Kwartalnik Naukowy Uczelni Vistula (Vistula Scientific Quarterly)

Nr 4(62)/2019

Krzysztof Podgórski

Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach

WPŁYW INTERWAŁU CZASOWEGO STÓP ZWROTU WYKORZYSTYWANYCH W WYZNACZANIU PARAMETRÓW MODELU SHARPE’A NA WIELKOŚĆ BŁĘDU PROGNOZ OTRZYMANYCH ZA POMOCĄ MODELU

Streszczenie

Kluczowe zagadnienie dotyczące modelu Sharpe’a, który jest wykorzystywany zarówno przez praktyków, jak i teoretyków tworzących portfele inwestycyjne, stanowi dobór interwału czasowego stóp zwrotu służących do wyznaczania jego parametrów. Prezentowany artykuł ma charakter badawczy, a jego celem jest określenie, w jaki sposób zmienia się średni błąd prognozy stopy zwrotu oszacowanej za pomocą modelu Sharpe’a w zależności od interwału czasowego stóp zwrotu przyjętych do prognozy. Aby zrealizować cel badawczy wykorzystano metody ilościowe. Badanie przeprowadzono na podstawie danych z lat 2010-2014 dotyczących stóp zwrotu z akcji dziesięciu spółek giełdowych wchodzących w skład indeksu WIG. Prognozy stóp zwrotu z poszczególnych spółek wyznaczono za pomocą uzyskanych modeli Sharpe’a na podstawie rzeczywistych stóp zwrotu z indeksu WIG z lat 2015-2017. Do badania przyjęto pięć interwałów czasowych stóp zwrotu: dzienny, tygodniowy, miesięczny, kwartalny oraz roczny. Wyniki badań pozwoliły na wyciągnięcie dwóch zasadniczych wniosków: (1) Średni błąd prognozy przyszłej stopy zwrotu dla losowo wybranej spółki wchodzącej w skład indeksu WIG obliczony na podstawie modelu Sharpe’a maleje wraz ze spadkiem długości interwału przyjętego do badania; (2) Średnia wartość współczynnika determinacji dla wyznaczonych modeli Sharpe’a rośnie wraz z wydłużaniem się interwału czasowego przyjętego do analizy, co wskazuje na lepsze dopasowanie modeli uzyskanych dla stóp zwrotu z dłuższych czasookresów.

Słowa kluczowe: model Sharpe’a, współczynnik beta, inwestycje, akcje, interwał czasowy stopy zwrotu.

Kody JEL: G11, G15

The Influence of the Time Interval of Return Rates Used in Determining the Parameters of the Sharpe Model on the Magnitude of Error Predictions Obtained Using the Model

Summary

The key issue regarding the Sharpe model, which is used by both practitioners and theoreticians making investment portfolios, is the selection of the time interval of return rates used to determine its parameters. The presented article is of research nature and its aim is to determine how the average error of the rate of return forecast estimated using the Sharpe model changes depending on the time interval of the return rates adopted for the forecast. To realize the research goal, quantitative methods were used. The survey was based on data from the years 2010-2014 regarding the return rates on shares of ten listed companies included in the WIG index. Forecasts of return rates from individual companies were determined using the Shape models obtained on the basis of the actual rates of return from the WIG index from 2015-2017. Five intervals of temporary return rates were adopted for the study: daily, weekly, monthly, quarterly and annual. The results of the research allowed to draw two basic conclusions. (1) The average forecast error of the future rate of return for a randomly selected company included in the WIG index calculated on the basis of the Sharpe model decreases with the decrease in the length of the interval accepted for the study. (2) The average value of the determination coefficient for the designated Sharpe models increases with the extension of the time interval adopted for the analysis, which indicates a better adjustment of the models obtained for rates of return from longer time periods.

Key words: Sharpe model, beta factor, investments, shares, time interval of return.

JEL codes: G11, G15

DOI: doi.org/10.34765/kn.0419.a01

Tomasz Kociołek

Akademia Finansów i Biznesu Vistula – Warszawa

ZASADA OSTROŻNOŚCI W POLSKICH I MIĘDZYNARODOWYCH STANDARDACH RACHUNKOWOŚCI

Streszczenie

Celem artykułu jest przybliżenie koncepcji i ewolucji ostrożnej wyceny, która jest jedną z najbardziej kontrowersyjnych i dyskusyjnych zasad współczesnej rachunkowości. Opracowanie zawiera omówienie aktualnych regulacji dotyczących zasady ostrożności zarówno w polskim, jak i unijnym prawie bilansowym, a także przejawy ostrożności w międzynarodowych standardach rachunkowości i założeniach koncepcyjnych do nich. Jako metodę badawczą zastosowano przegląd i analizę treści rozważań i opinii autorów wybranych pozycji z krajowej i zagranicznej literatury przedmiotu oraz aktualnych przepisów zawierających regulacje w zakresie rachunkowości i sprawozdawczości finansowej. Wnioski stanowić będą próbę odpowiedzi na pytanie, czy koncepcja ostrożnej wyceny zapewnia przedstawienie prawdziwego i rzetelnego obrazu jednostki w sprawozdaniu finansowym.

Słowa kluczowe: zasada ostrożności, nadrzędne zasady rachunkowości, ostrożna wycena, zasada wiernego i rzetelnego obrazu.

Kody JEL: M41

Prudence Principle in the Polish and International Accounting Standards

Summary

The purpose of the article is to discuss the concept and evolution of prudence as one of the most controversial and arguable present accounting principle. The study describes the current regulations of prudence principle, both in the Polish and European Union accounting law as well as International Accounting Standards and Conceptual Framework. The research methods were review and analysis of considerations and opinions of authors of selected Polish and foreign literature and law on accounting and financial reporting. The article concludes with an attempt to answer the question whether prudence principle assures true and fair view of the entity in its financial statements.

Key words: prudence principle, main accounting principles, accounting conservatism, true and fair view principle.

JEL codes: M41

DOI: doi.org/10.34765/kn.0419.a02

Małgorzata Mikita

Szkoła Główna Handlowa w Warszawie

Rola Bazylejskiego Komitetu Nadzoru Bankowego w tworzeniu globalnej architektury finansowej

Streszczenie

Celem artykułu jest analiza roli Komitetu Bazylejskiego w tworzeniu globalnej architektury finansowej. Zwrócono uwagę na realny wpływ zaleceń wydawanych przez Komitet Bazylejski na globalną architekturę finansową (wyrazem tego wpływu jest Ustawa Dodda-Franka oraz pakiet CRD IV/CRR). Ponadto, dokonano oceny działań Komitetu w zakresie elastyczności wydawanych przez niego rekomendacji uwzględniających zmieniającą się rzeczywistość.

Artykuł opiera się na analizie działań podejmowanych przez Komitet Bazylejski i ich ocenie, w kontekście budowy globalnej architektury finansowej. Analizie poddano wytyczne Komitetu określane jako Bazylea I, II, III i IV.

Autor artykułu dochodzi do wniosku, że dotychczasowe działania Komitetu Bazylejskiego są podstawą do tworzenia globalnej architektury finansowej i podkreśla ich duże znaczenie w tym względzie.

Pozytywna ocena działań podejmowanych przez Komitet Bazylejski pozwala wysnuć wniosek, że wszystkie kraje świata powinny być zainteresowane wdrażaniem jego wytycznych, co skutecznie zwiększyłoby poziom stabilności globalnego rynku finansowego.

Słowa kluczowe: Bazylejski Komitet Nadzoru Bankowego, globalna architektura finansowa, ustawa Dodda-Franka, pakiet CRD/CRR.

Kody JEL: G00, G21, G28

The Role of the Basel Committee on Banking Supervision in Creating a Global Financial Architecture

Summary

The aim of the article is to analyze the role of the Basel Committee on Banking Supervision in creating a global financial architecture. The real impact of the recommendations issued by the Basel Committee on the global financial architecture has been underlined (the effect of the Dodd-Frank Act and the CRD IV / CRR package). In addition, the Basel Committee’s activities in the field of flexibility of its recommendations, were assessed.

The article is based on an analysis of the activities undertaken by the Basel Committee and their assessment in the context of the construction of a global financial architecture. The Committee’s guidelines referred to as Basel I, II, III and IV were analyzed.

The author of the article concludes that the existing activities of the Basel Committee are the basis for creating a global financial architecture and emphasizes their great importance in this respect.

A positive assessment of the activities undertaken by the Basel Committee allows the conclusion that all countries in the world should be interested in implementing its guidelines, which would effectively increase the stability of the global financial market.

Key words: Basel Committee on Banking Supervision, global financial architecture, Dodd-Frank Act, CRD/CRR package.

JEL codes: G00, G21, G28

DOI: doi.org/10.34765/kn.0419.a03

Dariusz Klimek

Politechnika Łódzka

Koncepcja zrównoważonego zarządzania kapitałami przedsiębiorstwa

Streszczenie

Celem artykułu jest przedstawienie koncepcji zrównoważonego zarządzania kapitałami przedsiębiorstwa (ZZKP), która pozwala na alternatywne w stosunku do zysku netto mierzenie efektywności przedsiębiorstwa oraz efektów pracy zarządów. Według koncepcji celem zarządzania przedsiębiorstwem jest uzyskiwanie najlepszego poziomu efektywności, rozumianego jako maksymalny efekt z posiadanych określonych zasobów. W praktyce tym celem jest osiąganie punktu równowagi kapitałów – im szybciej menedżerowi uda się dojść do stanu względnej równowagi i ją utrzymać – tym bardziej przedsiębiorstwo jest efektywne. Konsekwencją nowej koncepcji jest nowa definicja zarządzania, która zakłada, że zarządzanie przedsiębiorstwem jest ciągłem procesem równoważenia poziomu kapitałów przedsiębiorstwa w celu osiągnięcia jego maksymalnej efektywności i optymalnego wykorzystania zasobów oraz modyfikacja dotychczasowej definicji przedsiębiorstwa. Założenia koncepcji były wstępnie weryfikowane w 2018 roku podczas badań pilotażowych w 3 przedsiębiorstwach.

Słowa kluczowe: zarządzanie, zrównoważone zarządzanie, efektywność kapitałów, definicja zarządzania, definicja przedsiębiorstwa.

Kody JEL: D24, D50, O12

The Concept of Sustainable Capital management in Company

Summary

The aim of the article is to present the concept of sustainable capital management of an enterprise (ZZKP), which allows measuring the company’s effectiveness and the effects of management boards as an alternative to net profit. According to the concept, the goal of business management is to obtain the best level of efficiency, understood as the maximum effect from specific resources. In practice, this goal is to achieve a capital equilibrium point – the sooner a manager manages to reach a state of relative balance and maintain it – the more effective the enterprise is. The consequence of the new concept is a new definition of management, which assumes that enterprise management is a continuous process of balancing the enterprise’s capital level in order to achieve its maximum efficiency and optimal use of resources, and to modify the existing definition of the enterprise. The assumptions of the concept were initially verified in 2018 during pilot studies in 3 companies.

Key words: management, sustainable management, capital efficiency, management definition, enterprise definition.

JEL codes: D24, D50, O12

DOI: doi.org/10.34765/kn.0419.a04

Adrian Chmilowski

Akademia Finansów i Biznesu Vistula Warszawia

InsurTech – zmiany tradycyjnych ubezpieczeń w kontekście ekonomii współpracy

Streszczenie

Ubezpieczenia stanowią ważną część gospodarki. W ostatnich latach dynamicznie kształtuje się gospodarka oparta na współpracy i współdzieleniu, w której doskonalenie istniejących produktów ubezpieczeniowych i ich dystrybucja tradycyjnymi kanałami zaczynają być niewystarczające. Artykuł koncentruje się na stwierdzeniu, że ekonomia współpracy jest jednym z powodów wprowadzania innowacji technologicznych na rynku ubezpieczeniowym, szczególnie przez firmy z sektora InsurTech. Celem artykułu jest przegląd literatury pod kątem omówienie pojęcia ekonomii współpracy, jej wpływu na zmieniające się potrzeby uczestników rynku ubezpieczeniowego oraz wskazanie nowoczesnych technologii wykorzystywanych przez startupy InsurTech w celu spersonalizowania ubezpieczeń.

Słowa kluczowe: InsurTech, ekonomia współpracy, ubezpieczenia, cyfryzacja.

Kody JEL: G22

InsurTech – Changes Traditional Insurance in the Context of Collaborative Economics

Summary

Insurance is an important part of the economy. In recent years, the economy based on cooperation and sharing has dynamically developed in which the improvement of existing insurance products and their distribution via traditional channels are beginning to be insufficient. The article focuses on the statement that the cooperation economy is one of the reasons for introducing technological innovations on the insurance market, especially by companies from the InsurTech sector. The aim of the article is to review the literature in terms of discussing the concept of collaborative economics, its impact on the changing needs of insurance market participants and the indication of modern technologies used by InsurTech startups to personalize insurance.

