŻLIWOŚCI FI RMOWYCH SIECI WI-FI

Streszczenie

IEEE 802.11ac jest najnowszym standardem Wi-Fi, który pracuje tylko w paśmie fal radiowych o częstotliwości 5 GHz. Standard ten doskonali i rozszerza funkcjonalność standardu 802.11n, tzn. ma więcej łączenia kanałów (channel bonding), gęstszą konfi gurację (więcej poziomów

modulacji) i więcej strumieni przestrzennych. Nowe cechy, wprowadzone w 802.11ac, takie jak funkcjonalność MIMO dla wielu użytkowników naraz (MU-MIMO), tworzenie strumieni opartych na standardzie, RTS/CTS ze wskazaniem szerokości pasma i dłuższa struktura zagregowana czynią go bardzo użytecznym w fi rmowych sieciach bezprzewodowych. W artykule autorka analizuje nowe cechy Wi-Fi z punktu widzenia wymagań firmowych sieci komputerowych.

Słowa kluczowe: IEEE 802.11ac, MU-MIMO, MIMO dla wielu użytkowników (multiuser MIMO), tworzenie strumieni, trend BYOD, transakcja RTS/CTS.

Kody JEL: O33

Andrzej Janowicz

Akademia Finansów i Biznesu - Warszawa

KORZYŚCI UZYSKIWANE PRZEZ KRAJE UE - PŁATNIKÓW NETTO W WYNIKU WSPÓŁPRACY Z POLSKĄ

Streszczenie

       Celem opracowania jest uwidocznienie, że UE w relacjach z Polską występuje nie tylko w roli darczyńcy, ale i beneficjenta. Przedstawione zostały bezpośrednie i pośrednie korzyści uzyskiwane przez państwa-płatników netto UE ze współpracy z Polską. Do korzyści tych zaliczono przychody z bezpośrednich inwestycji zagranicznych (BIZ) w Polsce oraz z prowadzonej działalności w specjalnych strefach ekonomicznych (SSE). Wyliczone zostały też zyski czerpane przez inwestorów zagranicznych z państw członkowskich UE z tytułu obsługi długu Skarbu Państwa. Pokazane zostały wymierne korzyści państw UE, które otworzyły rynki pracy dla emigrantów z Polski.

Słowa kluczowe: saldo, BIZ, transfery, fundusze. 

Kody JEL: F35, F36

BENEFITS RECEIVED BY EU COUNTRIES, THE NET PAYERS, IN RESULT OF COOPERATION WITH POLAND

Summary

An aim of the paper is to show that the EU in relations with Poland appears not only as a donator but also as a beneficiary. There are presented direct and indirect benefits being received by the EU net payers member states from cooperation with Poland. Those benefits include revenues from foreign direct investments (FDI) in Poland and from the activity carried out in the special economic zones (SEZ). There are also computed benefits received by foreign investors from the EU member states by virtue of the State Treasury’s debt service. The author shows the measurable benefits of the EU states which have opened their labour markets for immigrants from Poland.

Key words: balance, FDI, transfers, funds.

JEL codes: F35, F36

Igor Kravchuk - Tarnopolski Narodowy Uniwersytet Ekonomiczny

Piotr Karaś - Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie

INTEGRACJA INWESTORÓW INSTYTUCJONALNYCH W STREFIE EURO

Streszczenie

            Inwestorzy instytucjonalni to podmioty, które pozyskują środki od tzw. drobnych inwestorów i inwestują je na rynkach finansowych. Ze względu na charakter działalności kluczowe znaczenie dla ich funkcjonowania mają procesy integracji rynków finansowych. Celem pracy jest próba odpowiedzi na pytanie o integrację inwestorów instytucjonalnych w strefie euro.

            Praca składa się z: (1) części wprowadzającej, w której – na podstawie literatury przedmiotu – przedstawiono determinanty integracji inwestorów instytucjonalnych w kontekście integracji rynków finansowych; (2) części poświęconej przybliżeniu działań legislacyjnych w UE, których początek sięga lat 60. XX wieku, a zmierzających obecnie do utworzenia unii bankowej i unii rynków kapitałowych; (3) części empirycznej, w której badany jest poziom integracji finansowej zarówno transgranicznej, jak i międzysektorowej w strefie euro.

            Przeprowadzone badania pozwalają na postawienie wniosku, że integracja inwestorów instytucjonalnych w strefie euro jest zjawiskiem dynamicznym zarówno na poziomie legislacyjnym, jak i faktycznym.

Słowa kluczowe: strefa euro, inwestorzy instytucjonalni, integracja finansowa.

Kody JEL: E44, G1, G2, N24, O16

INTEGRATION OF INSTITUTIONAL INVESTORS IN THE EUROZONE

Summary

Institutional investors are the entities which acquire funds from the so-called small investors and invest them in financial markets. Having in mind the nature of activities, of the key importance for their functioning are the processes of integration of financial markets. An aim of the study is an attempt to answer the question of integration of institutional investors in the euro area.

The work consists of the following parts: (1) the introductory part where – based on the subject literature – there are presented the determinants of integration of institutional investors in the context of financial markets integration; (2) the part devoted to approximation of legislative measures in the EU whose onset goes back to the 1960s and which currently aim at setting up a banking union and a capital market union; (3) the empirical part where there is investigated the level of financial integration both of the cross-border and cross-sectoral nature in the Eurozone.

The carried out surveys allow concluding that integration of institutional investors in the Eurozone is a dynamic phenomenon both at the legislation and actual level.

Key words: Eurozone, institutional investors, financial integration.

JEL codes: E44, G1, G2, N24, O16

Artur Kwasek

Akademia Finansów i Biznesu Vistula – Warszawa

Michał Marczak

Politechnika Łódzka

IT TOOLS USED IN THE MANAGEMENT OF NEW MODEL OF ECONOMY, THE KNOWLEDGE-BASED ECONOMY

Summary

The modern IT tools signifi cantly infl uence the changes in the management methods, and their use also infl uences the changes of organisation methods and business processes management. Th e scope, range, time, and functional character of business are changed. Th e Internet plays a special role in the change of the nature and scope of the operations of the business. Our article

tries to identify IT tools such as Data Warehouse (DM) systems, Customer Relationship Management (CRM) systems, Electronic Data Interchange (EDI), and Enterprise Resources Planning (ERP), an integrated IT system for management support, and to indicate their infl uence on the change of the traditional production process management model.

Key words: data warehouse, customer relationship management, electronic data interchange, enterprise resources planning, management model.

JEL codes: O3, O31, O32, O33

NARZĘDZIA IT STOSOWANE W ZARZĄDZANIU NOWYM MODELEM GOSPODARKI OPARTEJ NA WIEDZY

Streszczenie

Nowoczesne narzędzia IT w znacznym stopniu wpływają na zmiany w metodach zarządzania, zaś ich zastosowanie również wpływa na zmiany metod organizacji i zarządzania procesami biznesowymi. Zmieniły się skala, zakres, czas i funkcjonalny charakter biznesu. Internet odgrywa szczególną rolę w zmianie charakteru i zakresu działania biznesu. Nasz artykuł próbuje zidentyfi kować narzędzia IT, takie jak systemy hurtowni danych (ang. DW), systemy zarządzania relacjami z klientami (CRM), elektroniczna wymiana danych (EDI) i planowanie zasobów przedsiębiorstwa (ERP), zintegrowany system IT dla wspierania zarządzania oraz wskazać ich wpływ na zmianę modelu zarządzania procesem tradycyjnej produkcji.

Słowa kluczowe: hurtownia danych, zarządzanie relacjami z klientami, elektroniczna wymiana danych, planowanie zasobów przedsiębiorstwa, model

zarządzania.

Kody JEL: O3, O31, O32, O33

Nazifov Farkhod Mirzoshoevich,

Peoples’ Friendship University of Russia - Moscow

THE CURRENT STATE OF THE ENERGY SECTOR OF THE REPUBLIC OF TAJIKISTAN AND ITS ROLE IN THE FUNCTIONING OF THE NATIONAL ECONOMY

Summary

 The energetic sector plays an important role for the development of the Tajikistan economy. The energy consumption of the country reaches approximately 60% of GDP. At the same time, due to lack of own resources, Tajikistan covers about 70% of its fuel needs for resources by expensive imports. The development of the fuel and energy complex annually allocates more than 15% of the total government budget of the country, or more than $300 million.