Key words: InsurTech, collaborative economics, insurance, digitalization.

JEL codes: G22

DOI: doi.org/10.34765/kn.0419.a05

Wojciech Marcin Mikołajczak

Uniwersytet Gdański

Nowe trendy w rekrutacji pracowników

Streszczenie

Przedmiotem rozważań jest problematyka związana z rekrutacją i jej nowymi trendami Artykuł rozpoczyna się od analizy oczekiwań pracowników z pokoleń X, Y, Z na rynku pracy, który od pewnego czasu staje się rynkiem pracownika. Wymuszają one przez pracodawcę stosowanie nowych narzędzi (np. content branding) zmierzających do zachęcenia i pozyskania kandydata spełniającego oczekiwania. W dalszej części omówiono outsourcing funkcji personalnej coraz częściej stosowany przez firmy. Outsourcing funkcji personalnej przedsiębiorstw jest najczęściej zauważalny w małych firmach oraz dużych przedsiębiorstwach. Outsourcing procesów selekcji i rekrutacji pozwala na zniwelowanie kosztów związanych z zatrudnieniem niewłaściwych pracowników, a także zniesieniem znacznych kosztów związanych z utrzymaniem własnych działów HR i ich bieżącym szkoleniem. Końcowa część artykułu poświęcona jest analizie kosztów i korzyści wynikających z powierzania firmom zewnętrznym procedury doboru kadr. W konkluzji autor stwierdza, że outsourcing procesu rekrutacji i selekcji może pomóc firmie uzyskać przewagę konkurencyjną i ugruntować pozycję rynkową, aczkolwiek niewłaściwie nawiązana współpraca może przysporzyć zleceniodawcy usługi outsourcingowej dodatkowych kosztów, a także narazić na utratę kontroli nad firmą i zachodzącymi w niej zmianami.

Słowa kluczowe: rekrutacja, dobór kadr, outsourcing funkcji personalnej.

Kody JEL: 125, M5

New Trends in Employee Recruitment

Summary

The subject of this article is the issues related to the recruitment and its new trends. The article begins with the analysis of the expectations of employees from X, Y, Z generations on the labor market, which has been becoming an employee’s market for some time. They force employers to use new tools (e.g. content branding) to encourage and win a candidate who meets organization expectations. In the further part, the phenomenon of outsourcing of personnel functions increasingly used by companies is discussed. Outsourcing of the personnel function of enterprises is most often noticed in small enterprises and large enterprises. Outsourcing of selection and recruitment processes allows to reduce costs related to employing inappropriate employees as well as to abolish significant costs related to maintaining own HR departments and their ongoing training. The final part of the article is devoted to the analysis of costs and benefits resulting from entrusting external selection procedures to external companies. In conclusion, the author states that outsourcing of the recruitment and selection process can help the company gain a competitive advantage and consolidate the market position, although improper cooperation can give the outsourcing service provider additional costs and also expose the company to a loss of control and changes.

Key words: recruitment, personnel selection, insurance, outsourcing of the personnel functions.

JEL codes: I25, M5

DOI: doi.org/10.34765/kn.0419.a06

Robert Dmuchowski

Wyższa Szkoła Informatyki i Ekonomii TWP Olsztyn

Sposoby oceny sprawności procesów logistycznych

Streszczenie

Głównym problemem podmiotów gospodarczych jest utrzymanie ich konkurencyjności w stosunku do innych uczestników rynku. Koncepcja zarządzania logistycznego coraz częściej uważana jest za narzędzie efektywności prowadzonych działań i zasadniczą strategię podmiotu gospodarczego. Pomiar zdarzeń logistycznych może być prowadzony w wymiarze krótko- lub długookresowym. Wstępnej oceny efektywności procesów logistycznych dokonuje się już na podstawie prowadzonej w przedsiębiorstwie rachunkowości finansowo-księgowej. Nasilająca się konkurencja stawia przed przedsiębiorstwami ciągle nowe wymagania zarówno w zakresie nowych produktów, ich jakości, a również kosztów i cen. To sprawia, że zarządzanie staje się coraz bardziej utrudnione. Rośnie zapotrzebowanie na informację ekonomiczną dotyczącą zarówno zachodzących zmian w otoczeniu, jak i procesów realizowanych wewnątrz przedsiębiorstw. Znaczącą część tej informacji uzyskuje się w wyniku analizy osiąganych przez przedsiębiorstwo efektów, a także analizy posiadanych przez nie zasobów oraz ich wykorzystania. Mierniki i wskaźniki traktowane są jako zestaw narzędzi analitycznych do pomiaru efektywności procesów logistycznych.

Nie ma możliwości prowadzenia działalności gospodarczej bez pomiaru jej efektywności. Analiza produktywności biznesowej ma odpowiedzieć, czy uzyskujemy z tej inicjatywy korzyści (zysk) oraz wskazać kierunki ich maksymalizowania, np. przez obniżanie kosztów. Pozytywne mierniki oceny, napędzają i mobilizują przedsiębiorstwo do jeszcze większej i wydajniejszej skali działania. Natomiast mierniki odbiegające od założonych wskaźników rozwoju mogą i powinny wpływać na zawieszenie przedsięwzięcia gospodarczego lub szukanie sposobów zwiększenia wydajności prowadzonych działań.

Teoretyczne podstawy zagadnień związanych z zarządzaniem logistycznym, uwierzytelnione wynikami badań empirycznych dowodzą, że procesy logistyczne sprzyjają wzrostowi efektywności działań operacyjnych. Pytanie kierowane ze strony przedsiębiorców, menadżerów i specjalistów ds. logistyki brzmi: „jakie metody, wskaźniki należy zastosować, ażeby w najbardziej rzetelny sposób można było zbadać tą efektywność.

Celem artykułu jest przedstawienie sposobów pomiaru efektywności działalności logistycznej podmiotu gospodarczego.

Słowa kluczowe: zarządzanie logistyczne, procesy logistyczne, efektywność, konkurencja.

Kody JEL: 012, 032

Methods for Measuring the Efficiency of Logistics Activities

Summary

The main problem of business entities is maintaining their competitiveness in relation to other market participants. The concept of logistics management is increasingly considered to be a tool for the efficiency of operations and the basic strategy of a business entity. The measurement of logistic events can be carried out in the short or long term. The initial assessment of the effectiveness of logistics processes is already made on the basis of financial and accounting accounting maintained in the enterprise. Increasing competition sets new requirements for enterprises in terms of new products, their quality as well as costs and prices. This makes management more and more difficult. There is a growing demand for economic information regarding both changes in the environment and processes implemented within enterprises. A significant part of this information is obtained as a result of the analysis of the effects achieved by the enterprise as well as the analysis of its resources and their use. Meters and indicators are treated as a set of analytical tools for measuring the effectiveness of logistics processes.

You cannot run a business without measuring its effectiveness. The analysis of business productivity is to answer whether we obtain benefits (profit) from this initiative and indicate the directions of their maximization, e.g. by reducing costs. Positive evaluation measures drive and mobilize the enterprise to an even larger and more efficient scale of operations. On the other hand, measures that deviate from the assumed development indicators can and should affect the suspension of an economic venture or seeking ways to increase the efficiency of operations.

The theoretical foundations of issues related to logistics management, authenticated by the results of empirical research prove that logistics processes are conducive to increasing the efficiency of operational activities. The question directed by entrepreneurs, managers and logistics specialists is – „What methods, indicators should be used so that this effectiveness can be tested in the most reliable way?

The purpose of the article is to present ways of measuring the effectiveness of the logistic activity of an economic entity.

Key words: logistics management, logistics processes, efficiency, competition.

JEL codes: 012, 032

DOI: doi.org/10.34765/kn.0419.a07

Robert Dmuchowski

Wyższa Szkoła Informatyki i Ekonomii TWP Olsztyn

Pomiar rentowności w zarządzaniu łańcuchem dostaw

Streszczenie

Koszty systemu logistycznego generowane są przez procesy logistyczne. Zakładając, że efekty wewnętrzne systemu logistycznego są sumą efektów uzyskanych w wyniku obniżenia kosztów, odniesienie ich do kosztów systemu logistycznego będzie w rzeczywistości określało stosunek oszczędności uzyskanych w wyniku usprawnienia systemu logistycznego do całkowitych kosztów jego funkcjonowania. Efektywność wyrażona w wymiarze operacyjnym może być przedstawiona jako wskaźniki rentowności. Stały się one podstawą oceny gospodarności, czyli sprawności i efektywności działań każdej firmy. Przyjęte strategie logistyczne i poziom efektywności działań systemu logistycznego wpływają na rentowność przedsiębiorstwa na wielu płaszczyznach i w różnych sposób. Rentowność jest odpowiednio obliczanym wynikiem finansowym działalności gospodarczej przedsiębiorstwa i może wystąpić jako zyskowność lub deficytowość. Prowadząc analizę rentowności odnieść się można głównie do przeszłości produkcyjnej, ale przy pomocy analizy rentowności można również zmierzyć i ustalić przyszłą efektywność przedsiębiorstwa i w ten sposób oszacować zdolność przedsiębiorstwa do generowania zysku w następnych latach. Ocenę efektywności procesów logistycznych w kontekście wyniku finansowego przedsiębiorstwa można przeprowadzić: w wielkościach bezwzględnych, czyli dokonując porównania, w jaki sposób logistyka wpływa na zysk przedsiębiorstwa oraz w wielkościach względnych za pomocą wskaźników rentowności.

Celem artykułu jest przedstawienie metod pomiaru rentowności działalności logistycznej.

Słowa kluczowe: rentowność, wskaźniki rentowności, zarządzanie łańcuchem dostaw, efektywność.

Kody JEL: C83, D24, O12, O32

Measure Profitability in Supply Chain Management

Summary

Logistics system costs are generated by logistics processes. Assuming that the internal effects of the logistics system are the sum of the effects resulting from the reduction in costs, their reference to the costs of the logistics system will in fact determine the ratio of savings achieved as a result of the improvement of the system the total costs of its operation. Efficiency expressed operating dimension can be presented as profitability indicators. They have become the basis for assessing the economy, i.e. the efficiency and efficiency of each company’s activities. The logistics strategies adopted and the level of efficiency of logistics system activities affect the profitability of the company on multiple levels and in different ways. Profitability is a properly calculated financial result of the company’s business and can occur as profitability or deficit. Conducting a profitability analysis, you can mainly refer to the production past, but with the help of a profitability analysis, it is also possible to measure and determine the future efficiency of the company and thus estimate the company’s ability to generate profit in the following years. An assessment of the effectiveness of logistics processes on the company’s financial result can be carried out: in absolute terms, i.e. by comparing how logistics affects the company’s profit and relative volumes by means of profitability indicators.

The aim of the article is to present methods for measuring the profitability of logistics activities.

Key words: profitability, profitability indicators, supply chain management, efficiency.

JEL codes: C83, D24, 012, 032

DOI: doi.org/10.34765/kn.0419.a08

Jarosław Bodziony

Akademia Finansów i Biznesu Vistula – Warszawa

Rynek branżowy samochodów osobowych w Polsce w latach 2000-2016

Streszczenie

Celem opracowania jest szczegółowa analiza rynku branżowego samochodów osobowych w Polsce w latach 2000-2016. Przedstawiono produkcję samochodów w latach 2000-2016. Zamieszczono również zestawienie najchętniej kupowanych marek samochodów osobowych oraz najczęściej kupowanych modeli samochodów osobowych w Polsce w latach 2000-2016. Scharakteryzowano sprzedaż nowych samochodów osobowych w Polsce w latach 2000-2016.

Słowa kluczowe: rynek samochodów osobowych, marka, model, sprzedaż.

Kody JEL: M31

Cars Trade Market in Poland Between 2000 and 2016

Summary

Purpose of this elaboration is to complete detailed analysis of the cars trade market witin 2000-2016 period. The cars production between 2000 and 2016 has been described in this elaboration as well as the comparisment of the most popular brands and models. Additionally the work contains summary about new cars sale in Poland in the aforementioned period.

Key words: Cars trade market, brand, model, sale.

JEL codes: M31

DOI: doi.org/10.34765/kn.0419.a09

Jarosław Bodziony

Akademia Finansów i Biznesu Vistula – Warszawa

Charakterystyka konsumentów polskiego rynku samochodów osobowych w latach 2009-2012

Streszczenie

Celem opracowania jest analiza klientów polskiego rynku samochodów osobowych w latach 2009-2012. Przeprowadzone badania w postaci ankiety wypełnianej anonimowo przez respondentów stanowi tło dla analizy własnych wniosków. Rynek samochodów osobowych w Polsce w swojej szerokiej ofercie proponuje wielorakość rozwiązań przy zakupie samochodu. Samochód stał się ważną częścią gospodarstwa domowego stanowiąc o komforcie życia, a czasami również o prestiżu właściciela. Posiadanie samochodu stało się powszechne, dlatego analizie poddano badanych w podziale na ich wiek, wykształcenie czy posiadany kapitał. Zmieniają się formy pozyskiwania dobra jakim jest samochód. Zmianie ulegają również czynniki mające decydujący wpływ na zakup samochodu. Badani w swojej opinii różnią się w ocenie wyboru samochodu ze względu na wybór nadwozia czy typu zasilania. Ankietowani różnią się również w wyborze samochodu przy założeniu, że nie ograniczają ich warunki finansowe. Ciekawym czynnikiem jest również postrzeganie klientów polskiego rynku samochodów osobowych i ich opinia na temat, które marki samochodowe uważają za solidne, a które za wadliwe.

Słowa kluczowe: rynek samochodów osobowych, czynniki, charakterystyka, respondent.

Kody JEL: M31

Consumer Characteristic Related to the Polish Cars Market Between 2009 and 2012

Summary

Purpose of this elaboration is analysis of the consumer related to the polish cars market in 2009-2012 period. Anonymous questionnaire conducted by respondents became a tool implemented in order to express final conclusions. The cars market in Poland offers a broad scope of plenty purchase solutions. Vehicles became important elements of households related to the comfort, but also financial status of their owners.

Cars possession is nowadays common and affordable for many. Analysis in this elaboration has divided the examined to few groups related to their age, education and their funds and assets. Either the way of purchasing the cars, but also the factors leading to this process has been changed lately. Clients are differed by the type of car, by its shape or a power. The difference is also noticeable within the clients for whom the price is not an issue, as well as their funds. Other quite interesting factor is analyzing the vehicle brands by the rate of susceptibility to defects, and also by the perception of polish consumers in this matter.

Key words: cars market, factors, characteristics, respondent.

JEL codes: M31

DOI: doi.org/10.34765/kn.0419.a10

Konrad Prandecki

Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej – Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa

Zmiany w rosyjskim rolnictwie

Streszczenie

Celem artykułu jest pokazanie zmian, jakie zaszły w rosyjskim rolnictwie w pierwszych dwóch dekadach XXI wieku oraz wskazanie możliwych przyszłych trendów w tym sektorze. Tekst został napisany na podstawie analizy danych z zakresu statystyki międzynarodowej oraz dostępnej literatury.

Zaobserwowane zmiany w rosyjskim rolnictwie były spowodowane głównie aktywną polityką państwa, nastawioną na osiągnięcie samowystarczalności żywnościowej rosyjskiego rolnictwa. Wskutek tego oraz innych protekcjonistycznych działań Rosja stała się ważnym światowym producentem i eksporterem żywności.

Prognozy dotyczące zmian uwarunkowań produkcji rolnej wskazują, że w perspektywie kolejnych dziesięciu lat pozycja rosyjskiego rolnictwa powinna dalej rosnąć. Jest to możliwe przy założeniu, że utrzymane zostaną dotychczasowe reformy i zwiększy się nacisk na technologiczną modernizację rosyjskiego rolnictwa.

Słowa kluczowe: Rosja, rolnictwo, zmiany klimatu, polityka rolna, przyszłość rolnictwa.

Kody JEL: F52, Q17, Q18

Changes in Russian Agriculture

Summary

The purpose of this article is to show the changes that occurred in Russian agriculture in the first two decades of the 21st century and to indicate possible future trends in this sector. The analysis of data in the field of international statistics and available literature were used to prepare this text.

The observed changes in Russian agriculture were mainly due to active state policy aimed at achieving the self-sufficiency of Russian agriculture. As a result of this process and other protectionist measures, Russia has become an important global food producer and exporter.

Forecasts regarding changes in agricultural production conditions indicate that the position of Russian agriculture should continue to grow in the next ten years. This prognosis may happen only if Russia will continue the current reforms and the pressure on technological modernization of Russian agriculture will increase.

Key words: Russia, agriculture, climate change, agricultural policy, future of agriculture.

JEL codes: F52, Q17, Q18

DOI: doi.org/10.34765/kn.0419.a11

Gregory Kaminski

Health Canada, Ottawa, Ontario

Analysis of proposed changes to the Polish retirement system and a comparison to solutions used by the Canadian system

Summary

A system similar to the second capital pillar in Canada, called Employee Capital Plans (Pracownicze Plany Kapitałowe – PPK) have been recently introduced in Poland. This research article analyses whether the introduction of PPK makes sense at this time, reminding a failed open pension funds experiment of the late 90s and early 2000. The PPK concept moves the pension reform somewhat to the 3rd pillar, abandoning the elements of compulsory universal system. It is being promoted as a voluntary scheme, but employers are forced to participate and all employees are automatically enrolled, with an option to opt out. The premiums are defined but benefits are not. The paper compares the Polish and Canadian retirement framework and proposes an adaptation of certain Canadian solutions, such as clear division between three pillars of the social security system.

Key words: pension plans, social security, pension reform.

JEL codes: H55

Analiza proponowanych zmian w polskim systemie ubezpieczeń emerytalnych i porównanie z rozwiązaniami zastosowanymi w systemie kanadyjskim

Streszczenie

System podobny do drugiego filaru kapitałowego w Kanadzie, zwany Pracowniczymi Planami Kapitałowymi – PPK, został niedawno wprowadzony w Polsce. Autor artykułu analizuje, czy wprowadzenie PPK ma w tym momencie sens, przypominając nieudany eksperyment otwartych funduszy emerytalnych z przełomu lat 90. i początku 2000 roku. Koncept PPK przenosi reformę emerytalną do trzeciego trzeci filara, porzucając elementy obowiązkowego powszechnego systemu. Jest on promowany jako program dobrowolny, ale pracodawcy są zmuszeni do uczestnictwa, a wszyscy pracownicy są automatycznie zapisywani, z opcją rezygnacji. Składki są zdefiniowane, ale świadczenia nie. Artykuł porównuje polskie i kanadyjskie systemy emerytalne i proponuje zastosowanie niektórych kanadyjskich rozwiązań, takich jak wyraźny podział na trzy filary systemu zabezpieczenia społecznego.

Słowa kluczowe: fundusze emerytalne, ubezpieczenia socjalne, reforma emerytalna.

Kody JEL: H55

DOI: doi.org/10.34765/kn.0419.a12

Nr 3(61)/2019

Jacek Białek

Ministerstwo Inwestycji i Rozwoju – Warszawa

Adam Oleksiuk

Szkoła Główna Handlowa w Warszawie

GOSPODARKA POLSKI W PROGNOZACH MIĘDZYNARODOWYCH INSTYTUCJI. PRZEGLĄD WYBRANYCH RAPORTÓW

Streszczenie

Celem artykułu jest analiza sytuacji gospodarczej Polski i prezentacja prognoz wartości makroekonomicznych na podstawie raportów międzynarodowych instytucji. W opracowaniu skoncentrowano się na analizie podstawowych wskaźników makroekonomicznych, w tym m.in. PKB, inflacji, salda bilansu handlowego, salda rachunku obrotów bieżących, salda sektora finansów publicznych. Szczególne miejsce poświęcono warunkom prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce, a także napływowi bezpośrednich inwestycji zagranicznych. W pracy dokonano przeglądu raportów Komisji Europejskiej, ośrodka analitycznego Spot Data, Banku Światowego, Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju, Europejskiego Centrum Badań nad Gospodarką. Dane statystyczne dopełniają informacje zawarte w cyklicznych informacjach publikowanych przez Eurostat, Narodowy Bank Polski i Główny Urząd Statystyczny.

Słowa kluczowe: gospodarka Polski, polski przemysł, działalność polskich przedsiębiorstw, prognozy makroekonomiczne, PKB, bezpośrednie inwestycje zagraniczne, instytucje międzynarodowe.

Kody JEL: F21, F15, F16, F3, F42, O24

The Polish Economy in the Forecasts of International Institutions. Overview of Selected Reports

Summary

The aim of the article is to analyze the economic situation in Poland and to present forecasts of macroeconomic values based on reports from international institutions. The study focuses on the analysis of basic macroeconomic indicators, including Gross Domestic Product, inflation, trade balance, current account balance, results of the public finance sector. A special place was devoted to the conditions of running a business in Poland as well as to the inflow of direct foreign investments. The article reviews the reports of the European Commission, the SpotData analytical center, the World Bank, the Organization for Economic Cooperation and Development, and the European Center for Economic Research. The statistical data is complemented by the information included in the cyclical reports published by Eurostat, the National Bank of Poland and the Central Statistical Office.

Key words: Polish economy, Polish industry, activity of Polish enterprises, macroeconomic forecasts, Gross Domestic Product, foreign direct investments, international institutions.

JEL codes: O240, F210, F15, F16, F3, F42

DOI: doi.org/10.34765/kn.0319.a01

Tomasz Śniegula

INE PAN

Transfer metod zarządzania lean z sektora automotive do sektora budowlanego

Streszczenie

Sektor budowlany wymaga pewnych zmian, które pozwolą na dostosowanie się do współczesnych trendów, ograniczenie kosztów, zoptymalizowanie odpadów i uwzględnienie zrównoważonego rozwoju. Celem artykułu jest przedstawienie transferu metod zarządzania lean z sektora automotive do sektora budowlanego. Podejście i metody badawcze: obserwacja, analiza materiałów źródłowych. Analiza badawcza literatury i przeprowadzona na przykładzie budynku w Poznaniu wykazała, iż zastosowanie rozwiązań lean prowadzi do większej skuteczności działań, wydajności, ograniczenia kosztów, wyższej jakości. Należy zwrócić jednak uwagę na czynniki wpływające na sukces oraz na bariery.

Słowa kluczowe: lean, sektor automotive, lean construction.

Kody JEL: M11

Lean management methods transfer from automotive to construction industry sector

Summary

Building industry sector requires some changes, which will allow to adapt to contemporary trends, cost reduction, optimization of waste generation and consideration of sustainable development. The main aim of article is to present a lean management methods transfer from automotive to construction industry sector. Approach and used research methods: observation, source material analysys. Research analysys of literature and carried out on example of building in Poznań, shown that use of lean management solutions directly leads greater operational efficiency , cost reduction and quality. However, attention should be paid to factors affecting sucess and also barriers.

Key words: lean, automotive sector, lean construction.

Jel codes: M11

DOI: doi.org/10.34765/kn.0319.a02

Antoni Masiukiewicz, Krzysztof Piórczyński

Akademia Finansów i Biznesu Vistula – Warszawa

New throughput options in 802.11ax standard

Summary

The throughput offered in the 802.11 standard are now similar to those offered in wired solutions. The newly developed 802.11ax standard also offers new operation opportunities in an environment with high density of users. The author, using the theoretical dependencies and the ns-3.27 version of the NS simulator, compared the throughput in the 802.11n / ac / ax standards and determined the throughput for selected configurations of the radio channel parameters. The throughput of 802.11ax is usually higher then in older standards however there are some exceptions.

Key words: throughput, 802.11ax standard, signal to noise and interference ratio

JEL codes: L86

Nowe opcje przepływności w standardzie 802.11ax

Streszczenie

Przepustowość oferowana w standardzie 802.11 jest obecnie podobna do przepustowości oferowanej w rozwiązaniach przewodowych. Nowo opracowany standard 802.11ax oferuje także nowe możliwości działania w środowisku o dużej gęstości użytkowników. Autor, wykorzystując teoretyczne zależności i wersję ns-3.27 symulatora NS, porównał przepustowość w standardach 802.11n / ac / ax i określił przepustowość dla wybranych konfiguracji parametrów kanału radiowego. Przepustowość 802.11ax jest zwykle wyższa niż w starszych standardach, jednak są pewne wyjątki.

Słowa kluczowe: przepustowość, standard 802.11ax, stosunek sygnał do szumu i  zakłóceń.

Kody JEL: L86

DOI: doi.org/10.34765/kn.0319.a03

Wojciech Kamiński, Antoni Masiukiewicz

Akademia Finansów i Biznesu Vistula – Warszawa

Analiza niezawodności sieci Wi-Fi wykorzystującej punkty dostępowe Aerohive

Streszczenie

W artykule przedstawiono projekt sieci bezprzewodowej Wi-Fi oparty na punktach dostępowych Aerohive 130. Przeprowadzono analizę niezawodności zaprojektowanej sieci w sytuacji, której mamy do czynienia z awarią jednego lub dwóch punktów dostępowych. Przeanalizowano szereg scenariuszy oraz wykonano symulację z wykorzystaniem narzędzi do projektowania sieci Aerohive On-line Wi-Fi Planner oraz Hive Manager. Wykonano pomiary siły sygnału zaprojektowanej sieci przy użyciu programu Ekahau Heat Mapper. Przedstawiono analizę ryzyka dla wybranych scenariuszy. Zastosowanie trzech punktów dostępowych Aerohive 130 pozwala na uzyskanie odpowiedniego pokrycia sieci i akceptowalnego poziomu ryzyka związanego z wystąpieniem awarii punktu dostępowego.