Key words: economics, hydropower resources, competitiveness, national economy, promising growth point.

JEL codes: O10, O11, Q25, Q26, Q34, Q4, Y10

OBECNY STAN SEKTORA ENERGETYCZNEGO REPUBLIKI TADŻYKISTANU I JEGO ROLA W FUNKCJONOWANIU GOSPODARKI NARODOWEJ

Streszczenie

Sektor energetyczny odgrywa istotną rolę w rozwoju gospodarki Tadżykistanu. Krajowe zużycie energii sięga ok. 60% PKB. Z drugiej strony, z powodu braku własnych zasobów, Tadżykistan pokrywa ok. 70% swych potrzeb paliwowych kosztownym importem. Rozwój kompleksu paliwowoenergetycznego rozdysponowuje ponad 15% całego centralnego budżetu

państwa, czyli ponad 300 mln dolarów.

Słowa kluczowe: ekonomika, zasoby energii wodnej, konkurencyjność, gospodarka narodowa, obiecujące tempo wzrostu.

Kody JEL: O10, O11, Q25, Q26, Q34, Q4, Y10

Magdalena Proczek

Szkoła Główna Handlowa w Warszawie

STARA – NOWA ROLA SDR W MIĘDZYNARODOWYM SYSTEMIE WALUTOWYM

Streszczenie

            Celem opracowania jest diagnoza potrzeby utworzenia oraz istoty SDR, jak również, w związku z obecnymi niedostatkami międzynarodowego systemu walutowego, próba odpowiedzi na pytanie o ich rolę w  przyszłości. Do badań zastosowano metody analizy i syntezy opisowej oraz porównawczej. Zostały one przeprowadzone na postawie  oficjalnych dokumentów MFW, ONZ oraz literatury fachowej przedmiotu. Zastosowano aparat pojęciowy typowy dla badań z zakresu finansów międzynarodowych i ekonomii.

            Z przeprowadzonych badań wynika, że współczesny kryzys spowodował zmianę polityki MFW i jego członków dotyczącą SDR, będących od wielu lat w stanie hibernacji. W najbliższych latach będzie można zatem obserwować kolejne usprawnienia w ich funkcjonowaniu, których zadaniem jest poszerzenie zakresu zastosowań SDR, ich udziału w światowych rezerwach oraz wolumenu transakcji z ich wykorzystaniem. Pozwala to z optymizmem patrzeć na przyszłość SDR, które przy zaangażowaniu wszystkich członków MFW, mogą w końcu zyskać znaczenie, jakie było dla nich pierwotnie przewidziane.

Artykuł ma charakter badawczy.

Słowa kluczowe: SDR, MFW, płynność międzynarodowa, rezerwy walutowe, międzynarodowy system walutowy.

Kody JEL: E52, F33, F53

THE OLD – NEW ROLE OF SDR IN THE INTERNATIONAL MONETARY SYSTEM

Summary

An aim of the paper is to diagnose the need to create and the essence of SDR as well as, having in mind the present drawbacks of the international monetary system, an attempt to answer the question of their role in the future. In her studies, the author applied the methods of descriptive and comparative analysis and synthesis. They were carried out on the basis of official documents of the IMF, UN as well as the subject business literature. She applied the conceptual apparatus typical for research in the area of international finance and economics.

The carried out studies show that the contemporary crisis has caused the change of the policy of the IMF and its members concerning SDR, being for many years in the state of hibernation. In the years to come, therefore, one may observe further improvements in their functioning whose task is to expand the range of SDR applications, their share in the global reserves as well as the volume of transactions with the use thereof. This allows for an optimistic look at the future of SDR which, having all the IMF members committed, may finally gain the importance envisaged for them initially. The article is of the research nature.

Key words: SDR, IMF, international liquidity, foreign currency reserves, international currency system.

JEL codes: E52, F33, F53