Słowa kluczowe: punkt dostępowy, prędkość transmisji, zasięg sieci Wi-Fi.

Kody JEL: L86

Analysis of the reliability of the Wi-Fi network using Aerohive access points

Summary

The authors presented a Wi-Fi wireless network project based on Aerohive 130 access points. An analysis of the reliability of the designed network in a situation where one or two access points fail was carried out. A number of scenarios were analyzed and simulations were carried out using the Aerohive On-line Wi-Fi Planner and Hive Manager network design tools. The signal strength of the designed network was measured using the Ekahau Heat Mapper program. Risk analysis for selected scenarios is presented. The use of three Aerohive 130 access points allows for adequate coverage of the network and an acceptable level of risk associated with the failure of the access point.

Key words: access point, throughput, Wi-Fi network coverage.

JEL codes: L86

DOI: doi.org/10.34765/kn.0319.a04

Joanna Kalecińska

Szkoła Główna Turystyki i Hotelarstwa - Warszawa

Ewolucja teorii wychowania w aspekcie postaw wobec rekreacji ruchowej w przekroju międzypokoleniowym – wyzwanie czy konieczność

Streszczenie

Raczej powszechna jest opinia, specjalistów realizujących w praktyce oddziaływania wychowawcze w stosunku do dorosłych i odnoszące się do promowania zdrowego trybu życia w formie rekreacji fizycznej i umysłowej, że pomimo atrakcyjności infrastruktury rekreacyjnej, o którą wzbogaciły się w ostatnich 10 latach ośrodki miejskie i pozamiejskie nie towarzyszą im skuteczne systemy motywowania do ich wykorzystania. Jedną z wielu przyczyn tego jest fakt, że zmiany w tym systemie nie nadążają za ewolucją procesów, jakich jesteśmy świadkami w postawach społecznych, które kształtowane są pod wpływem wzrostu znaczenia mediów (internet, komputer, telewizja, radio), adresowanych do podstawowych grup społecznych (przede wszystkim rodziny).

Badania wstępne, których wybrane wyniki zostały przedstawione, wskazują na konieczność zmian w podejściu oferentów rekreacji zarówno w wymiarze formalnym i proceduralnym. W treści artykułu proponuję zmianę tego podejścia, potwierdzoną opiniami badanych osób. Wyniki badań wskazują na zasadność i celowość zmian w systemie motywującym osoby starsze (po 46 roku życia) do rekreacji zarówno w wymiarze formalnym, jak i poza formalnym.

Słowa kluczowe: osoby starsze, późna dorosłość, aktywność rekreacyjna, dostępność, motywacja.

Kod JEL: L83

Evaluation of theory of education in the aspect of attitudes towards recreation in intergenerational section – challenge or necessity

Summary

The opinion of specialists, practically achieving educational impacts regarding adults and referring to promoting healthy lifestyle in form of physical and mental recreation, is rather common, that despite the attractiveness of recreational infrastructure, which has been enriched in the last 10 years, urban and non-urban centers are not accompanied by efficient motivation systems for their use.

One of many reasons for that is the fact that the changes in this system don’t keep up to evolutional processes which we witness in social attitudes, which are shaped by increased role of medias (internet, computer, television, radio) addressed to basic social groups (especially families)

Preliminary studies, which chosen results were presented, point to the need for changes in the approach of recreation offerors in both formal and procedural terms. In the article, I propose a change to this approach, confirmed by the opinions of the people examined. The results of the research indicate the appropriateness and purposefulness of changes in the system that motivates late adults (above 46 years old) to recreation in both formal and non-formal form.

Key words: seniors, late adults, recreational activity, accessibility, motivation

JEL codes: L83

DOI: doi.org/10.34765/kn.0319.a05

Józef Grochowicz

Szkoła Główna Turystyki i Hotelarstwa – Warszawa

Anna Fabisiak

Wyższa Szkoła Rehabilitacji – Warszawa

Umiejętność oszacowania wartości kalorycznej potraw jako kryterium oceny wiedzy żywieniowej młodzieży szkół średnich

Streszczenie

Edukacja młodzieży uczącej się w szkołach gastronomicznych powinna obejmować nie tylko zakres wiedzy żywieniowej o produktach i sposobach ich obróbki i serwowania potraw, ale również – w coraz większym stopniu – zasady racjonalnego żywienia, wykorzystanie żywności funkcjonalnej i umiejętność kształtowania nawyków żywieniowych konsumentów. Zwłaszcza ten ostatni obszar stanowi ważny element przygotowania uczniów do wykonywania zawodu. Obok rozległej wiedzy teoretycznej i procesowej, istnieją praktyczne sposoby ułatwiające różne prace, a wśród nich jest umiejętność uproszczonego, przybliżonego oszacowania masy (wielkości) porcji i jej kaloryczności jedynie na podstawie wyglądu. Do tego celu mogą być przydatne specjalnie opracowane albumy, w których przedstawione są fotografie potraw i produktów spożywczych.

Celem pracy jest ocena poziomu wiedzy żywieniowej uczniów szkół gastronomicznych dotyczącej określania kaloryczności potraw oraz rozpoznanie ich nawyków żywieniowych. Na podstawie przeprowadzonych badań można stwierdzić, iż w opinii uczniów umiejętność oszacowana wielkości (masy) porcji może być bardzo przydatna do pracy w zakładach żywienia zbiorowego, choć ich aktualna wiedza i umiejętności w tym zakresie wymagają jeszcze pogłębienia.

Słowa kluczowe: kaloryczność, młodzież, wielkość porcji, żywienie zbiorowe

Kody JEL: L83

Evaluation of the level of nutritional knowledge of adolescents based on knowledge, skillness and evaluation of caloric content in the meal.

Summary

Education of young people learning in catering schools should include not only the scope of nutritional knowledge about products and how to process and serve dishes, but also – increasingly, the principles of rational nutrition, the use of functional food and the ability to shape consumer eating habits. The latter, in particular, the area is an important element of preparing students to practice. In addition to extensive theoretical and procedural knowledge, there are simplified, practical ways to facilitate various work, and among them is the ability to simplify, approximate the weight (size) of a portion and its calorific value only on the basis of appearance. For this purpose, specially designed albums can be useful in which photographs of food and foods are presented. The aim of the study was to assess the level of nutritional knowledge of students of gastronomic schools concerning the determination of caloric content and recognition of their eating habits. On the basis of the conducted research, it can be stated that in the students’ opinion the ability to estimate the size (mass) of a portion can be very useful for working in mass catering establishments, although their current knowledge and skills still need to be deepened.

Key words: calorific value, youth, portion size, collective nutrition.

JEL codes: L83

DOI: doi.org/10.34765/kn.0319.a06

Henryk Legienis

Wyższa Szkoła Turystyki i Języków Obcych – Warszawa

Poland – one of the world leaders
in the mountaineering and Himalayan climbing

Summary

In the following article, the author will firstly present the definition of himalaism and the area at which it takes place. The second part of the article will take on the subject of the latest achievements of the Polish climbing groups and the individual climbers on the demanding areas of climbing, especially in the Himalayas and the adjacent territories, with the special recognition of winter himalaism. The third part, will focus on the discussion about the ways, in which our achievements can be used in the highest mountains of the world. The special focus will be put on the achievements in winter himalaism and their promotion in our country and abroad. The aim of all types of research is to know a real reality. The three most common and most useful targets are exploration, explanation of the explanation. This test is a thorough analisys of the phenomenon of so-called winter alpinism. The descriptive method was used in the paper in elementary analisys. As a research tool which can generally be any object to explain a given problem to take a specific set of thematic literature from which specific information and research data has been obtained.

Key words: Himalayas, winter mountaineering, expeditions, human genome, outstanding Polish climber.

JEL codes: L83

Polska – jeden ze światowych liderów alpinizmu i himalaizmu

Streszczenie

W niniejszym artykule przedstawiono po pierwsze definicję himalaizmu oraz obszar na którym ma on miejsce. Drugą część pracy poświęcono dotychczasowym osiągnięciom polskich grup wspinaczkowych i indywidualnych wspinaczy na trudnych obszarach wspinaczkowych, a w szczególności na terenie Himalajów i Karakorum. Ostatnia, trzecia część pracy poświęcona jest omówieniu sposobu wykorzystania naszych osiągnięć w najwyższych górach świata, a w szczególności osiągnięć w himalaizmie zimowym i ich promocji w kraju i na świecie.

Słowa kluczowe: Himalaje, wybitni polscy wspinacze, himalaizm zimowy, ludzki genom.

Kody JEL: L83

DOI: doi.org/10.34765/kn.0319.a07

Nr 2(60)/2019

Artur Kuchiński

Społeczna Akademina Nauk w Łodzi

Agata Prymas

Bariery rozwoju MSP w województwie świętokrzyskim

Streszczenie

Celem artykułu jest charakterystyka i klasyfikacja czynników hamujących rozwój przedsiębiorczości w sektorze MSP. W opracowaniu przedstawiono wyniki badań własnych, dotyczących barier rozwoju przedsiębiorstw w województwie świętokrzyskim. Badania zostały zrealizowane z wykorzystaniem metody sondażu diagnostycznego, celem rozpoznania kluczowych problemów, wpływających na rozwój sektora mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw w analizowanym regionie.

Słowa kluczowe: przedsiębiorczość; polityka wspierania MSP; bariery rozwoju MSP.

Kody JEL: H32, L26

Barriers to the Development of the SME Sector in the Świętokrzyskie Voivodeship

Summary

Micro, small and medium-sized enterprises are very important in the economy of any country. SME sector impose significant stimuli to economy growth and their number and potential may be applied as economical growth assessment criterion. Unfortunately, they face many barriers that are the source of their inhibition. An aim of the article ich to characterise and classification of barriers of the development of the SME sector. The autors also presented research results, executed within the third quarter of 2017 year, amongst the one hundred micro, small and medium sized companies operating upon the territory of the voivodeship of świętokrzyskie. The main purpose of the study was to identify key issues influencing the development of the SME sector in the analyzed region.

Key words: entrepreneurship, SME supprort policy, SME development barriers.

JEL codes: H32, L26

Stanisław Faliński

Uniwersytet Przyrodniczo–Humanistyczny w Siedlcach

Współpraca międzynarodowa gminy miejskiej.  Przypadek Węgrowa

STRESZCZENIE

Artykuł jest poświęcony współpracy międzynarodowej gminy miejskiej Węgrów i studium przypadku opisującym współpracę międzynarodową jednej z 303 gmin miejskich. Zawiera charakterystykę aktywności międzynarodowej konkretnej miejskiej wspólnoty lokalnej, która ma swoich partnerów zagranicznych na Ukrainie, Litwie, Białorusi i we Włoszech. Omówiono w nim przede wszystkim współpracę międzynarodową Węgrowa, ale także wskazano na podobieństwa do współpracy międzynarodowej innych polskich gmin. W podsumowaniu artykułu umieszczono propozycję określenia roli, jaką pełni współpraca międzynarodowa gmin.

Słowa kluczowe: samorząd terytorialny, współpraca międzynarodowa, Węgrów.

Kody JEL: H7

International Cooperation of Urban Borough. Węgrów Case Study

Summary

The article discusses international cooperation of the urban borough of  Węgrów and           presents a case study of international cooperation of one of 303 polish urban boroughs. It describes the characteristics of international activity of a specific urban local  community which has its foreign partners in Ukraine, Lithuania, Belarus and Italy. International cooperation of Węgrów has been discussed, indicating its similarities to  international initiatives of other municipalities of Mazowieckie Voivodeship and the entire Poland. The summary contains a proposed definition of the role played by  international cooperation of municipalities.

Key words: local government, international cooperation, Węgrów.

JEL codes: H7

Beata Gierczak-Korzeniowska

Uniwersytet Rzeszowski

Wpływ markowych produktów turystycznych na atrakcyjność Podkarpacia - ocena z uwzględnieniem czynnika demograficznego

Streszczenie

Obecność interesującego i wzbudzającego pozytywne emocje markowego produktu turystycznego na danym obszarze stanowi wartość zarówno dla zarządzających tym produktem, jak i dla turystów. Regiony turystyczne coraz częściej przyjmują koncepcję marketingową skoncentrowaną na budowaniu silnych marek, z kolei turyści decydując się na pakiet podróżny, wybierają spośród różnych marek dostępnych na rynku, które zapewnią im oczekiwaną jakość. Nie bez znaczenia dla wspomnianych wyborów pozostają czynniki demograficzne. Celem pracy jest zatem pokazanie wpływu markowych produktów turystycznych na atrakcyjność Podkarpacia z uwzględnieniem kryterium demograficznego. W badaniach mających charakter pilotażowy wykorzystano m.in. dobór przypadkowy i dobór wygodny. Wśród metod badawczych zastosowanie znalazły: test Manna-Whitneya oraz test niezależności chi-kwadrat. Badania pokazały, że markowe produkty turystyczne mają istotny wpływ na atrakcyjność turystyczną regionu a także na wybór miejsca destynacji turystycznej.

Słowa kluczowe: markowy produkt turystyczny, marka, atrakcyjność turystyczna, Podkarpacie, demografia.

Kody JEL: L8, L83, M31

The Impact of Branded Tourist Products on the Attractiveness of the Podkarpackie Region: Assessment with Respect to the Demographic Factor

Summary

In a given area, the presence of a branded tourist product which is interesting and evokes positive emotions provides value both for brand managers and tourists. Tourist regions are increasingly adopting a marketing concept focused on building strong brands, while tourists who make decisions regarding package tours choose from various brands available on the market which provide them with expected quality. Demographic factors for these choices are not without significance. Therefore, the aim of the study is to show the influence of branded tourist products on the attractiveness of the Podkarpackie region with respect to the demographic criterion. Simple random sampling and convenience sampling were used, inter alia, in pilot studies. The Mann-Whitney U test and the chi-square independence test were used as research methods. The research showed that branded tourist products have a significant impact on the tourist attractiveness of the region as well as on the selection of a tourist destination.

Key words: branded tourist product, brand, tourist attractiveness, Podkarpackie, demography.

JEL codes: L8, L83, M31

Davut Han Aslan, Deniz Doğanay

Akademia Finansów i Biznesu Vistula - Warszawa

Measuring Gender Equality. A Comparative Analysis of Sweden and Turkey

Summary

Gender equality is one of the key elements of human rights and sustainable development. This research paper aims to address a comparative study of how the three important factors: political, economic, and social inclusion affect gender equality and inequality in Sweden and Turkey. In the 2017 Global Gender Gap Report, which assigns a number from 0 (gender inequality) to 1 (gender equality), Sweden ranks in the top five percent of the 144 countries assessed for gender equality, with a score of 0.816 (5 of 144), whereas Turkey ranks in the lower half with a score of 0.625 (131 of 144). Although there are legal regulations in the political, economic, and social areas related to gender equality in the world, implementation is also difficult. The aim of this project is to understand how the gender equality movement progressed in Sweden and Turkey to match.

Key words: gender equality, Sweden, Turkey, political participation, economic participation, social participation.

JEL codes: F5

Pomiar równości płci: analiza porównawcza Szwecji i Turcji

Streszczenie

Równość płci jest jednym z podstawowych elementów praw człowieka i zrównoważonego rozwoju. Artykuł badawczy ma na celu zwrócenie uwagi studium porównawczego, jak trzy istotne czynniki: polityczny, ekonomiczny i włączenie społeczne wpływają na równość i nierówność płci w Szwecji i Turcji. W dorocznym raporcie na temat równości płci z roku 2017 (ang. Global Gender Gap Report), który ocenia w skali od 0, co oznacza nierówność płci, do 1, co oznacza równość płci, Szwecję zaliczono do najwyższych pięciu procent spośród 144 krajów ocenianych pod względem równości płci, z wynikiem wynoszącym 0,816 (5 z 144), podczas gdy Turcję umieszczono w dolnej połowie z wynikiem 0,625 (131 z 144). Pomimo że na świecie istnieją regulacje prawne w politycznych, ekonomicznych i społecznych sferach odnoszących się do równości płci, ich wdrożenie jest również trudne. Celem projektu jest zrozumienie, jak ruch na rzecz równości płci ewoluował w Szwecji i Turcji z punktu widzenia zrównania poziomów.

Słowa kluczowe: równość płci, Szwecja, Turcja, partycypacja polityczna, partycypacja ekonomiczna, partycypacja społeczna.

Kody JEL: F5

Davut Han Aslan

Akademia Finansów i Biznesu Vistula - Warszawa

Main Indicators of Turkish Economy under the Rule of Justice and Development Party Governments. An Assessment

Summary

Turkey constitutes the world’s 18^th largest economy that used to be characterised by stable growth and a remarkable example of a quick recovery after the global economic crisis, particularly during the early stages of Justice and Development Party government rule. This growth combined with Turkey’s strategic geopolitical location makes the country an important figure in the region and a corridor between East and West. Turkey’s neighbours, due to geographical proximity and abundance in energy resources as well as Turkey’s reliance on energy imports, constitute important trading partners for Turkey, accounting for a significant share in the country’s foreign trade. Yet growing instability in the region threatens intense trade cooperation between Turkey and its border countries, particularly following the Arab Spring. On the other hand, the blooming economy of Turkey, particularly during the 2002-2015 period, had deteriorated dramatically once President Erdogan started to neglect democratic transformation of the country shifting to a one-man rule authoritarian regime, particularly following the failed coup d’état of 2016.

Key words: Turkey, AKP, economy, inflation, GDP, growth.

JEL codes: F5

Główne wskaźniki gospodarki tureckiej pod rządami Partii Sprawiedliwości i Rozwoju – ocena

Streszczenie

Turcja stanowi XVIII na świecie pod względem wielkości gospodarkę, którą zwykło się charakteryzować poprzez stabilny wzrost i godny uwagi przykład szybkiej poprawy po globalnym kryzysie ekonomicznym, zwłaszcza we wczesnych stadiach rządów Partii Sprawiedliwości i Rozwoju. Ów wzrost, w połączeniu ze strategicznym geopolitycznym położeniem Turcji, czyni z tego kraju znaczącego gracza w regionie oraz ważny korytarz między Wschodem a Zachodem. Sąsiedzi Turcji, ze względu na bliskość geograficzną i bogactwo zasobów energetycznych, jak również zależność Turcji na imporcie energii, są ważnymi partnerami handlowymi dla Turcji, stanowiąc znaczący udział w handlu zagranicznym kraju. Ale rosnąca niestabilność w regionie zagraża intensywnej współpracy handlowej Turcji z jej krajami ościennymi, szczególnie w okresie po Arabskiej Wiośnie. Z drugiej strony, kwitnąca gospodarka Turcji, zwłaszcza w latach 2002-2015, uległa drastycznemu pogorszeniu po tym jak prezydent Erdogan zaczął lekceważyć przemiany demokratyczne kraju, przechodząc do jednoosobowych rządów autorytarnych, szczególnie po udaremnionym zamachu stanu z roku 2016.

Słowa kluczowe: Turcja, Partia Sprawiedliwości i Rozwoju, gospodarka, inflacja, PKB, wzrost.

Kody JEL: F5

Abdullah Sencer Gözübenli

Uniwersytet św. Cyryla i Metodego w Skopje

Borders vs. Numbers: Albanian National Minority in the South Serbia between Nation Building in Kosovo and EU Member State Building

Summary

Serbia and Kosovo are the two countries that want to join the EU as their ultimate goal. However, in order for this process to start, Kosovo, still not recognised by five EU member states, should be recognised by many countries including Serbia and these two former enemies have to solve the problems seriously to become allies. While the independence of Kosovo remains unacceptable for Serbia, today one of the main problems facing the parties is the border issues. Despite the fact that Serbia insists there is no state border between Serbia and its former province, the EU-mediated talks on the normalisation of relations between Serbia and Kosovo, which include the option of a border correction namely, land swap is taking place behind closed doors. The land swap solution suggests that Kosovo takes control of the Albanian-inhabited Preševo Valley of South Serbia while the Serb-inhabited four northern municipalities of Kosovo would be associated with Serbia. But this controversial step, depending on whom you ask, is a historical matter that can lead to a war or a great compromise. This paper aims to take a comprehensive look at the solution of the land swap between Kosovo and Serbia on the side of Albanian minority in the South Serbia, considering that the balances in this region are very dynamic, and to examine the importance of the EU membership motivation for solving such disputes. The analysis in this study has been conducted based on (a) interviews with political decision-makers in the Preševo Valley involved in talks about swapping land and journalists from the region, (b) author’s observations and field research, (c) objectives and priorities identified in the Brussels Agreement in 2013, the Stabilisation and Association Agreement, and the instruments concerned with minority rights and the recognition of local autonomy (e.g. Framework Convention for the Protection of National Minorities and European Charter of Local Self-Government) compared to comments from the latest country-specific monitoring works by the EU and Council of Europe on the framework of the EU-facilitated Dialogue for the normalisation of relations between two countries.

Key words: land swap, border correction, minority rights, EU conditionality, Western Balkans.

JEL codes: F51, H77, N4

Granice i liczby: albańska mniejszość narodowa w Serbii Południowej pomiędzy budowaniem narodu w Kosowie a budowaniem państwa członkowskiego UE

Streszczenie

Serbia i Kosowo to dwa kraje, których ostatecznym celem jest przyłączenie się do UE. Jednakże, aby proces ten mógł się rozpocząć, Kosowo, wciąż nieuznawane przez pięć państw członkowskich UE, powinno zostać uznane przez wiele krajów, wliczając w to Serbię, poza tym ci dwaj byli wrogowie muszą rozwiązać problemy w sposób poważny, by stać się sojusznikami. Skoro niepodległość Kosowa pozostaje nie do przyjęcia dla Serbii, dziś jednym z głównych problemów stojących przed stronami są kwestie graniczne. Pomimo faktu, że Serbia obstaje przy tym, iż nie istnieje żadna granica między Serbią a jej poprzednią prowincją, rozmowy prowadzone z mediacją UE w sprawie normalizacji stosunków między Serbią a Kosowem, obejmujące mianowicie opcję korekty granic, za zamkniętymi drzwiami ma miejsce wymiana terenów. Rozwiązanie polegające na wymianie terenów sugeruje, że Kosowo przejmuje kontrolę nad zamieszkałą przez Albańczyków z tzw. Doliny Preszewa w Południowej Serbii, podczas gdy zamieszkałe przez Serbów cztery północne gminy Kosowa połączyłyby się z Serbią. Lecz ten kontrowersyjny krok, w zależności od tego, kogo się pytamy, jest problemem historycznym, który może prowadzić do wojny albo do wielkiego kompromisu. Artykuł ma na celu wszechstronne spojrzenie na rozwiązanie, jakim jest wymiana terenów między Kosowem a Serbią, po stronie mniejszości albańskiej w Południowej Serbii, uwzględniając to, że równowagi w tym regionie są bardzo dynamiczne, oraz zbadanie znaczenia motywacji, jaką jest członkostwo w UE, dla rozstrzygania takich kwestii spornych. Analizę w tym opracowaniu przeprowadzono na podstawie: (a) wywiadów z decydentami politycznymi w Dolinie Preszewa, zaangażowanymi w rozmowy o wymianie terenów, i dziennikarzami z regionu, (b) obserwacji i badań terenowych autora, (c) celów i priorytetów określonych w Porozumieniu Brukselskim z roku 2013, Układzie o Stabilizacji i Stowarzyszeniu oraz instrumentów dotyczących praw mniejszości i uznania autonomii lokalnej (np. Ramowa Konwencja w sprawie Ochrony Mniejszości Narodowych oraz Europejska Karta Samorządów Lokalnych) w zestawieniu z komentarzami pochodzącymi z najnowszych prac monitoringowych odnoszących się do konkretnych krajów prowadzonych przez UE i Radę Europy dotyczących ram dialogu pod auspicjami UE w sprawie normalizacji stosunków między dwoma krajami.

Słowa kluczowe: wymiana terenów, korekta granic, prawa mniejszości, warunki przystąpienia do UE, Bałkany Zachodnie.

Kody JEL: F51, H77, N4

Yusuf Erkaya

International Burch University, Sarajevo

Consumer Ethnocentrism, Cosmopolitanism, Patriotism, Collectivism, Cultural Openness, and Their Impacts on the Purchase Intention for Non-American Products. A Field Experiment in the USA

Summary

This paper attempts to investigate the impact of consumer ethnocentrism, cosmopolitanism, patriotism, collectivism, and cultural openness on the purchase intention for non-American products. It is found by the majority of researchers in this field that the origin of the products might have a significant influence on consumers’ purchasing behaviours. Both marketers and academics are well-aware of the fact that a comprehensive understanding of consumer attitudes towards both domestic and imported products might be advantageous in formulating more effective marketing strategies. It is believed that, despite being investigated from different points of views, there is still a huge gap in literature and this paper will fill this gap a bit. As far as the methodology is concerned, a self-administered survey was distributed in the USA. Having tested reliability and validity of the model, a multiple regression analysis was employed to test the hypotheses. The results of this research assert that consumer ethnocentrism, patriotism, and collectivism have a negative impact on the purchase intention for non-American products, while both cosmopolitanism and cultural openness have a positive impact on the purchase intention for non-American products.

Key words: consumer ethnocentrism, cosmopolitanism, patriotism, collectivism, cultural openness, willingness to buy, purchase intention.

JEL codes: F5

Konsumencki etnocentryzm, kosmopolityzm, patriotyzm, kolektywizm, otwartość kulturowa i ich oddziaływanie na zamiary dokonania zakupu nieamerykańskich produktów. Doświadczenie terenowe w USA

Streszczenie

Opracowanie ma na celu zbadanie wpływu konsumenckiego etnocentryzmu, kosmopolityzmu, patriotyzmu, kolektywizmu i otwartości kulturowej na zamiar dokonania zakupu nieamerykańskich produktów. Większość badaczy w tej dziedzinie stwierdza, że pochodzenie produktów może mieć istotny wpływ na zachowania nabywcze konsumentów. Zarówno sprzedawcy, jak i naukowcy są w pełni świadomi faktu, że pełne zrozumienie postaw konsumentów wobec zarówno produktów krajowych, jak i importowanych może być korzystne dla formułowania bardziej efektywnych strategii marketingowych. Uważa się, iż pomimo że badania są prowadzone z różnych punktów widzenia, nadal istnieje ogromna luka w literaturze, toteż opracowanie to częściowo wypełni tę lukę. Jeżeli chodzi o metodologię badań, w USA rozpowszechniono kwestionariusze do samodzielnego wypełnienia. Po przetestowaniu wiarygodności i ważności modelu zastosowano analizę regresji wielorakiej do zweryfikowania hipotez. Wyniki badania upewniają, że konsumencki etnocentryzm, patriotyzm i kolektywizm wywierają negatywny wpływ na zamiary zakupu produktów nieamerykańskich, podczas gdy kosmopolityzm i otwartość kulturowa mają pozytywny wpływ na zamiar zakupu nieamerykańskich produktów.

Słowa kluczowe: konsumencki etnocentryzm, kosmopolityzm, patriotyzm, kolektywizm, otwartość kulturowa, chęć kupienia, zamiar dokonania zakupu.

Kody JEL: F5

Krystyna Guranowska-Gruszecka

Akademia Finansów i Biznesu Vistula - Warszawa

Dostępność transportowa współczesnych centrów metropolii na przykładzie Warszawy - część 2

Streszczenie

 W artykule omówiono podstawowe zasady teoretyczne obowiązujące w krajach Europy Zachodniej dotyczące funkcjonowania transportu publicznego w śródmieściach rozwiniętych metropolii świata. Z tymi przykładami porównano systemy i stosowane zasady w obszarze centralnym Warszawy. Zwrócono uwagę na istotne dla transportu miejskiego w Warszawie opracowanie specjalistyczne, którego zasady nie są wprowadzane w życie lub zbyt wolno i jedynie fragmentarycznie wdrażane, co niweluje ich skuteczność naprawczą. Przedstawiono perspektywy rozwoju środków transportowych w mieście wobec pogarszającego się dramatycznie zanieczyszczenia środowiska i zbliżających się interwencji zapobiegawczych w skali globu. Przedstawiono wnioski zmierzające do spowodowania przyspieszenia działań naprawczych wobec corasz bardziej zauważalnych zmian klimatycznych.

Słowa kluczowe: P+R, śródmieście metropolii, ruch pieszy i rowerowy, transport zbiorowy, smog, samochody elektryczne.

Transport Accessibility of the Contemporary Centres of Metropolises on the Example of Warsaw - Part 2

Summary

 In her article, the author discussed the basic theoretical principles binding in the Western European countries, concerning the functioning of the public transport in town centres of the developed metropolises around the world. Those examples were compared with the systems and applied principles in the Warsaw central area. She paid attention to the important to the urban transport in Warsaw specialist study whose principles are not put into effect or are implemented slowly and only fragmentarily, what mitigates their remedial efficacy. The author presented the perspectives of the development of transportation means in the city in the face of dramatically deteriorating pollution of the environment and the approaching preventive interventions in the global scale. She also presented the conclusions aimed at the induction of acceleration of remedial measures in the face of more and more evident climate changes.

Key words: Park & Ride, metropolitan town centre, pedestrian and bicycle traffic, public transport, smog, electric cars.

Agnieszka Starzyk

Wyższa Szkoła Ekologii i Zarządzania w Warszawie

Współczesne tendencje kształtowania architektury przedszkolnej w Polsce

Streszcze

Celem badawczym było wykazanie nowych tendencji kształtowania architektury przedszkolnej w Polsce. Zastosowano metodę analizy i krytyki piśmiennictwa, case study oraz metodę intuicyjną opartą na osobistych doświadczeniach projektowych autorki. Studium przypadku pozwoliło na wyciągnięcie wniosków – tendencje formalne, funkcjonalno-przestrzenne i prośrodowiskowe kształtowania architektury przedszkolnej są zbliżone, z uwzględnieniem lokalnych kontekstów.

Słowa kluczowe: przedszkole, architektura przedszkolna, tendencje formalne, tendencje funkcjonalne, tendencje prośrodowiskowe.

Contemporary Tendencies in Shaping Preschool Architecture in Poland

Summary

The research goal was to show new trends in shaping contemporary preschool architecture in Poland. The literature analysis and criticism method, the case study method, as well as intuitive method based on the author's personal design experience were applied. A case study allowed to draw the conclusion – formal, functional and spatial, as well as pro-environmental tendencies observable in shaping pre-school architecture are corresponding, with reference to local contexts.

Key words: preschool, preschool architecture, formal tendencies, functional tendencies, pro-environmental tendencies.

Joanna Pietrzak, Anna Stefańska

Politechnika Warszawska

THE ROLE OF STRUCTURAL ELEMENTS IN THE DESIGN OF FAÇADE DETAILS OF TALL EUROPEAN BUILDINGS

Summary

The article discusses the relationship between the design of structural and architectural details in the design of façades of tall European buildings. It characterizes the influence of load-bearing structures on the possibility of hiding or exposing the load-bearing elements. Next, the design of structural and architectural details is discussed depending on whether the exterior load-bearing elements are in front of the façade, in the plane of the façade or whether they are hidden inside the building. The differences resulting from: structural materials (steel or reinforced concrete), climate and weather conditions, fire protection measures are also referenced. The article also takes into account the influence of the chosen structural joints on the design of details.

Key words: tall building, high-rise building, Europe, load-bearing structure, detail, façade.

Rola elementów konstrukcyjnych w kształtowaniu detalu elewacji europejskich budynków wysokich

Streszczenie

W artykule omówiono zależności pomiędzy kształtowaniem detali konstrukcyjnych oraz architektoniczno-budowlanych w projektowaniu elewacji europejskich budynkach wysokich. Scharakteryzowano wpływ ustrojów nośnych na możliwość ukrycia lub wyeksponowania  elementów nośnych. Następnie omówiono kształtowanie detali konstrukcyjnych i architektoniczno-budowlanych w zależności od tego, czy najbardziej zewnętrzne elementy nośne w wieżowcu znajdują się przed płaszczyzną elewacji, w tej płaszczyźnie, czy też zostały ukryte we wnętrzu budynku. Odniesiono się do różnic wynikających z: przyjmowanych rozwiązań materiałowych (konstrukcja stalowa lub żelbetowa), uwarunkowań związanych z klimatem i warunkami atmosferycznymi oraz zabezpieczeniami przeciwpożarowymi. Uwzględniono również wpływ rodzaju węzłów konstrukcyjnych na możliwości kształtowania detalu.

Słowa kluczowe: budynek wysoki, wieżowiec, Europa, struktura nośna, detal, elewacja.

Marta Tobolczyk

Akademia Finansów i Biznesu Vistula - Warszawa

Searching for the unification with Cosmos as a challenge for prehistoric builders

Summary

This article discuss two archeological sites: the one in Göbekli Tepe in Southeastern Anatolia Region of Turkey, nearby Şanlıurfa Turkey, and the other exciting place in Nabta Playa in the Nubian Desert in Southern Egypt. Both sites were probably the significant spiritual and ritual centers with some signs of being the world’s oldest astronomic observatories, what is the subject of analysis in this article. The year round planning of farming procedures wouldn’t be possible without the ability to calculate time. Ability to create and use of a calendar were important tasks at the time of transition from nomadic life style to agriculture.  However, interpretation of both centers in category of nowadays astronomy, expressed in some publication should be considered as oversimplification.

Key words: Neolithic architecture, Prehistoric Astronomic Center, Prehistoric Astrological Center, Harmony of architecture with Cosmic order.

Poszukiwanie zjednoczenia z kosmosem jako wyzwanie dla prehistorycznych budowniczych

Streszczenie

Artykuł omawia dwa stanowiska archeologiczne: w Göbekli Tepe w południowo-wschodniej Anatolii w Turcji, koło Şanlıurfa oraz inne intrygujące miejsce w Nabta Playa na pustyni nubijskiej w południowym Egipcie. Jak wskazują rezultaty wykopalisk, obydwa kompleksy architektoniczne były ważnymi ośrodkami rytualnymi. Jednak ich kompozycja i sposób budowy sprowokowały niektórych badaczy do uznania ich za najstarsze centra astronomiczne na świecie. Taka interpretacja jest przedmiotem analizy w tym artykule. Jest oczywiste, że w momencie transformacji od koczownictwa do osiadłego trybu życia i uprawy roli, niezbędna była znajomość kalendarza dla planowania procedur rolniczych. Jednak interpretacja obu ośrodków w kategoriach naukowej astronomii takiej, jaką znamy obecnie, wyrażana w niektórych publikacjach, np. jest nadmiernym uproszczeniem.

Słowa kluczowe: architektura neolityczna, prehistoryczne centrum astronomiczne, prehistoryczne centrum astrologiczne, harmonia architektury z kosmicznego porządku.

Dorota Wejchert

Akademia Finansów i Biznesu Vistula - Warszawa

MAREK  DZIEKOŃSKI - ARCHITEKT

Streszczenie

W artykule przedstawiono sylwetkę Marka Dziekońskiego, w kontekście rozważań teoretycznych profesorów Wejchertów nad rolą i zadaniami, które stoją przed architektem. Zaprezentowano życiorys zawodowy i wybrane realizacje z miasta Tychy, a także najważniejszą dla twórcy wrocławską Panoramą Racławicką. 

Słowa kluczowe: architektura, architekt, inżynier,  mistrz, modernizm. 

Marek Dziekoński, the architect

Summary

The article presents Marek Dziekoński's silhouette, in the context of theoretical considerations made by professor Wejchert ,idea of  the role and tasks that the architect faces.  A professional biography and selected architectural  realizations inTychy, with the most important for the architect, object of  Panorama  Racławicka in Wroclaw.

Key words: architecture, architect, engineer, master, modernism.

Nr 1(59)/2019

Dorota Wojtowicz-Jankowska

Politechnika Gdańska

REWITALIZUJĄCA ROLA SZTUKI W MIEJSKIEJPRZESTRZENI PUBLICZNEJ

Streszczenie

Współcześnie sztuka stała się narzędziem rewitalizującym miejskie przestrzenie publiczne. Obserwacja przemian, jakie dokonują się w miastach dzięki jej obecności, powoduje, że dostrzegany jest w niej nie tylko element estetyzujący, ale także naprawczy. Następuje wykorzystywanie działań twórczych do pobudzania aktywności lokalnych społeczności. Zauważalne włączanie mieszkańców do działań partycypacyjnych z udziałem sztuki powoduje, że nie jest oceniana tylko jako przedmiot obserwacji, ale także jako obiekt generujący nowe zachowania czy nawet postawy społeczne. Świadomość jak sztuka odmienia przestrzeń publiczną miasta, jest ważnym środkiem w kształtowaniu polityki rewitalizacyjnej miast.

Słowa kluczowe: miasto, rewitalizacja, sztuka, partycypacja, ekspozycja, przestrzeń publiczna miasta, Gdańsk.

The revitalization role of the art in urban public space

Summary

Nowadays, art has become a tool to revitalize urban public spaces. By observing the transformations that take place in the cities thanks to its presence, it is noticed its aesthetic as well as corrective role. Creative actions are used to stimulate the activity of local communities. Noticeable inclusion of residents in participatory activities involving art causes that it is not treated only as an object of observation, but also as an object generating new behaviors or even social attitudes. Awareness of how art changes the public space of the city is an important measure in forming their revitalization policies.

Key words: city, town, revitalization, street art, murals, participation.

Piotr Wróbel

Krakowska Akademia im Andrzeja Frycza Modrzewskiego – Kraków

REVITALISATION AS A FORM OF THE CYCLICAL PROCESS OF URBAN STRUCTURE RECONSTRUCTION. THE EXAMPLE OF KUPA STREET IN THE KAZIMIERZ DISTRICT OF KRAKOW

Summary

This article describes revitalisation as a form of the contemporary reconstruction and restoration of urban tissue. Advances in social, economic and technical requirements generate adjustments in the architectural and urban layout. These changes result in destructive, regressive and remedia actions, contributing to the complexity of a city as a continuous phenomenon of cumulative transformations.

Kupa Street is located in the Kazimierz District of Krakow. Having withstood successive phases of building renovation, this street constitutes an adequate case study for research in architectural and spatial revitalisation.

This study includes a literature review, as a theoretical basis for the analysis and conclusions; and a participant observation of the design and development of the location. Moreover, long-term development projects, conservation and planning activities in the Kazimierz District were considered.

Key words: revitalisation of old town complexes, continued existence of urban structures, history of the Kazimierz District in Krakow.

Rewitalizacja jako forma cyklicznego procesu rekonstrukcji struktur miejskich. Przykład ulicy Kupa w dzielnicy Kazimierz w Krakowie

Streszczenie

W artykule podjęto próbę ukazania rewitalizacji jako szczególnej współczesnej formy procesu kompleksowej rekonstrukcji tkanki miejskiej po okresach regresu oraz podejmowanych cyklicznie działań mających na celu dostosowywanie układów architektoniczno-urbanistycznych do nowych wymagań społeczno-ekonomicznych i technicznych. Kolejne rekonstrukcje i modernizacje składają się na złożony fenomen trwania i ciągłości miasta poprzez nawarstwiające się przekształcenia.

Ulica Kupa na krakowskim Kazimierzu, za sprawą kolejnych faz wymiany substancji budowlanej, jest przykładem stanowiącym materiał badawczy dla studium przypadku rewitalizacji w wymiarze architektoniczno-przestrzennym.

Metody, jakimi posłużono się w badaniach to studia literaturowe, będące bazą teoretyczną dla analiz i formułowanych wniosków, oraz obserwacja uczestnicząca polegająca na udziale autora w pracach studialnych i projektowych zabudowy w omawianej lokalizacji. Ponadto istotnym elementem uzupełniającym jest wieloletnia obserwacja działań inwestorskich, konserwatorskich i planistycznych na terenie dzielnicy Kazimierz.

Słowa kluczowe: rewitalizacja zespołów staromiejskich, ciągłość i trwanie struktur miejskich, historia dzielnicy Kazimierz w Krakowie.

Marta Tobolczyk

Akademia Finansow i Biznesu Vistula – Warszawa

WZORCE HARMONII OPARTEJ NA GEOMETRIACH NIEEUKLIDESOWYCH W ARCHITEKTURZE WSPÓŁCZESNEJ. CZĘŚĆ I

Streszczenie

Ład przestrzenny w architekturze oparty na proporcjach matematycznych i kompozycji prostych brył geometrycznych ma ugruntowaną tradycję sięgającą starożytności. Geometria euklidesowa, poszerzona w XVII wieku przez francuskiego matematyka i filozofa Kartezjusza (fr. René Descartes), aż do połowy XX wieku stanowiła nienaruszalną bazę architektonicznych poszukiwań twórczych w zakresie geometrii. Jednak wraz z doskonaleniem nowych technologii budowania opartych na żelbecie i stali oraz rozwojem cyfryzacji, w kręgach twórców architektury narastało przekonanie o potrzebie przekroczenia dotychczasowych ograniczeń klasycznej geometrii. Przełom dokonany w latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych poprzedniego stulecia rozpoczął nową erę architektury opartej na geometriach nieeuklidesowych. W niniejszym artykule przedstawiono osiągnięcia pionierów (m.in. takich jak: Felix Candela, Maciej Nowicki, Frei Otto), którzy przyczynili się do wypracowania nowych wzorców dynamicznej ekspresji we współczesnej architekturze. Celem artykułu badawczego jest prezentacja indywidualnych osiągnięć na tym polu kilku wybitnych twórców. Przeprowadzona analiza i studium przypadków wykazują śmiałość nowoczesnych kompozycji architektonicznych opartych na układach nieliniowych w stosunku do tradycyjnej modernistycznej architektury. Praca ma wartość edukacyjną i praktyczną, stanowiąc źródło wiedzy i inspiracji dla współczesnej twórczości architektonicznej.

Słowa kluczowe: architektura, harmonia oparta na geometrii, forma brył geometrycznych, proporcja matematyczna w architekturze.

Patterns of harmony based on non-Euclidean geometry in contemporary architecture. Part I

Summary

The spatial order in architecture, based on mathematical proportions and compositions of simple geometric solids, has a strongly established tradition dating back to antiquity (Ancient Egypt, Babylon, Greece). The greatest contribution to the creation of the European fundamentals of this type of harmony laid Pythagoreans, Plato and Euclid. The Euclidean geometry, extended in 3D dimensions in the 17th century by the French mathematician and philosopher Descartes (fr. René Descartes), was an inviolable base of architectural exploration of the geometry up to the middle of the 20th centuries. However, with the development of new building technologies based on reinforced concrete & steel and along with the development of digitization, modern engineers and architects felt the need to exceed the existing limitations of classical geometry. The breakthrough, made in the fifties and sixties of the previous century, opened a new era of architecture based on Non-Euclidean geometry. This article presents the achievements of pioneers (i.e. Felix Candela, Maciej Nowicki, Frei Otto) who have contributed to the development of new patterns of dynamic expression based on hyperbolic geometry in modern architecture. The purpose of this research article is to indicate individual achievements in this field by several prominent creators. The analysis and case study in the article demonstrated the boldness of modern architectural compositions based on non-linear systems compared to traditional modernist architecture. The work has an educational and practical value to be a source of knowledge and inspiration for contemporary architects.

Key words: architecture, harmony based on Non-Euclidean geometry, hyperbolic geometry in architecture.

Tomasz Dziubecki

Politechnika Białostocka

PROGENY OF THOLOSES IN THE ARCHITECTURE OF NEOCLASSICISM. PART II*

Summary

The paper presents analyses of antique tholos tradition in Poland in the 18th century in relation to English architecture and in context of the antique tradition preceived via the Bramante’s Tempietto as well as iconographical sources in prints, drawings and paintings.

Key words: tholos, architecture in Poland, antique and renaissance tradition.

Dziedzictwo tolosu w architekturze neoklasycyzmu. Część II

Streszczenie

Artykuł analizuje architekturę tolosów w architekturze osiemnastowiecznej Polski w kontekście architektury angielskiej i tradycji antycznej oraz nowożytnych przekazów ikonograficznych w grafice, rysunkach i malarstwie. Podejmuje także kwestię konstrukcji ich zwieńczenia w formie stożków bądź kopuł. Tolosy występowały przede wszystkim jako pawilony ogrodowe, a ich kluczowym wzorem było Tempietto Bramantego.

Słowa kluczowe: Tolos, architektura w Polsce, tradycja antyczna i renesansowa.

Maciej Żołnierczuk

Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie

ZAKRES I SKUTECZNOŚĆ PLANÓW OCHRONY PARKÓW KULTUROWYCH

Streszczenie

Park kulturowy to jedna z nielicznych form ochrony zabytków o charakterze zintegrowanym uwzględniająca zarówno zabytki nieruchome, jak i krajobraz kulturowy. Liczba obszarów tego typu w Polsce zwiększa się w powolnym tempie pomimo ogromnego potencjału. Autor, wykorzystując analizę

przypadku planów ochrony parków kulturowych, poszukuje odpowiedzi na pytania: jaki jest i jaki powinien być zakres planów ochrony. Uzyskane wyniki badań świadczą o tym, że skuteczność ochrony krajobrazu kulturowego wynikająca z zapisów planu ochrony w Polsce jest zróżnicowana i wymaga zmian. Toteż na podstawie analiz autor proponuje modyfikacje jednej z metod w celu poprawy efektywności ochrony parków kulturowych.

Słowa kluczowe: park kulturowy, plan ochrony, ochrona zabytków.

The scope and effectiveness of plans to protect cultural parks

Summary

A cultural park is one of the few forms of protection of monuments of an integrated nature that includes both immovable monuments and the cultural landscape. The number of areas of this type in Poland is increasing in. The number of areas of this type in Poland is increasing at a slow pace despite

the enormous potential. The author uses the case study of protection plans for cultural parks to look for answers to questions: what is and what should be the scope of protection plans. The obtained research results show that the effectiveness of cultural landscape protection resulting from the provisions of the protection plan in Poland is diverse and requires changes. Therefore, on the basis of analyzes, the author proposes modifications of one of the methods to improve the effectiveness of cultural park protection.

Key words: cultural park, protection plan, protection of monuments.

Barbara Stec

Krakowska Akademia im Andrzeja Frycza Modrzewskiego ‒ Kraków

SUNLIGHT IN ART EXHIBITION SPACES ON THE EXAMPLE OF VENICE BIENNALE PAVILIONS

Summary

The article discusses the subject of using sunlight in art exhibition interiors. The properties of sunlight that affect its role in highlighting the surroundings as well as art exhibitions spaces were discussed. A detailed analysis of the subject was presented on the subject of Venice Biennale pavilions: the pavilions of the Netherlands, Finland and the Nordic Pavilion. It was observed that sunlight is introduced into their interiors and modified within them using architectural tools employed in a well-thought-out manner meant to ensure optimal but variously altering and alternative conditions of illuminating exhibition pieces using sunlight. The research method was based on an analysis of designs and the author’s perceptual experience. Conclusions include observations that sunlight provides the possibility of uniquely highlighting art, enriched with the choreography and orchestration of light, which tie a given exhibition to its location, time and reference to the space of the cosmos.

Key words: sunlight, art exhibition space, architecture, exhibition pavilion, choreography of sunlight, orchestration of sunlight.

Światło słoneczne w przestrzeni eksponowania sztuki na przykładzie pawilonów Biennale w Wenecji

Streszczenie

W artykule podjęto temat wykorzystania światła słonecznego we wnętrzach służących eksponowaniu sztuki. Omówiono właściwości światła słonecznego, wpływające na jego rolę eksponowania otoczenia, także przestrzeni wystawiania sztuki. Szczegółową analizę tematu przedstawiono na przykładzie pawilonów Biennale w Wenecji: Pawilonu Holandii, Finlandii i Państw Skandynawskich. Zauważono, że światło słoneczne jest wprowadzane do ich wnętrz i modyfikowane w nich dzięki architektonicznym narzędziom w przemyślany sposób, mający na celu zapewnienie optymalnych, ale też wariacyjnie zmiennych i wariantowych warunków oświetlenia eksponatów światłem dziennym. Metodę badania oparto na analizie projektów i doświadczeniu percepcyjnym autorki. We wnioskach zauważono, że światło słoneczne daje możliwości niepowtarzalnego eksponowania sztuki, wzbogaconego choreografią i orkiestracją światła, które wiążą daną wystawę z jej lokalizacją, czasem trwania i odniesieniem do przestrzeni kosmosu.

Słowa kluczowe: światło słoneczne, przestrzeń eksponowania sztuki, architektura, pawilon wystawienniczy, choreografia światła słonecznego, orkiestracja światła słonecznego.

Kinga Zinowiec-Cieplik

Politechnika Warszawska

WSPÓŁCZESNE MIEJSCE SACRUM – RELACJE ŚWIATŁA KRAJOBRAZU I ARCHITEKTURY

Streszczenie

Architektura i krajobraz to przestrzeń egzystencjalna – angażująca wszystkie zmysły, którą odczuwa się mimo woli dzięki światłu. Aby zrozumieć miejsce sacrum, nie wystarczy je zobaczyć, trzeba je doświadczyć. Poddane analizie sakralnej architektury w krajobrazie, autorstwa Tadao Ando, Petera Zumthora i Mario Botty, czerpią inspiracje z dorobku Le Corbusiera i jego odwagi formalnej kaplicy w Ronchamp. Każdy z przywołanych twórców w niepowtarzalny sposób uwidacznia kunszt artystyczny, wyczucie form, relacje skali w kreowaniu miejsca sacrum oraz po mistrzowsku operuje światłem jako medium ujawniającym sakralne wartości i genius loci. Architektura sacrum czerpie z miejsca i otaczającego krajobrazu, a miejsce czerpie z architektury wzmacniającej jego ducha na miarę swojego czasu. Genius saeculi objawia się oszczędną i symboliczną formą w kontekście otwartego krajobrazu, kreując azyl sacrum „malowanego” światłem.

Słowa kluczowe: krajobraz i architektura sacrum, światło krajobrazu.

The contemporary sacred place – the relations between landscape light and architecture light

Summary

Architecture and landscape is an existential space – engaging all the senses, which is felt in spite of will thanks to light. To understand the sacred place, it is not enough to see them, we have to experience them. The analysis of the sacred architecture in the landscape by Tadao Ando, Peter Zumthor and Mario Botta, draw on the work of Le Corbusier and his courage in the Ronchamp chapel form. Each of the presented artists mentioned in a unique way, sense of form, scale relations in creating the sacred place and masterly uses light as a medium revealing sacral values and genius loci. The sacred architecture comes from the place and the surrounding landscape, and the place draws from architecture that strengthens its spirit to the measure of its time. Genius saeculi is manifested in an symbolic form in the context of an open landscape, creating asylum for sacrum “painted” with light.

Key words: sacred landscape, sacred architecture, landscape light.

Ewa Kosiacka-Beck

Daria Szarejko-Worobiej

Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie

TEORIA A DOŚWIADCZANIE FENOMENU KRAJOBRAZU

Streszczenie

Od dawna różne dziedziny życia biorą na warsztat rozważań przestrzeń jako przedmiot kształtowania najbliższego środowiska ludzkiej egzystencji. Dotychczasowe sposoby waloryzacji przestrzeni nie obejmują jednak środowiska jako zintegrowanej całości. Metody badania wartości przyrodniczych krajobrazu, podstaw kulturowych (ale rzadko), które poza statystycznymi faktami opierają się na zapisie wartości niemierzalnych, jak np. dynamice zachodzących zmian dobowych, sezonowych, niepowtarzalnej atmosferze miejsca i zapisanej w niej tożsamości czy odczuć, jakie przestrzeń wywiera na odbiorcy etc. Do badania takich jakości potrzebne są poznanie zmysłowe i wrażliwość obserwatora, czyli metody badawcze, których podstawą są wrażenia zmysłowe, które ze swoistą sobie wrażliwością odnajdują w krajobrazie to, co najcenniejsze. Dla architekta krajobrazu skrawek otaczającej go przestrzeni to zwiastun informacji, to synteza elementów przyrodniczych i tych stanowiących wynik działalności człowieka, tworzących pewną całość. Ich interpretacja zależy od wiedzy i doświadczenia, ale także od cech indywidualnych człowieka, twórcy. Do badania nauki o zjawiskach, głównie w odniesieniu do doświadczenia rzeczywistości, powinniśmy wykorzystać metody fenomenologii. Niniejszy artykuł stanowi przegląd metod waloryzacji przestrzeni pod kątem różnych wartości, kładąc nacisk na metody poznania i doświadczenia krajobrazu. W świetle tych badań krajobraz niezaprzeczalnie jest fenomenem.

Słowa kluczowe: przestrzeń, tożsamość, doświadczenie krajobrazu, fenomenologia, intuicja, duch miejsca.

Theory and experience of landscape’s phenomeny

Summary

Various brunch of sience have taken space as an object of shaping the closest environment of human existence to the workshop of their considerations. However, the existing ways of valorization of space do not include the environment as an integrated whole. Methods of researching the natural values of the landscape, cultural foundations, but they were a part of the statistical facts and they based on non-measurable values. They do not see such as the dynamics of daily, seasonal changes, the unique atmosphere of the place and the identity or feelings that space exerts on the recipient, etc. Sensory cognition and sensitivity of the observer, ie research methods based on sensory impressions are needed to study such qualities, which with their specific sensitivity find the most valuable in the landscape.

Landscape architect and designers should remember that a fragment of the surrounding space is a herald of information is the synthesis of natural elements and those resulting from human activity, forming a whole. Their interpretation depends on knowledge and experience but also on the individual characteristics of the human being, the creator. We should use the methods of phenomenology to study science about phenomena, mainly in relation to the experience of reality. This study presents a review of the methods of valorization of space in terms of different values, emphasizing the methods of cognition and landscape experience. In the light of these studies, undeniably, landscape is a phenomenon.

Key words: space, identity, landscape experience, phenomenology, intuition, place spirit.

Justyna Janiak

Politechnika Warszawska WBMiP w Płocku

MOŻLIWOŚCI I OGRANICZENIA WYKORZYSTANIA ROŚLIN W OBNIŻANIU TEMPERATURY POWIERZCHNI ELEWACJI BUDYNKU

Streszczenie

Artykuł przybliża możliwości i ograniczenia w skutecznym wykorzystywaniu roślinności jako narzędzia w walce ze wzrostem temperatury powierzchni elewacji, szczególnie w czasie słonecznych dni. W pracy opisano oraz sklasyfikowano różne czynniki, które wpływają na efektywność zastosowania zieleni jako pasywnego narzędzia w ochronie przeciwsłonecznej budynku. Opracowanie wskazało na duże możliwości zastosowania roślin w obniżaniu temperatury powierzchni obudowy budynku wynikające głównie z różnorodnego oraz szerokiego wyboru zarówno roślin, jak i sposobu ich kształtowania oraz wprowadzania do przestrzeni zurbanizowanej. Analiza ujawniła także pewne ograniczenia, które mogą wynikać z przyjętych rozwiązań w układach roślinno-architektonicznych, wybranych form czy gatunków roślin oraz czynników klimatycznych i mikroklimatycznych danej lokalizacji. Mimo rozmaitych ograniczeń szeroki wachlarz możliwości wykorzystania zieleni wespół z wymiernymi efektami oddziaływania roślin na temperaturę powierzchni elewacji zachęcają do sięgania po tego rodzaju rozwiązania.

Słowa kluczowe: temperatura powierzchni elewacji, zielone elewacje, zieleń, nagrzewanie się budynków.

Possibilities and limitations of the use of plants in reducing the surface temperature of building’s facade

Summary

The article presents the possibilities and limitations in the effective use of vegetation as a tool in the fight against high surface temperatures on elevations, especially during sunny days. This work describes and classifies various factors that influence the effectiveness of the use of greenery as a passive tool in the sun protection of a building. The study indicated the large possibilities of using plants in reducing the surface temperature of the building envelope resulting mainly from the diverse and wide selection of both plants and the way they are shaped and introduced into the urban space. The analysis also revealed some limitations that may result from the chosen plant and architectural systems, selected forms or species of plants and climatic and microclimatic factors of a given location. Despite various limitations, a wide range of greenery possibilities combined with measurable effects of plant’s influence on the surface temperature of the façade encourage to reach for these kind of solutions.

Key words: surface temperature of building’s facade, green facades, greenery, heating of buildings.

Joanna Pietrzak

Anna Stefańska

Politechnika Warszawska

EXPOSURE OF THE LOAD-BEARING STRUCTURE IN THE DESIGN OF EUROPEAN HIGH-RISE BUILDINGS

Summary

A significant spatial element of the high-rise building is its load-bearing structure. Both concealment and exposure of the load-bearing elements requires deliberate decisions. Their sizes and geometries do not allow tchem to be located freely or easily “masked”. Although in high-rise buildings of the European scale the aesthetic expression can be independent of the structure, some designers prefer solutions where the load-bearing structure is dominant. On the one hand, in many projects, the load-bearing structure only partially influences the aesthetics of the form (being a purely functional component), and on the other hand, the search for the original architectural expression of a skyscraper leads to an emphasis on structural logic in creating the architectural expression. The article discusses the possibilities of concealing and exposing the load-bearing structure depending on the designed structural systems and a different approach of designers to the use of the load-bearing structure for aesthetic expression.

Key words: high-rise building, tall building, skyscrape

Ekspozycja struktury nośnej w kształtowaniu europejskich budynków wysokich

Streszczenie

Znaczącym elementem przestrzennym budynku wysokiego jest jego struktura nośna. Zarówno „ukrycie”, jak i podkreślenie elementów nośnych wymaga przemyślanych decyzji, ponieważ ich gabaryty i geometria nie pozwalają na ich dowolne zlokalizowanie, a nawet na ich zamaskowanie. Chociaż w wieżowcach o europejskiej skali wyraz estetyczny może być niezależny od konstrukcji, to niektórzy projektanci preferują rozwiązania powodujące dominację struktury nośnej. Z jednej strony w wielu realizacjach struktura nośna tylko częściowo wpływa na estetykę formy (stanowiąc komponent czysto funkcjonalny), a z drugiej poszukiwania oryginalnego wyrazu architektonicznego wieżowca coraz częściej prowadzą do podkreślania logiki inżynierskiej kształtującej wieżowiec. W artykule omówiono możliwości ukrywania i eksponowania struktury nośnej w uzależnieniu od projektowanych ustrojów konstrukcyjnych oraz odmienne podejście projektantów do wykorzystywania struktury nośnej w kreowaniu wyrazu statycznego wieżowca.

Słowa kluczowe: budynek wysoki, wieżowiec, Europa, struktura nośna, wyraz estetyczny, kształtowanie, ekspozycja konstrukcji.

Krystyna Guranowska-Gruszecka

Akademia Finansów i Biznesu Vistula – Warszawa

TRANSPORT PUBLICZNY – ELEMENT STRUKTURALNY METROPOLII. CZĘŚĆ I

Streszczenie

W artykule, obejmującym pierwszą część tematyki dotyczącej transportu publicznego jako elementu strukturalnego metropolii, ujęto syntetycznie istniejące i planowane zasady szynowego transportu publicznego na obszarze kształtującej się metropolii warszawskiej, w szczególności jej śródmieścia. Celem przeprowadzonej analizy jest zebranie wiedzy o istniejących systemach transportowych: kolejowych różnej rangi (także Szybkiej Kolei Miejskiej), metra, tramwaju na tle dominującego obecnie ruchu samochodów indywidualnych.

Przedmiotem badań będzie porównanie sytuacji na obszarze Warszawy z najlepiej funkcjonującymi modelami obsługi transportowej w głównych metropoliach europejskich. Posłuży to wydobyciu niedociągnięć w niezależnym od siebie kształtowaniu różnych sieci transportowych w mieście. W dyskusji przedstawione będą różne opinie, postawy i zasady odnośnie do sposobów obsługi komunikacyjnej zarówno miasta i jego centrum, jak i zapewnienia dostępności do węzłów aktywności w Warszawie dla użytkowników z zewnątrz, dojeżdżających codziennie z terenów położonych w promieniu do 100 km.

Wnioski z pierwszej części, zawarte w niniejszym artykule, dotyczyć będą modernizacji konkretnych sieci transportowych, a w części kolejnej konkretnych kierunków naprawy niesprawnego i niespójnego systemu transportowego, gwałtownie rozrastającej się metropolii stołecznej.

Słowa kluczowe: Szybka kolej miejska, metro, transport szynowy, dostępność, obwodnice miejskie.

Public Transport. A Structural Element of a Metropolis

Summary

The article, covering the first part of the subject of a public transport as a structural element of the metropolis, synthetically discusses existing and planned principles of public rail transport in the area of the developing Warsaw metropolis, in particular its downtown. The aim of the analysis is to collect knowledge about existing transport systems: railways of various ranks, including Szybka Kolej Miejska (Warsaw’s suburban train), the underground, the trams on the background of currently dominating individual car traffic.

The subject of the research will be a comparison of the situation in the area of Warsaw with the best-functioning models of transport services for the city centers in the leading European metropolises. This will help to bring down shortcomings in the independent shaping of different transport networks in the city. The discussion will present different opinions, attitudes and principles regarding the methods of communication service both for the city and its center, as well as ensuring access to activity nodes in Warsaw for external users, commuting every day from areas located within a radius of up to 100 km. around.

The conclusions from the first part in this article will concern the modernization of specific transport networks, and from the next part the specific directions of repairing the inefficient and inconsistent system of the rapidly growing metropolis of the capital.

Key words: Szybka Kolej Miejska, underground, rail transport, availability, ring roads.

Agnieszka Starzyk

Wyższa Szkoła Ekologii i Zarządzania w Warszawie

WSPÓŁCZESNE TENDENCJE KSZTAŁTOWANIA ARCHITEKTURY PRZEDSZKOLNEJ W EUROPIE1

Streszczenie

Współczesna architektura przedszkolna powinna odpowiadać na aktualne i przyszłościowe potrzeby wszystkich użytkowników, ze szczególnym uwzględnieniem potrzeb głównego użytkownika – dziecka. Celem badawczym było wykazanie nowych tendencji kształtowania architektury przedszkolnej. Zastosowano metodę analizy i krytyki piśmiennictwa, case study oraz metodę intuicyjną opartą na osobistych doświadczeniach projektowych autorki. Studium przypadku pozwoliło na wyciągnięcie wniosków – tendencje formalne, funkcjonalno-przestrzenne i prośrodowiskowe kształtowania architektury przedszkolnej w Europie są zbliżone, z uwzględnieniem lokalnych kontekstów.

Słowa kluczowe: przedszkole, architektura przedszkolna, tendencje formalne, tendencje funkcjonalne, tendencje prośrodowiskowe.

Contemporary tendencies in shaping preschool architecture in Europe

Summary

Contemporary architecture referring to buildings that house preschools should respond to the current and the future needs of all its users, especially to the needs of the main user, that is the child. The research goal was to show new trends in shaping contemporary preschool architecture. The literature analysis and criticism method, the case study method, as well as intuitive method based on the author’s personal design experience were applied. A case study allowed to draw the conclusion – formal, functional and spatial, as well as pro-environmental tendencies observable in shaping pre-school architecture are corresponding in Europe, with reference to local contexts.

Key words: preschool, preschool architecture, formal tendencies, functional tendencies, pro-environmental tendencies.